Kwalifikacje pielęgniarek, a kształtowanie wysokości wynagrodzeń zasadniczych
Przytaczamy kolejny fragment uzasadnienia wyroku sądu, który przyznał pielęgniarce LM odszkodowanie za nierówne traktowanie z zatrudnieniu.
Zobacz więcej informacji z uzasadnienia wyroku w dziale pt. Odszkodowania dla pielęgniarek LM i SM.
Najwięcej uwagi – pod kątem porównania pracy skarżącej pielęgniarki z pracą pozostałych pielęgniarek z bloku operacyjnego ginekologiczno-położniczego – należy poświęcić kwestii ich kwalifikacji.
Zasygnalizować przy tym według Sądu Rejonowego wypada, że ustawodawca w treści art. 183d k.p. precyzuje, że w pojęciu pracy jednakowej lub o jednakowej wartości istotne są nie każde kwalifikacje, ale te kwalifikacje zawodowe, które są wymagane do wykonywania określonej pracy. Jak trafnie wskazuje się w piśmiennictwie, kwalifikacje pracownika mierzone poziomem jego wykształcenia lub innymi miernikami (doświadczeniem praktycznym wyrażającym się stażem zatrudnienia w zawodzie lub na określonych stanowiskach pracy) nie stanowią samodzielnego kryterium dyferencjacji.
Wpływają na ustalenie wynagrodzenia tylko przez ich powiązanie z możliwością wykonywania pracy danego rodzaju. Przy ustalaniu wynagrodzenia za określony rodzaj pracy powinny być uwzględniane najniższe kwalifikacje niezbędne do jej wykonywania (zob. J. Wratny, Kodeks pracy. Komentarz, Warszawa 2005, s. 201; K. Walczak, M. Wojewódka (red.), Prawo pracy dla sędziów i pełnomocników, Warszawa 2018).
Minimalne kwalifikacje do wykonywania zawodu pielęgniarki
Zgodnie z art. 7 ustawy z dnia 15 lipca 2011 r. o zawodach pielęgniarki i położnej (t.j. Dz. U. z 2022 r. poz. 551; dalej: u.z.p.p.) zawód pielęgniarki i położnej może wykonywać osoba posiadająca prawo wykonywania zawodu stwierdzone albo przyznane przez właściwą okręgową radę pielęgniarek i położnych. Prawo do wykonywania zawodu jest zatem właściwością minimalną, jaką winien cechować się pracownik zatrudniony na stanowisku pielęgniarki lub położnej. Powódka nabyła prawo do wykonywania zawodu po zdaniu egzaminu zawodowego i ukończeniu 5-letniego liceum medycznego. W chwili obecnej jedyną drogą do nabycia tego prawa jest ukończenie 3-letnich studiów wyższych i uzyskanie tytułu licencjata.
Warto podkreślić, że pozostałe pielęgniarki zatrudnione z powódką na bloku operacyjnym również wywodziły swe prawo do wykonywania zawodu z ukończenia liceum medycznego. Uzyskanie przez nie wykształcenia wyższego miało charakter następczy – w trakcie pracy w charakterze instrumentariuszek. Z ukończeniem przez nie studiów wyższych nie wiązało się zatem nabycie uprawnień do pracy na stanowisku tożsamym ze stanowiskiem powódki.
Wymóg posiadania przez pielęgniarkę dodatkowych kwalifikacji a wysokość wynagrodzenia zasadniczego
W przypadku pracy na bloku operacyjnym poza prawem do wykonywania zawodu pielęgniarki i położnej wymagane jest dodatkowo uzyskanie dodatkowych kwalifikacji w postaci ukończenia właściwego kursu kwalifikacyjnego lub szkolenia specjalizacyjnego – w dziedzinie pielęgniarstwa operacyjnego. Zgodnie z art. 66 u.z.p.p. szkolenie specjalizacyjne, zwane „specjalizacją” i kurs kwalifikacyjny stanowią jedne z rodzajów kształcenia podyplomowego.
Rodzaje szkoleń dla pielęgniarek i położnych
Specjalizacja, ma na celu uzyskanie przez pielęgniarkę lub położną specjalistycznej wiedzy i umiejętności, w określonej dziedzinie pielęgniarstwa lub dziedzinie, mającej zastosowanie w ochronie zdrowia oraz tytułu specjalisty w tej dziedzinie (art. 67 ust. 1 u.z.p.p.). Do specjalizacji mogą przystąpić pielęgniarka lub położna, które:
1) posiadają prawo wykonywania zawodu;
2) pracowały w zawodzie co najmniej przez 2 lata w okresie ostatnich 5 lat;
3) zostały dopuszczone do specjalizacji po przeprowadzeniu postępowania kwalifikacyjnego za pośrednictwem (…), o którym mowa w art. 30 ust. 1 ustawy z dnia 28 kwietnia 2011 r. o systemie informacji w ochronie zdrowia (art. 67 ust. 4 u.z.p.p.).
Z kolei kurs kwalifikacyjny ma na celu uzyskanie przez pielęgniarkę lub położną wiedzy i umiejętności do udzielania określonych świadczeń zdrowotnych wchodzących w zakres danej dziedziny pielęgniarstwa lub dziedziny mającej zastosowanie w ochronie zdrowia (art. 71 ust. 1 u.z.p.p.). Do kształcenia w ramach kursu kwalifikacyjnego mogą przystąpić pielęgniarka lub położna, które:
1) posiadają prawo wykonywania zawodu;
2) posiadają co najmniej 6-miesięczny staż pracy w zawodzie;
3) zostały dopuszczone do kursu kwalifikacyjnego po przeprowadzeniu postępowania kwalifikacyjnego za pośrednictwem (…).
Warto zauważyć w ocenie Sądu Rejonowego, że zgodnie z przepisami rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 12 grudnia 2013 r. w sprawie wykazu dziedzin pielęgniarstwa oraz dziedzin mających zastosowanie w ochronie zdrowia, w których może być prowadzona specjalizacja i kursy kwalifikacyjne (Dz. U. poz. 1562), specjalizacja w dziedzinie pielęgniarstwa operacyjnego skierowana jest wyłącznie do pielęgniarek (§ ust. 1 ust. 1 pkt 6), a kurs kwalifikacyjny w tej dziedzinie – zarówno do pielęgniarek, jak i położnych (§ 2 ust. 1 pkt 11 i § 2 ust. 3 pkt 2).
Skoro ustawodawca nie przewidział dla położnych możliwości odbycia specjalizacji w dziedzinie związanej z pracą na bloku operacyjnym, położna, choćby posiadała specjalizację (w innej dziedzinie), nie może podjąć pracy na bloku operacyjnym bez uprzedniego ukończenia właściwego kursu kwalifikacyjnego.
Zeznania pielęgniarki naczelnej o zależnościach wymogu posiadania kwalifikacji na konkretnym stanowisku pracy pielęgniarki
Opisaną zależność potwierdzają zeznania pielęgniarki naczelnej, która wskazała, że pomimo uzyskania wyższego wykształcenia i prawa wykonywania zawodu pielęgniarki, nie mogłaby podjąć pracy na bloku operacyjnym, ponieważ nie ukończyła kursu kwalifikacyjnego. Warto również odnotować, że spośród kilkunastu pielęgniarek i położnych zatrudnionych na bloku operacyjnym wraz z powódką specjalizację w dziedzinie pielęgniarstwa operacyjnego posiadają zaledwie dwie (R. C. i M. G.), przy czym każda z nich ukończyła ją po uprzednim skończeniu kursu kwalifikacyjnego. Wobec tego ich uprawnienia do pracy na bloku operacyjnym nie wynikają z ukończenia specjalizacji. Z kolei sześć położnych ukończyło specjalizację, ale w innej dziedzinie – najczęściej pielęgniarstwa ginekologiczno-położniczego, które jedynie częściowo nawiązuje do rodzaju wykonywanej przez nie pracy i nie daje uprawnień do pracy na bloku operacyjnym bez ukończenia dodatkowo kursu kwalifikacyjnego.
Sąd – minimalnymi kwalifikacjami do wykonywania zadań na tym stanowisku pracy pielęgniarki są: prawo wykonywania zawodu oraz kurs kwalifikacyjny
Podsumowując tę część rozważań wskazać według Sądu meriti należy, że minimalnymi kwalifikacjami do pracy w charakterze instrumentariuszki na bloku operacyjnym są: prawo do wykonywania zawodu pielęgniarki oraz ukończenie kursu kwalifikacyjnego w dziedzinie pielęgniarstwa operacyjnego lub specjalizacji w tej dziedzinie.
Każda z pielęgniarek i położnych zatrudnionych przez pozwanego na ginekologiczno-położniczym bloku operacyjnym ukończyła kurs kwalifikacyjny i na tej podstawie nabyła uprawnienia do pracy w tym charakterze. (…) specjalistyczne ukończone przez niektóre z nich miały zatem charakter następczy i uzupełniający. Reasumując, każda z instrumentariuszek pracujących w jednostce organizacyjnej pozwanego wraz z powódką legitymowała się jednakowymi formalnymi kwalifikacjami zawodowymi wymaganymi do tego rodzaju pracy. Niektóre z nich uzyskały wyższe wykształcenie oraz ukończyły specjalizację, ale nie były to kwalifikacje wymagane do tego rodzaju pracy, wobec czego ich posiadanie nie wpływa na ocenę, że każda z nich wykonywała pracę tego samego rodzaju w rozumieniu art. 183c k.p.
Zobacz więcej informacji w sprawie w dziale pt. Odszkodowania dla pielęgniarek LM i SM.
Kolejny artykuł w przedmiotowej sprawie wkrótce.
Śródtytuły i linki pochodzą od redakcji portalu.
