Zwyrodnienie plamki żółtej jest chorobą związaną z wiekiem. Zazwyczaj zaczyna dawać objawy po 50. roku życia. Prowadzi do nieodwracalnego uszkodzenia siatkówki. Czy da się zapobiegać zwyrodnieniu plamki żółtej? Co warto wiedzieć o tej chorobie?
Co to takiego zwyrodnienie plamki żółtej?
Zwyrodnienie plamki żółtej (AMD) nazywane jest również starczym zwyrodnieniem plamki żółtej. Obecnie jest to jedna z najczęściej wymienianych przyczyn utraty widzenia centralnego i znacznego upośledzenia widzenia. W ostatnich latach coraz częściej diagnozuje się AMD, co prawdopodobnie związane jest z wydłużaniem się naszego życia.
Skąd się bierze AMD?
Zwyrodnienie plamki żółtej wynika z powstawania patologicznych naczyń krwionośnych wewnątrz błony naczyniowej znajdującej się w oku. Następstwem powstawania tych naczyń krwionośnych jest odpływanie takich składników krwi, jak białe krwinki, czerwone krwinki i płytki krwi ze zdrowych naczyń do tych patologicznych.
W wyniku tego procesu powstają stany zapalne i druzy, czyli złogi białkowo-tłuszczowe. Gdy ich wielkość jest wystarczająco duża, zaczynają degenerować komórki nabłonka siatkówki. Efektem jest stopniowa utrata wzroku.
Zwyrodnienie plamki żółtej – czynniki rozwoju
Nadal nie określono konkretnej przyczyny rozwoju choroby. Wyróżnia się jednak czynniki, które zwiększają ryzyko zachorowania na zwyrodnienie plamki żółtej w przyszłości.
Zalicza się do nich predyspozycje genetyczne — zazwyczaj osoby, w których rodzinie występowały przypadki tej choroby, znacznie częściej zapadają na AMD. Kolejnym czynnikiem jest wiek — zwykle AMD diagnozuje się u osób powyżej 50. roku życia. Specjaliści odkryli również korelację między białym kolorem skóry i niebieskimi tęczówkami — osoby z tymi cechami są bardziej predestynowane do rozwoju choroby.
Osoby chorujące na schorzenia układu sercowo-naczyniowego również są bardziej podatne na zwyrodnienie plamki żółtej, podobnie jak osoby z nadwzrocznością.
AMD jest również częściej diagnozowane u osób, których oczy są częściej narażane na silne światło i których jadłospis nie obejmuje zbyt wielu produktów o działaniu przeciwutleniającym.
Osoby po udarach mózgu czy z ostrą niedokrwienną chorobą serca również są bardziej narażone na wystąpienie AMD.
Rodzaje AMD
Zwyrodnienie plamki żółtej może przebiegać na dwa sposoby. Pierwszą, częściej diagnozowaną postacią jest powstawaniem wspomnianych druzów (tzw. AMD w postaci suchej). Ten rodzaj choroby jest łagodniejszy i postępujący. Ta druga cecha sprawia, że jest to podstępna choroba oczu, ponieważ gdy zaczyna dawać faktyczne objawy dostrzegalne dla pacjenta, zazwyczaj jest już zaawansowana.
Postać wysiękowa AMD występuje znacznie rzadziej, ale za to może atakować osoby młodsze i w niemal 90% w jej wyniku dochodzi do utraty wzroku.
Z jakimi objawami udać się do lekarza?
Generalnie każde niepokojące zmiany w obrębie narządu wzroku powinny nas prowadzić do gabinetu okulistycznego. Każda osoba powinna raz w roku poddawać się rutynowemu badaniu okulistycznemu, a osoby ze stwierdzonymi wadami wzroku lub chorobami oczu — nawet częściej.
Początkowe objawy AMD są trudne do uchwycenia, ponieważ są niespecyficzne. Zazwyczaj to problemy z widzeniem, zniekształcony obraz przedmiotów, zaburzona ostrość. W dalszej kolejności zawęża się pole wzroku.
Metody leczenia AMD
Przede wszystkim, należy podejmować wszelkie działania profilaktyczne, które chronią przed rozwijaniem się zwyrodnienia plamki żółtej. Zalicza się do nich oszczędzanie wzroku, noszenie okularów przeciwsłonecznych z dobrej jakości filtrami UVA i UVB, regularne badanie wzroku oraz stosowanie różnorodnej diety bogatej w składniki odżywcze, witaminy i minerały.
Po zdiagnozowaniu choroby zazwyczaj przeprowadzany jest zabieg w postaci laseroterapii czy koagulacji termicznej. Coraz częściej stosuje się również przeszczepianie komórek nabłonka (co możliwe jest przy suchej postaci AMD).
Bibliografia:
- Monika Fleckenstein, Steffen Schmitz-Valckenberg, Usha Chakravarthy, Age-Related Macular Degeneration: A Review,styczeń 2024; za: PubMed. Dostęp 11.07.2024
