W ustawie o zakładach opieki zdrowotnej (zoz) z roku 1991 zapisano:

Art. 32ł.

1. Pracownikom wykonującym zawód medyczny zatrudnionym w zespole wyjazdowym pogotowia ratunkowego (pomocy doraźnej) przysługuje dodatek w wysokości 30 % stawki godzinowej wynagrodzenia zasadniczego za każdą godzinę pracy.
2. Pracownikom wymienionym w ust. 1 zatrudnionym w pogotowiu ratunkowym (pomocy doraźnej) poza zespołem wyjazdowym przysługuje dodatek w wysokości 20 % stawki godzinowej wynagrodzenia zasadniczego za każdą godzinę pracy.

Należy podkreślić, że powyższa ustawa straciła moc związku z uchwaleniem i wchodzącej w życie z dniem 1 lipca 2011 roku ustawy o dzialalności leczniczej. Natomiast ustawa o działalności leczniczej nie zawiera regulacji w zakresie przedmiotowych dodatków. Więcej w sprawie przeczytasz tutaj.

Teraz bardziej chciałbym się zająć  tematem dodatków za pracę na szpitalnym oddziale ratunkowym. Poniżej linki  kierujące do poprzednich artykułów w przedmiotowej sprawie.

13 maja 2007 roku – Dodatek za pracę na SOR. Różne interpretacje …

15 maja 2007 roku – Jeden z internautów przesłał opnię prawną z MZ dotyczącą braku podstaw prawnych, przyznawania pracownikom SOR 20% dodatków na podstawie ustawy o zakładach opieki zdrowotnej.

8 sierpnia 2008 roku – Z redakcyjnej poczty: Czy to prawda, że starając się o dodatek 20% za pracę w SOR musimy wybierać między dodatkiem za nocne dyżury, a 20% dodatkiem? Taką informację przekazano pracownikom SOR-u!

.

Sąd Najwyższy (w składzie trzech sędziów) w dniu 8 czerwca 2011 roku na wniosek Sądu Okręgowego rozpatrywał następujące zagadnienie:

„czy pielęgniarkom zatrudnionym w Szpitalnym Oddziale Ratunkowym Okręgowego Szpitala Kolejowego SP ZOZ w L. przysługuje dodatek w wysokości 20% stawki godzinowej wynagrodzenia zasadniczego za każdą godzinę pracy, na podstawie art. 32ł ustawy z dnia 30 sierpnia 1991 r. o zakładach opieki zdrowotnej (tekst jednolity: Dz.U. z 2007 r. Nr 14 poz. 89)?”

Sąd zauważył co następuje (wybrane przez redakcję Portalu cytaty z orzeczenia):

• Sąd Rejonowy zasądził na rzecz 3 pielęgniarek od pozwanego Szpitala sporny dodatek, gdyż zdaniem tego Sądu ustawodawca rozszerzył zakres stosowania art. 32ł ustawy o z.o.z. dodając w nawiasie, że prawo do tych dodatków mają także ci pracownicy, którzy zajmują się udzielaniem „pomocy doraźnej”;
• W pozwanym Szpitalu działa wyodrębniona jednostka systemu Ratownictwa Medycznego w postaci Szpitalnego Oddziału Ratunkowego, który wypełnia funkcję pogotowia ratunkowego, natomiast nie ma wyodrębnionego pogotowia ratunkowego, którego pracownicy mieliby ponad wszelką wątpliwość prawo do dodatku na podstawie art. 32ł ustawy o z.o.z.;
• Sąd Okręgowy podniósł, że analiza zakresu czynności wykonywanych przez pielęgniarki szpitalnego oddziału ratunkowego pozwanego Szpitala wskazuje, iż są one tożsame z czynnościami wykonywanymi przez pielęgniarki zatrudnione poza zespołem wyjazdowym pogotowia ratunkowego (pomoc doraźna). Różnica polega jedynie na zatrudnieniu w innej jednostce organizacyjnej systemu zakładów opieki zdrowotnej. Skoro zarówno oddziały ratunkowe jak i pogotowie ratunkowe mieszczą się w jednym systemie publicznych zakładów opieki zdrowotnej, to różnicowanie, polegające na nieprzyznaniu dodatku za wykonywanie tego samego rodzaju pracy może być kwalifikowane jako naruszające zasady równouprawnienia pracowników w zatrudnieniu (art. 183c k.p.);
• Nawiązując do poglądów Sądu Okręgowego należy podnieść, że w 2 wyrokach Sąd Najwyższy wypowiedział się co do rozważonego zagadnienia. Chodzi tu o wyroki z 12 stycznia 2011 r., II PK 183/10 oraz z 24 maja 2011 r., III PK 69/10 (oba niepubl.), w których przyjęto, że pracownikom medycznym zatrudnionym w szpitalnym oddziale ratunkowym nie przysługuje dodatek do wynagrodzenia przewidziany w art. 32ł ustawy o z.o.z.;
• W uzasadnieniu wyroku II PK 183/10 Sąd Najwyższy wskazał, że art. 32ł ust. 2 ustawy o z.o.z. jest przepisem płacowym, co oznacza brak możliwości dokonywania wykładni per analogiam lub wykładni rozszerzającej. Przepis ten wprost i jednoznacznie reguluje tylko prawo do dodatku dla pracowników medycznych zatrudnionych w pogotowiu ratunkowym, a zwrot „pomoc doraźna” stanowi jedynie doprecyzowanie kategorii tych pracowników, przez co wyłącza np. dyspozytorów;
• Ustawa wprowadzająca szpitalne oddziały ratunkowe nie zlikwidowała pogotowia ratunkowego. Pogotowie nadal pozostało w systemie opieki zdrowotnej i nadal traktowane jest jak inny niż szpital zakład opieki zdrowotnej. Podniesiono w tym wyroku, że z punktu widzenia funkcjonalnego szpitalny oddział ratunkowy i pogotowie ratunkowe to dwie różne jednostki o różnych celach aczkolwiek część zadań tych jednostek może się powielać. Pogotowie ratunkowe funkcjonuje zatem obok szpitala;
• Tym samym pracownicy szpitalnego oddziału ratownictwa nigdy nie będą zatrudnieni w pogotowiu. W omawianym wyroku Sąd Najwyższy stwierdził ponadto, że różnorodność celów i zadań, a zatem także rozmiaru pracy, jej skomplikowania i natężenia powoduje, iż nieprzyznanie dodatku pracownikom szpitalnego oddziału ratunkowego nie może być utożsamiane z dyskryminacją w wynagradzaniu;

Wobec potrzeby dokonania wykładni systemowej w zakresie omawianego zagadnienia Sąd Najwyższy (w składzie trzech sędziów) przekazał przedmiotowe zagadnienie prawne do rozstrzygnięcia powiększonemu składowi Sądu Najwyższego.

Uwaga! Uchwała składu 7 sędziów z dnia 17 listopada 2011 r. (sygn. akt III PZP 4/11) brzmi:
Pracownicy medyczni szpitalnego oddziału ratunkowego nie byli uprawnieni do dodatku do wynagrodzenia przewidzianego art. 32ł ust. 2 ustawy z dnia 30 sierpnia 1991 r. o zakładach opieki zdrowotnej (jednolity tekst: Dz. U. z 2007 r. Nr 14, poz. 89 ze zm.).

Na stonach SN nadal brak uzasadnienia do powyższej uchwały.

Mariusz Mielcarek