Biuro Analiz Sejmowych Kancelarii Sejmu o ustawie autorstwa pani Krystyny Ptok: przyjęcie ustawy w brzmieniu zaproponowanym przez związek pielęgniarek (OZZPiP) nie zagwarantuje wyeliminowana dalszych sporów w zakresie zaszeregowania pracowników do grup w siatce płac…

Redakcja Ogólnopolskiego Portalu Pielęgniarek i Położnych publikuje kolejną ekspertyzę Biura Analiz Sejmowych Kancelarii Sejmu w zakresie projektu ustawy skierowanego do sejmu przez Ogólnopolski Związek Zawodowy Pielęgniarek i Położnych. Pierwszą ekspertyzę opublikowaliśmy w artykule pt. Pielęgniarki – opinia Biura Analiz Sejmowych o projekcie autorstwa związku pielęgniarek (OZZPiP). W niniejszej opinii padło zasadnicze pytanie: jak zaproponowane rozwiązania płacowe mają się do norm obowiązujących w Kodeksie pracy? Natomiast w cytowanym fragmencie opinii opublikowanej poniżej jej autor dr hab. Dorota Dzienisiuk podnosi zarzut niespójności w zapisach projektu ustawy autorstwa pani Krystyny Ptok oraz wyraża pogląd, że „proponowane brzmienie przepisów nie gwarantuje wyeliminowana sporów dotyczących zakwalifikowania poszczególnych stanowisk lub poszczególnych osób do odpowiedniej grupy”.

Zatem przejdźmy do fragmentu treści opinii prawnej dotycząca obywatelskiego projektu ustawy o zmianie ustawy o sposobie ustalania najniższego wynagrodzenia zasadniczego niektórych pracowników zatrudnionych w podmiotach leczniczych oraz niektórych innych ustaw (druk nr 33) z dnia 19 stycznia 2024 roku.

(….) Pod względem konstrukcji prawnych stosowanych w ustawie, której nowelizacji dotyczy projekt, kluczowe znaczenie ma propozycja zmiany kryterium decydującego o współczynniku stosowanym przy ustalaniu najniższego wynagrodzenia zasadniczego. Zgodnie z art. 3a ust. 1 nowelizowanej ustawy corocznie na dzień 1 lipca podmiot leczniczy dokonuje podwyższenia wynagrodzenia zasadniczego pracownika wykonującego zawód medyczny oraz pracownika działalności podstawowej, innego niż pracownik wykonujący zawód medyczny, którego wynagrodzenie zasadnicze jest niższe od najniższego wynagrodzenia zasadniczego, ustalonego jako iloczyn współczynnika pracy określonego w załączniku do ustawy i kwoty przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia brutto w gospodarce narodowej w roku poprzedzającym ustalenie, ogłoszonego przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej „Monitor Polski”, do wysokości nie niższej niż najniższe wynagrodzenie zasadnicze, z uwzględnieniem szczegółowych warunków wskazanych w ustawie.

Obecny nagłówek tabeli zamieszczonej w załączniku do ustawy brzmi: „Grupy zawodowe według kwalifikacji wymaganych na zajmowanym stanowisku”. Aktualnie podstawą ustalenia współczynnika pracy na danym stanowisku jest zatem wymagane wykształcenie lub specjalizacja. Jak stwierdzono w uzasadnieniu projektu, skutkiem jest to, że część pracowników otrzymuje wynagrodzenie niższe niż wynika to z ich faktycznych kwalifikacji. Według projektodawców taki stan jest niespójny z celami nowelizowanej ustawy, która ma „aktywnie wpływać na rozwój kwalifikacji zawodowych w ochronie zdrowia. Pracownicy nie mają bowiem dostatecznej gwarancji, że ich wysiłek związany z podniesieniem kompetencji przełoży się na wysokość wynagrodzenia” (str. 8). Dalej stwierdzono, że specyfika zawodów medycznych uzasadnia, aby w ich przypadku rozszerzyć ustalanie warunków wynagrodzenia o kwalifikacje posiadane, a nie wymagane odrębnymi przepisami. Dlatego też w odniesieniu do punktów 1-7 obecnego załącznika proponuje się zamienić przesłankę wymagania określonego wykształcenia lub specjalizacji na danym stanowisku na przesłankę ich posiadania.

Należy zwrócić uwagę, że przedstawiona powyżej propozycja nie odnosi się do pozostałych punktów obecnego załącznika, a więc do pracowników działalności podstawowej, innych niż pracownicy medyczni (punkty 8-10 obecnego załącznika do ustawy, projektowana Tabela B). W uzasadnieniu projektu nie wyjaśniono przyczyny takiego zróżnicowania. Skoro nowelizowana ustawa i projekt odnoszą się do najniższego wynagrodzenia zasadniczego osób wykonujących w Polsce niektóre zawody należy wziąć pod uwagę, dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2022/2041 z dnia 19 października 2022 r. w sprawie adekwatnych wynagrodzeń minimalnych w Unii Europejskiej (Dz.Urz. UE L 275 z 25.10.2022, s. 33) 1 , którą państwa członkowskie powinny wdrożyć do dnia 15 listopada 2024 r. Zgodnie z art. 6 tej dyrektywy jeżeli państwa członkowskie dopuszczają zróżnicowane stawki ustawowego wynagrodzenia minimalnego dla określonych grup pracowników lub odliczenia, które obniżają wypłacane wynagrodzenie do poziomu poniżej poziomu stosownego ustawowego wynagrodzenia minimalnego, zapewniają one, aby takie zróżnicowane stawki i odliczenia były zgodne z zasadą niedyskryminacji oraz z zasadą proporcjonalności, która obejmuje też wymóg realizacji uzasadnionego celu.

Jednak żaden z przepisów niniejszej dyrektywy nie może być interpretowany jako nakładający na państwa członkowskie obowiązek wprowadzenia zróżnicowanych stawek ustawowych wynagrodzeń minimalnych lub odliczeń od takich wynagrodzeń.

W związku z powyższym w projekcie proponuje się zamieszczenie dwóch osobnych tabel, dotyczących odrębnie współczynników pracy dla pracowników medycznych zatrudnionych w podmiotach leczniczych na podstawie stosunku pracy (Tabela A) i współczynników pracy dla pracowników działalności podstawowej zatrudnionych w podmiotach leczniczych na podstawie stosunku pracy (Tabela B).

W zamieszczonej w projekcie Tabeli A, dla pracowników medycznych, nagłówek w kolumnie określającej daną grupę zawodową brzmi: „Grupy zawodowe według kwalifikacji posiadanych na zajmowanym stanowisku”. W poszczególnych punktach opisu obecne sformułowanie („z wymaganym” określonym poziomem wykształcenia) zastąpiono odpowiednio zwrotami wskazującymi, że chodzi o osoby „posiadające” wykształcenie na danym poziomie (zob. pkt 2, 5 i 6 obecnej wersji załącznika do nowelizowanej ustawy).

Zaproponowane w projekcie brzmienie przepisów wywołuje wątpliwości ze względu na treść art. 5a nowelizowanej ustawy, dodany przez art. 1 pkt 6 ustawy z dnia 26 maja 2022 r. o zmianie ustawy o sposobie ustalania najniższego wynagrodzenia zasadniczego niektórych pracowników zatrudnionych w podmiotach leczniczych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 1352), która weszła w życie z dniem 29 czerwca 2022 r. Projekt nie zakłada zmiany tego przepisu, który stanowi, że od dnia 1 lipca 2022 r. w umowie o pracę pracowników wykonujących zawód medyczny lub pracowników działalności podstawowej, innych niż pracownicy wykonujący zawód medyczny, wskazuje się, do której grupy zawodowej określonej w załączniku do ustawy jest zaliczone zajmowane przez pracownika stanowisko pracy.

W związku z powyższym przyjęcie proponowanej zmiany wywoła niespójność między brzmieniem umowy o pracę ustalonym nowelizowaną ustawą a zasadami ustalania wysokości najniższego wynagrodzenia zasadniczego opartymi na brzmieniu Tabeli A załączonej do nowelizowanej ustawy. W przepisie o umowie o pracę nadal byłaby mowa o grupie zawodowej przypisanej do zajmowanego stanowiska, mimo że grupy zawodowe miałyby być już uzależnione od rzeczywiście posiadanych, a nie wymaganych kwalifikacji, co dodatkowo mogłoby utrudniać ustalenie prawidłowej treści umów o pracę. Natomiast wynagrodzenie za pracę miałoby być ustalane w odniesieniu do posiadanych przez daną osobę kwalifikacji, niezależnie od potrzeb pracodawcy związanych z zadaniami przypisanymi do danego stanowiska pracy oraz racjonalnością wykorzystania kwalifikacji personelu medycznego pracującego w Polsce.

Proponowane brzmienie przepisów nie gwarantuje zatem wyeliminowana sporów dotyczących zakwalifikowania poszczególnych stanowisk lub poszczególnych osób do odpowiedniej grupy. Spory takie występują w związku z obecnym brzmieniem przepisów. (…)

źródło: sejm.gov.pl