UPRAWNIENIA PRACOWNIKÓW ZAKŁADÓW OPIEKI ZDROWOTNEJ

W sejmie zakończyły się prace nad ustawami wprowadzającymi nowe rozwiązania w zakresie sytemu ochrony zdrowia. Jedną z ważniejszych ustaw dla pracowników zakładów opieki zdrowotnej jest ustawa o szczególnych uprawnieniach pracowników zoz. W trakcie prac w sejmowej komisji zdrowia nad poselskim projektem tej ustawy, przeszła ona takie przeobrażenia, że posłowie zarówno ze strony koalicji rządowej, jak i  partii opozycyjnych doszli do wniosku, że pierwotny tytuł ustawy nie przystoi do regulacji w niej zawartych,  skoro ustawa ta „zamierza odebrać szczególne uprawnienia znakomitej większości pracowników medycznych ochrony zdrowia”. Wobec powyższego zaproponowano nowy tytuł ustawy: ,,o pracownikach zakładów opieki zdrowotnej”.

Zgłoszone przez stronę rządową ustawowe zapisy sprowadzały się do jednego: odebrania dotychczasowych szczególnych uprawnień wszystkim pracownikom,  którzy będą pracować w przekształconych w spółki,  poprzednio funkcjonujących samodzielnych publicznych zakładach opieki zdrowotnej.  Zawarte w projekcie ustawy uprawnienia, dotyczyć miały tylko zakładów budżetowych. W perspektywie obowiązkowego przekształcenia się samodzielnych publicznych zoz w spółki prawa handlowego, zawarte w ustawie uprawnienia pracownicze odnosić się miały jedynie do niewielu zakładów w Polsce.  

Projekt ustawy zawierał regulacje, które miały obejmować pracowników we wszystkich zakładach opieki zdrowotnej, niezależnie od struktury właścicielskiej, takie jak:

• dodatek za pracę w porze nocnej oraz w niedziele i święta i w dni wolne od pracy,
• dodatek za pracę w pogotowiu ratunkowym.

Projekt ustawy zawierał również następujące regulacje, które nie miały obejmować pracowników we wszystkich zakładach opieki zdrowotnej, np. zatrudnionych w spółkach:

1. dodatek za wieloletnią pracę,

2. dodatek w wysokości od 10% do 50% miesięcznego wynagrodzenia zasadniczego dla pracowników medycznych, którzy przy wykonywaniu swoich obowiązków mają bezpośredni kontakt z osobami, wobec których sąd orzekł zastosowanie środka zabezpieczającego lub środka leczniczego,

3. dodatek w wysokości od 10% do 50% miesięcznego wynagrodzenia zasadniczego dla zatrudnionych w jednostce organizacyjnej więziennictwa, z tytułu pracy z osobami pozbawionymi wolności,

4. Za długoletnią pracę:
1) 75% miesięcznego wynagrodzenia – po 20 latach pracy;
2) 100% miesięcznego wynagrodzenia – po 25 latach pracy;
3) 150% miesięcznego wynagrodzenia – po 30 latach pracy;
4) 200% miesięcznego wynagrodzenia – po 35 latach pracy;
5) 300% miesięcznego wynagrodzenia – po 40 latach pracy.
 

Wobec powyższego zapisy ustawowe w zakresie nagrody jubileuszowej (korzystniejsze regulacje niż wynikajace z Kodeksu Pracy) czy dodatku za wysługę lat, odprawy emerytalnej i rentowej miały dotyczyć tylko niewielkiej liczby pracowników ochrony zdrowia, gdyż zdecydowana ich większość  (jako pracownicy spółek) miała tych przywilejów być pozbawiona.

Posłowie podczas prac nad ustawą wyrażali pogląd, że „przedłożony projekt służy wygodzie i różnego rodzaju przywilejom przyszłego podmiotu prywatnego”.

Jeden ze związkowców zacytował kluczowe słowa przewodniczącego podkomisji ds. przedmiotowej ustawy, że „ z uwagi na fakt, że nie chcemy krępować spółek w swoich decyzjach w dalszym ciągu nie będziemy uwzględniać żadnych ustaleń „białych szczytów”, ,,miasteczek”.  

Te zagadnienia poruszyliśmy we wrześniu br. w Gazecie Pielęgniarki i Położnej nr 6 w artykule – (Nie)szczególne uprawnienia pracowników zakładów opieki zdrowotnej.

Senat wprowadził do przedmiotowej ustawy poprawki, według których dodatek stażowy, nagrody jubileuszowe, odprawa emertalna lub rentowa przysługuje także pracownikowi zakładu opieki zdrowotnej prowadzonego przez spółkę kapitałową. Sejm zaakceptował poprawki senatu.

Poniżej przedstawiam fragment dyskusji w przedmiotowej sprawie (nad poprawkami senatu) na posiedzeniu sejmowej komisji zdrowia w dniu 4 listopada 2008 roku.

Przewodniczący poseł Bolesław Piecha (PiS):
Czy ktoś z pań i panów posłów chciałby zabrać głos?

Proszę bardzo, pani przewodnicząca Gardias.

Przewodnicząca OZZPiP Dorota Gardias:
Chciałabym, żeby posłowie wiedzieli, co myśmy utracili. Utrata ustawowych składników wynagrodzeń bez żadnej rekompensaty ani gwarancja podwyższenia wynagrodzeń zasadniczych. Projekt ustawy przewiduje tylko dodatek stażowy, nagrodę jubileuszową i odprawę emerytalno-rentową, ale jedynie w odniesieniu do pracowników spółek z większościowym udziałem obecnych organów założycielskim. W związku z tym, tak naprawdę, my tych przywilejów za chwilę mieć nie będziemy. W przypadku sprzedaży udziałów w takiej spółce przez organ i utraty pozycji większościowego udziałowca, regulacja ta przestaje obowiązywać i dodatki te mogą zostać pracownikom wypowiedziane przez pracodawcę. Projekt w dalszym ciągu nie przewiduje dodatku funkcyjnego dla pracowników spółek. Brak rozszerzenia dodatku za pracę w pogotowiu ratunkowym na szpitalne oddziały ratunkowe i ich pracowników, mimo iż charakterystyka pracy jest zbliżona. Brak realizacji postulatu minimalnego wynagrodzenia dla pielęgniarki i położnej. Równocześnie od początku roku 2009 w kontraktach z Narodowym Funduszem Zdrowia nie będzie więcej wydzielonych kwot na wynagrodzenia, czyli tak zwanych znaczonych pieniędzy, wynikających z ustawy z dnia 22 lipca 2006 r., co w powiązaniu z powyższymi regulacjami stanowi realne zagrożenie obniżenia wynagrodzeń w grupie zarówno pielęgniarek, jak i położnych. Chciałabym jeszcze powiedzieć, że od początku w ustawie o zakładach opieki zdrowotnej nie ma art. 59a, który dawał nam kroczący wzrost wynagrodzeń na przyszłość.

Przewodniczący poseł Bolesław Piecha (PiS):
Czy ktoś z pań i panów posłów lub zaproszonych gości chciały jeszcze zabrać głos w tej sprawie? Dziękuję bardzo. Proszę o stanowisko rządu do poprawki nr 2.

Podsekretarz stanu w MZ Marek Twardowski:
Popieramy tę poprawkę.

Powyższy tekst kursywą pochodzi z internetowego Biuletynu sejmowej komisji zdrowa opublikowanego na stronach internetowych sejmu. 

Poniżej prezentujemy fragment ustawy o pracownikach zoz, która została skierowana do prezydenta RP.

 

 

USTAWA

z dnia 6 listopada 2008 r.

o pracownikach zakładów opieki zdrowotnej

– wyciąg –

 Art. 9.

Pracownikom wykonującym zawód medyczny, zatrudnionym w systemie pracy zmianowej w zakładach opieki zdrowotnej przeznaczonych dla osób, których stan zdrowia wymaga całodobowych świadczeń zdrowotnych, przysługuje dodatek w wysokości:

1) co najmniej 65% stawki godzinowej za każdą godzinę pracy wykonywanej w porze nocnej;

2) co najmniej 45% stawki godzinowej za każdą godzinę pracy wykonywanej w porze dziennej w niedziele i święta oraz dni wolne od pracy wynikające z przeciętnie pięciodniowego tygodnia pracy.

Art. 10.

1. Pracownikom wykonującym zawód medyczny zatrudnionym w:

1) zespole wyjazdowym pogotowia ratunkowego,

2) zespole ratownictwa medycznego

      – przysługuje dodatek w wysokości 30% stawki godzinowej za każdą godzinę pracy.

2. Pracownikom wykonującym zawód medyczny zatrudnionym w pogotowiu ratunkowym poza zespołami, o których mowa w ust. 1, przysługuje dodatek w wysokości 20% stawki godzinowej za każdą godzinę pracy.

 

Rozdział 4

Szczególne uprawnienia pracowników zatrudnionych w niektórych

zakładach opieki zdrowotnej

 

Art. 19.

1. Wynagrodzenie pracownika:

1) zakładu opieki zdrowotnej prowadzonego w formie jednostki budżetowej albo zakładu budżetowego w rozumieniu przepisów o finansach publicznych,

2) zakładu opieki zdrowotnej utworzonego przez pracodawcę na podstawie przepisów o zakładach opieki zdrowotnej w celu udzielania świadczeń zdrowotnych swoim pracownikom

      – składa się z wynagrodzenia zasadniczego przewidzianego dla zajmowanego stanowiska pracy, dodatku funkcyjnego, dodatku za stopień lub tytuł naukowy oraz dodatku za wieloletnią pracę, z zastrzeżeniem ust. 3.

2. Dodatek za wieloletnią pracę, o którym mowa w ust. 1, wynosi po 5 latach pracy 5% miesięcznego wynagrodzenia zasadniczego. Dodatek ten wzrasta o 1% za każdy dalszy rok pracy aż do osiągnięcia 20% miesięcznego wynagrodzenia zasadniczego.

3. Pracownikom zakładów opieki zdrowotnej prowadzonych w formie jednostki budżetowej, utworzonej przez ministra właściwego do spraw zdrowia, w celu udzielania świadczeń zdrowotnych osobom, wobec których sąd orzekł zastosowanie środka zabezpieczającego lub środka leczniczego, przysługuje oprócz składników wynagrodzenia, o których mowa w ust. 1, dodatek w wysokości od 10% do 50% miesięcznego wynagrodzenia zasadniczego. Dodatek przysługuje pracownikom, którzy przy wykonywaniu swoich obowiązków mają bezpośredni kontakt z osobami, wobec których sąd orzekł zastosowanie środka zabezpieczającego lub środka leczniczego.

4. Pracownikom wykonującym zawód medyczny oraz innym pracownikom, których praca pozostaje w związku z udzielaniem świadczeń zdrowotnych, zatrudnionym w jednostce organizacyjnej więziennictwa, z tytułu pracy z osobami pozbawionymi wolności, przysługuje dodatek w wysokości od 10% do 50% miesięcznego wynagrodzenia zasadniczego.

5. Dodatek za wieloletnią pracę, o którym mowa w ust. 1, ustalony w sposób określony w ust. 2, przysługuje także pracownikowi zakładu opieki zdrowotnej prowadzonego przez spółkę kapitałową, o której mowa w art. 45 ust. 1 ustawy z dnia 6 listopada 2008 r. o zakładach opieki zdrowotnej.

Art. 20.

1. Miesięczna stawka wynagrodzenia zasadniczego przysługuje za pełny wymiar czasu pracy.

2. Pracownikowi zatrudnionemu w niepełnym wymiarze czasu pracy wszystkie składniki wynagrodzenia przysługują w wysokości proporcjonalnej do wymiaru czasu pracy określonego w umowie o pracę.

3. Przy ustalaniu stawki dodatku funkcyjnego pracodawca powinien kierować się w szczególności specyfiką i charakterem wykonywanych zadań oraz wielkością komórki organizacyjnej zakładu opieki zdrowotnej, w której pracownik wykonuje pracę.

Art. 21.

1. Za długoletnią pracę pracownikowi, o którym mowa w art. 19 ust. 1, oraz pracownikowi zakładu opieki zdrowotnej prowadzonego przez spółkę kapitałową, o której mowa w art. 45 ust. 1 ustawy z dnia 6 listopada 2008 r. o zakładach opieki zdrowotnej, przysługują nagrody jubileuszowe w wysokości:

1)   75% miesięcznego wynagrodzenia – po 20 latach pracy;

2)   100% miesięcznego wynagrodzenia – po 25 latach pracy;

3)   150% miesięcznego wynagrodzenia – po 30 latach pracy;

4)   200% miesięcznego wynagrodzenia – po 35 latach pracy;

5)   300% miesięcznego wynagrodzenia – po 40 latach pracy.

2. Do okresu pracy uprawniającego do nagrody jubileuszowej wlicza się wszystkie poprzednie zakończone okresy zatrudnienia oraz inne okresy, jeżeli z mocy odrębnych przepisów podlegają one wliczeniu do okresu pracy, od którego zależą uprawnienia pracownicze.

3. W razie równoczesnego pozostawania w więcej niż jednym stosunku pracy do okresu pracy uprawniającego do nagrody jubileuszowej wlicza się jeden z tych okresów.

4. Pracownik nabywa prawo do nagrody jubileuszowej w dniu upływu okresu uprawniającego do nagrody.

5. Pracownik jest obowiązany udokumentować swoje prawo do nagrody jubileuszowej, jeżeli w jego aktach osobowych brak jest odpowiedniej dokumentacji.

6. Wypłata nagrody jubileuszowej powinna nastąpić niezwłocznie po nabyciu przez pracownika prawa do tej nagrody.

7. Podstawę obliczenia nagrody jubileuszowej stanowi wynagrodzenie przysługujące pracownikowi w dniu nabycia prawa do nagrody, a jeżeli dla pracownika jest to korzystniejsze – wynagrodzenie przysługujące w dniu jej wypłaty. Jeżeli pracownik nabył prawo do nagrody jubileuszowej, będąc zatrudnionym w innym wymiarze czasu pracy niż w dniu jej wypłaty, podstawę obliczenia nagrody stanowi wynagrodzenie przysługujące pracownikowi w dniu nabycia prawa do nagrody. Nagrodę oblicza się według zasad obowiązujących przy ustalaniu ekwiwalentu pieniężnego za urlop wypoczynkowy.

8. W razie ustania stosunku pracy w związku z przejściem pracownika na rentę z tytułu niezdolności do pracy lub emeryturę pracownikowi, któremu do nabycia prawa do nagrody jubileuszowej brakuje mniej niż 12 miesięcy, licząc od dnia rozwiązania stosunku pracy, nagrodę tę wypłaca się w dniu rozwiązania stosunku pracy.

Art. 22.

1. Pracownikowi, o którym mowa w art. 19 ust. 1, oraz pracownikowi zakładu opieki zdrowotnej prowadzonego przez spółkę kapitałową, o której mowa w art. 45 ust. 1 ustawy z dnia 6 listopada 2008 r. o zakładach opieki zdrowotnej, spełniającemu warunki uprawniające do emerytury lub renty z tytułu niezdolności do pracy, którego stosunek pracy ustał w związku z przejściem na emeryturę lub rentę, przysługuje jednorazowa odprawa pieniężna w wysokości:

1)   jednomiesięcznego wynagrodzenia, jeśli był zatrudniony krócej niż 15 lat;

2)   dwumiesięcznego wynagrodzenia, jeśli był zatrudniony co najmniej 15 lat;

3)   trzymiesięcznego wynagrodzenia, jeśli był zatrudniony co najmniej 20 lat.

2. Odprawę pieniężną oblicza się według zasad obowiązujących przy ustalaniu ekwiwalentu pieniężnego za urlop wypoczynkowy.

3. Okresy pracy i inne okresy uprawniające do odprawy ustala się według zasad obowiązujących przy ustalaniu okresów uprawniających do dodatku za wieloletnią pracę.

4. Pracownik, który otrzymał odprawę, o której mowa w ust. 1, nie może ponownie nabyć do niej prawa.

Art. 23.

Minister właściwy do spraw zdrowia w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw pracy określi, w drodze rozporządzenia, warunki wynagradzania za pracę pracowników, o których mowa w art. 19 ust. 1-4, w tym kwoty wynagrodzenia zasadniczego i tabele zaszeregowania pracowników oraz warunki ustalania i wypłacania innych składników wynagrodzenia, kierując się zwłaszcza kwalifikacjami zawodowymi tych pracowników oraz zakresem świadczeń zdrowotnych udzielanych przez te zakłady.

Zobacz cały tekst ustawy . . .

Powyższe regulacje prawne prezydent RP zawetował w dniu 26 listopada 2008 roku.  

Redakcja Gazety i Portalu

Pielęgniarek i Położnych

Mariusz Mielcarek  

22 listopada 2008 roku