Posiedzenie sejmu w dniu 12.12.12 roku

Poseł Ewa Drozd:
Panie Marszałku! Panie Ministrze! W obecnie funkcjonującym rozporządzeniu ministra zdrowia z dnia 29 października 2003 r. w sprawie wykazu dziedzin pielęgniarstwa oraz dziedzin mających zastosowanie w ochronie zdrowia, w których może być prowadzona specjalizacja i kursy kwalifikacyjne, oraz ramowych programów specjalizacji dla pielęgniarek i położnych w § 1 pkt 1 przewiduje się prowadzenie kształcenia pielęgniarek na poziomie specjalizacji w dziedzinie pielęgniarstwa opieki paliatywnej. Takiej możliwości nie przewiduje nowy projekt rozporządzenia ministra zdrowia z lipca 2012 r., mimo że model ten funkcjonuje w polskim systemie od 1999 r. i mimo że o uwzględnienie tej specjalizacji w projektowanym rozporządzeniu apelowało wielu specjalistów, konsultantów krajowych, zespół konsultantów czy też inne instytucje, które zajmują się tą dziedziną.

Obecnie tytuł w tej dziedzinie pielęgniarstwa posiadają 342 pielęgniarki i jest to liczba niewystarczająca, niezabezpieczająca aktualnych potrzeb. Należy również zwrócić uwagę na to, że ze względu na coraz większą liczbą zachorowań coraz więcej pacjentów wymagać będzie całościowej specjalistycznej opieki paliatywnej, sprawowanej przez wysoko wykwalifikowany personel posiadający umiejętności integracji wiedzy z różnych dziedzin medycyny i pielęgniarstwa z zagadnieniami fizjologicznymi, psychospołecznymi, etycznymi oraz duchowymi. Opieka taka realizowana przez wysoko wykwalifikowany personel w hospicjach, zakładach opieki paliatywnej czy też domach gwarantuje właściwe świadczenia pacjentom z postępującymi schorzeniami niepoddającymi się leczeniu przyczynowemu.

Stąd nasze pytanie: Czym kierował się pan minister, nie umieszczając w § 1 pkt 1 możliwości kształcenia pielęgniarek na poziomie specjalizacji w dziedzinie pielęgniarstwa opieki paliatywnej? Dziękuję.

Sekretarz Stanu w Ministerstwie Zdrowia Sławomir Neumann:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Szanowna Pani Poseł! Intencją projektowanych zmian było zmniejszenie liczby dziedzin pielęgniarstwa przez łączenie zbliżonych tematycznie dziedzin pielęgniarstwa, co przygotuje pielęgniarkę lub położną do wykonywania świadczeń zdrowotnych dla szerszej grupy pacjentów, dając większą możliwość zmian obszaru zatrudnienia z zachowaniem przydatności zdobytego tytułu specjalisty w danej dziedzinie.
Projektowane rozporządzenie gwarantuje elastyczność i uniwersalność wykonywania specjalizacyjnego kształcenia podyplomowego w ochronie zdrowia. Ponadto nie ma również potrzeby odrębnego utrzymywania zbliżonych tematycznie specjalizacji. Mając na uwadze, że szkolenia specjalizacyjne dla pielęgniarek i położnych dofinansowane są z budżetu państwa, minister zdrowia jest zobowiązany racjonalnie gospodarować środkami publicznymi i zapewnić odpowiednie wykorzystanie specjalistów w danej dziedzinie pielęgniarstwa oraz w dziedzinach mających zastosowanie w ochronie zdrowia, a tym samym dostęp pacjentów do świadczeń udzielanych w ramach poszczególnych specjalizacji pielęgniarskich.
Chciałbym zaznaczyć, że pielęgniarki w dalszym ciągu będą miały możliwość podnoszenia swoich kwalifikacji w zakresie opieki paliatywnej, gdyż te treści zostaną włączone podczas opracowywania nowych programów kształcenia do modułów szkoleń w dziedzinie pielęgniarstwa onkologicznego oraz w dziedzinie pielęgniarstwa opieki długoterminowej. Projektowane rozporządzenie daje pielęgniarkom możliwość kształcenia się na poziomie kursu kwalifikacyjnego w dziedzinie pielęgniarstwa opieki paliatywnej. Ponadto w zakresie opieki paliatywnej pielęgniarki mogą uzupełnić swoją wiedzę również na poziomie kursu specjalistycznego pod tytułem: Podstawy opieki paliatywnej, pediatryczna domowa opieka paliatywna.
Należy również wskazać, iż kurs specjalistyczny dla pielęgniarek sprawujących opiekę paliatywną nad dziećmi został opracowany głównie na wniosek zainteresowanych pielęgniarek. Przedmiotowy kurs przygotowuje pielęgniarki do sprawowania holistycznej opieki nad dzieckiem objętym domową opieką paliatywną.
Kursy specjalistyczne w zakresie opieki paliatywnej są również wpisane do wymagań kwalifikacyjnych pielęgniarek wynikających z rozporządzenia ministra zdrowia z 24 stycznia 2011 r. zmieniającego rozporządzenie w sprawie świadczeń gwarantowanych z zakresu opieki paliatywnej i hospicyjnej. W związku z tym nie każda pielęgniarka udzielająca świadczeń zdrowotnych w ramach opieki paliatywnej musi posiadać tytuł specjalisty w tym zakresie. Pielęgniarka czy położna z tytułem specjalisty w dziedzinie pielęgniarstwa lub w dziedzinie mającej zastosowanie w ochronie zdrowia oprócz przygotowania do wykonywania określonych świadczeń zdrowotnych wynikających z dziedziny specjalizacji odgrywa rolę lidera, konsultanta i doradcy w zespole pielęgniarek. Jednakże w najbliższym czasie będą rozpatrywane uwagi zgłoszone przez środowisko zawodowe pielęgniarek, w tym postulaty i opinie dotyczące zachowania jako odrębnej dziedziny szkolenia specjalizacyjnego w dziedzinie opieki paliatywnej dla pielęgniarek. Po przeprowadzeniu tych analiz i uwzględnieniu zgłoszonych uwag oraz po przeprowadzeniu ewentualnej konferencji uzgodnieniowej z podmiotami zewnętrznymi zostanie na końcu podjęta decyzja w sprawie ostatecznego brzmienia tego rozporządzenia. Jak ważny jest dla ministra zdrowia ten obszar, pokazuje fakt – warto to przypomnieć – iż 20 grudnia ubiegłego roku powołano konsultanta krajowego w dziedzinie pielęgniarstwa opieki paliatywnej, tak że ministerstwo rozumie i dostrzega wagę tego problemu.
Jeśli chodzi o liczbę pielęgniarek specjalistek w dziedzinie pielęgniarstwa opieki paliatywnej, to według naszych danych z 23 listopada mamy łącznie 369 pielęgniarek specjalistek, natomiast liczba absolwentek kursu kwalifikacyjnego w dziedzinie pielęgniarstwa opieki paliatywnej to 2849, zaś liczba absolwentek kursu specjalistycznego w zakresie podstaw opieki paliatywnej to 3668. Nie brakuje pielęgniarek, ale mamy świadomość, że chcemy tę część specjalizacji utrzymywać i będziemy o tym jeszcze dyskutowali. Nie jest to ostateczna treść tego rozporządzenia. Tak jak powiedziałem, chcielibyśmy ograniczać liczbę tych modułów specjalizacyjnych, łącząc je w większe moduły, bo dają one potem lepsze wykorzystanie tej wiedzy nabytej w czasie specjalizacji przez pielęgniarki. Dziękuję.

Poseł Agnieszka Hanajczyk:
Panie Marszałku! Panie Ministrze! Tak naprawdę bardzo usatysfakcjonowała mnie pana wypowiedź w tym sensie, że nie jest to temat zamknięty, że będziecie państwo monitorować usługi z zakresu opieki paliatywnej.
Jeszcze raz powtórzę tutaj za koleżanką, bo to jest bardzo istotne, że na co dzień utrzymuję kontakt z hospicjami i jednak będę się upierała, panie ministrze, że ta specjalizacja pielęgniarska z zakresu opieki paliatywnej ma inny charakter. Dlatego, nawet jeśli przyglądam się proponowanemu projektowi rozporządzenia, nie widzę żadnej specjalizacji, która wypełniłaby lukę pielęgniarki specjalistki z zakresu opieki paliatywnej, chociażby z takiego powodu, że nie jest to zakres stricte medyczny, który jest oczywiście bardzo ważny i istotny, lecz także, na co koleżanka wcześniej zwróciła uwagę, bardzo istotne są w tym wypadku zagadnienia filozoficzne, psychospołeczne, etyczne i duchowe. Wiemy, że ta osoba tak naprawdę jest wsparciem nie tylko dla osoby chorej, ale również dla rodziny. Niemniej dziękuję za informację, że nie jest to temat zamknięty, panie ministrze.

Ze stenogramu posiedzenia sejmu wybrał:

Mariusz Mielcarek