Specjalizacja dla pielęgniarek

Pielęgniarstwo ratunkowe to szkolenie specjalizacyjne, które celem jest nabycie przez pielęgniarkę wiedzy, umiejętności i kompetencji niezbędnych do podejmowania szybkich i specjalistycznych działań leczniczo-pielęgnacyjnych w sytuacji nagłego zagrożenia życia według obowiązujących standardów postępowania oraz przygotowanie pielęgniarki do realizacji zadań zawodowych wynikających z funkcji pielęgniarstwa w systemie ratownictwa medycznego tj.:

• samodzielnego wykonywania specjalistycznych świadczeń zdrowotnych;
• pełnienia roli lidera w zespołach ratunkowych;
• wdrażania zmian w praktyce pielęgniarki ratunkowej;
• oceny rozwoju własnego i członków zespołu pielęgniarskiego;
• uczestniczenia w projektowaniu i prowadzeniu kształcenia zawodowego i podyplomowego
• pielęgniarek, położnych, ratowników medycznych i innych przedstawicieli opieki zdrowotnej

Według danych prezentowanych na stronie internetowej Centrum Kształcenia Podyplomowego Pielęgniarek i Położnych w Warszawie tę specjalizację, w latach 2006 – 2023 (pierwsze półrocze) ukończyło 3 318 pielęgniarek.

Zobacz także:

Łączna liczba godzin przeznaczonych na realizację programu szkolenia specjalizacyjnego wynosi 812 godzin dydaktycznych:

• zajęcia teoretyczne – 490 godzin,
• zajęcia praktyczne – 322 godziny.

Poniżej publikujemy fragment wykazu świadczeń zdrowotnych, do których jest uprawniona pielęgniarka po ukończeniu szkolenia specjalizacyjnego – pielęgniarstwo ratunkowe.

1. Ocena stanu pacjenta w celu ustalenia postępowania i podjęcia decyzji o prowadzeniu lub
odstąpieniu od medycznych czynności ratunkowych.
2. Układanie pacjenta w pozycji właściwej dla jego stanu zdrowia.
3. Podjęcie i prowadzenie podstawowej i zaawansowanej resuscytacji krążeniowo-oddechowej u dorosłych i dzieci na podstawie wytycznych ILCOR.
4. Bezprzyrządowe przywracanie drożności dróg oddechowych.
5. Przyrządowe przywracanie drożności dróg oddechowych z zastosowaniem: rurki ustno-gardłowej, rurki nosowo-gardłowej, maski krtaniowej, rurki krtaniowej i innego dostępnego sprzętu do nadgłośniowego udrażniania dróg oddechowych, konikopunkcji.
6. Wykonanie intubacji dotchawiczej w nagłym zatrzymaniu krążenia.
7. Odsysanie dróg oddechowych metodą otwartą i zamkniętą.
8. Stosowanie tlenoterapii biernej.
9. Stosowanie wspomagania oddechu za pomocą worka samorozprężalnego.
10. Stosowanie tlenoterapii czynnej przy użyciu maski twarzowej, worka samorozprężalnego z zastawką jednokierunkową lub z użyciem respiratora

Całość wykazu i programu szkolenia specjalizacyjnego w dziedzinie pielęgniarstwa ratunkowego dla pielęgniarek publikujemy poniżej.

Pielęgniarstwo ratunkowe – wykaz literatury 

Program szkolenia został zatwierdzony przez Ministra Zdrowia w dniu 19 sierpnia 2015 r. W powyższym, wskazano literaturę podstawową i uzupełniającą. Jako obowiązującą literaturę wskazano pozycje, które można zakupić w Sklepie Pielęgniarek i Położnych:

Kózka M., Maślanka M., Rumian B. (red.): Pielęgniarstwo ratunkowe. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2020

Celem autorów było usystematyzowanie i racjonalizacja działań medycznych podejmowanych przez członków zespołów ratunkowych w stanach nagłych zagrożenia życia.
W książce uwzględniono zagadnienia z zakresu podstaw prawnych i organizacji ratownictwa medycznego, kwalifikacji zespołów ratownictwa medycznego i zasad współpracy oraz charakterystykę wybranych, najczęściej występujących stanów zagrożenia życia. Opisano także najważniejsze procedury postępowania pielęgniarskiego w ratownictwie medycznym, w tym procedury samodzielnie wykonywane przez pielęgniarki i asystowanie do procedur diagnostycznych i terapeutycznych wykonywanych przez lekarza.

Wilczek-Rużyczka E.: Komunikowanie się z chorym psychicznie. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2019

Zwięzłe kompendium wiedzy na temat komunikowania się z chorym psychicznie. W poszczególnych rozdziałach omówiono zarówno podstawy teoretyczne komunikowania się, jak i jego rodzaje. Uwzględniono również jego specyfikę w przypadku osób z różnymi zaburzeniami psychicznymi, a także komunikowanie się z rodziną chorego psychicznie. Ponadto przedstawiono problemy i sytuację tych osób w rodzinie i społeczeństwie, z uwzględnieniem aspektów etycznych i prawnych.

Publikację polecamy tym, którzy na co dzień profesjonalnie zajmują się osobami z chorobą psychiczną oraz studentom kierunków medycznych i humanistycznych.

Wilczek-Rużyczka E.: Podstawy pielęgniarstwa psychiatrycznego. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2019

Autorzy w tej pozycji stopniowo przechodzą od problemów ogólnych – takich jak etyczne i prawne aspekty opieki nad pacjentem psychicznie chorym, modele relacji międzyludzkich i opieka nad osobami chorymi – do problemów bardziej szczegółowych i praktycznych z uwzględnieniem różnych metod leczenia – od biologicznych, poprzez psychoterapię kreatywną, do postępowania rehabilitacyjnego.

To uaktualnione kompendium będzie przydatne w kształceniu zawodowym, a także może być wykorzystane w codziennej praktyce pielęgniarskiej.

Ksykiewicz-Dorota A. (red.): Zarządzanie w pielęgniarstwie. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2021

Podręcznik dla studentów studiów magisterskich wydziałów pielęgniarstwa oraz wydziałów nauk o zdrowiu, który został zamieszczony w wykazie literatury podstawowej specjalizacji w dziedzinie organizacji i zarządzania dla pielęgniarek i położnych oraz w wykazie literatury uzupełniającej specjalizacji w dziedzinie pielęgniarstwa operacyjnego dla pielęgniarek. Autorka publikacji prof. nadzw. AM dr hab. n. med  Anna Ksykiewicz – Dorota jest współautorką programu kursu kwalifikacyjnego w dziedzinie organizacji i zarządzania dla pielęgniarek i położnych.

Liczba pielęgniarek systemu ratownictwa medycznego

Zgodnie z definicją zawartą w ustawie o Państwowym Ratownictwie medycznym, pielęgniarka systemu – to pielęgniarka posiadająca tytuł specjalisty lub specjalizująca się w dziedzinie pielęgniarstwa ratunkowego, anestezjologii i intensywnej opieki, chirurgii, kardiologii, pediatrii, a także pielęgniarka posiadająca ukończony kurs kwalifikacyjny w dziedzinie pielęgniarstwa ratunkowego, anestezjologii i intensywnej opieki, chirurgii, kardiologii, pediatrii oraz posiadająca co najmniej 3-letni staż pracy w oddziałach tych specjalności, oddziałach pomocy doraźnej, izbach przyjęć lub pogotowiu ratunkowym.

Na posiedzeniu sejmowej komisji zdrowia w dniu 3 listopada 2023 roku Dyrektor departamentu MZ Agnieszka Tuderek-Kaleta informowała: zasoby kadrowe w szpitalnych oddziałach ratunkowych, według danych z wojewódzkich planów działania systemu, na koniec grudnia 2021 r. liczba pielęgniarek – 4803, w tym pielęgniarki systemu 3447.

Natomiast z danych publikowanych przez NFZ wynika, że w 2022 roku liczba czynnych zawodowo pielęgniarek posiadających tytuł specjalisty w dziedzinie pielęgniarstwa ratunkowego wynosiła 2 tys. Liczba ta była wyższa o 300 w porównaniu z rokiem 2018. Średnia wieku pielęgniarski specjalistki w dziedzinie pielęgniarstwa ratunkowego wynosi 48,3 lata. Natomiast ponad 1,5 tys. z nich jest wieku 48 lat i więcej.

źródło: NFZ

Należy podkreślić, że rozbieżności w liczbie pielęgniarek systemu a posiadających specjalizację – pielęgniarstwo ratunkowe, wynika z faktu, że pielęgniarką systemu jest pielęgniarka także z tytułem specjalisty: anestezjologii i intensywnej opieki, chirurgii, kardiologii, pediatrii. Dodatkowo pielęgniarką systemu są pielęgniarki z ukończonym kursem kwalifikacyjnym.

Specjalizacja i kurs kwalifikacyjny w siatce płac pielęgniarek 

Warto zaznaczyć, że ukończenie przez pielęgniarkę kursu kwalifikacyjnego nie ma żadnego przełożenia na jej wynagrodzenie. Zgodnie z zapisami siatki płac tylko tytuł specjalisty w dziedzinie pielęgniarstwa jest warunkiem wyższego wynagrodzenia zasadniczego. Nie ma to niestety nic wspólnego z realiami wykonywania praktyki zawodowej pielęgniarek.

Z powyżej cytowanych standardów w zakresie kwalifikacji wymaganych od pielęgniarki systemu wynika jasno, że nie tylko posiadania specjalizacji jest wypełnieniem warunków w zakresie kwalifikacji. Także posiadanie ukończonego kursu kwalifikacyjnego jest spełnieniem przedmiotowych wymogów. Powyższe ukazuje, że siatka płac ministra zdrowia jest oderwana od realiów wykonywania praktyki zawodowej przez pielęgniarki. Także projekt ustawy OZZPiP w sprawie wynagradzania personelu pielęgniarskiego jest dyskryminujący dla pielęgniarek z kursem kwalifikacyjnym. 

Liczba pielęgniarek, które zgłosiły się do organizatorów szkoleń, aby odbyć szkolenie specjalizacyjne pielęgniarstwo ratunkowe

Dane zamieszczone w Systemie Monitorowania Kształcenia Pracowników Medycznych wynika, że liczba zainteresowanych pielęgniarek odbyciem specjalizacji w zakresie pielęgniarstwa ratunkowego to ponad 2 660 osób.

Poniżej publikujemy szczegółowe dane z podziałem na województwa.

Województwo:	Liczba pielęgniarek, które zgłosiły swój udział w kursie
dolnośląskie	320
kujawsko-pomorskie	320
lubelskie	104
lubuskie	140
łódzkie	195
małopolskie	brak danych
mazowieckie	220
opolskie	50
podkarpackie	215
podlaskie	50
pomorskie	80
śląskie	240
świętokrzyskie	145
warmińsko-mazurskie	50
wielkopolskie	440
zachodniopomorskie	100
Razem:	2 669

źródło danych: smk2.ezdrowie.gov.

Opracowanie: Daria Krajewska pielegniarki.info.pl

Wyszukiwarka szkoleń dla pielęgniarek i położnych

Na Portalu Pielęgniarek i Położnych stworzyliśmy wyszukiwarkę kursów i szkoleń. Jest to praktyczna funkcjonalność Portalu, w której pielęgniarki i położne znajdą informacje o dodatkowym kształceniu. Zamieszczone w wyszukiwarce oferty szkoleń są zgodne z rozporządzeniem ministra zdrowia w sprawie wykazu szkoleń, które może odbywać pielęgniarka i położna.