Rzecznik Praw Obywatelskich interweniuje w sprawie problemów związanych z przeznaczaniem środków na wypłatę tzw. „dodatku Zembali” dla pielęgniarek na podwyżki płac.
Pan
Wiesław Łyszczek
Główny Inspektor Pracy
Szanowny Panie Ministrze
uprzejmie informuję, że do Rzecznika wpłynął wniosek Stowarzyszenia Pielęgniarki Cyfrowe, dotyczący przeznaczania środków na wypłatę tzw. „dodatku Zembali” dla pielęgniarek na realizację podwyżek płac wynikających z ustawy o sposobie ustalania najniższego wynagrodzenia zasadniczego pracowników wykonujących zawody medyczne zatrudnionych w podmiotach leczniczych.
Rozporządzeniem z dnia 14 października 2015 r. zmieniającym rozporządzenie w sprawie ogólnych warunków umów o udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej (Dz. U. poz. 1628), Minister Zdrowia wprowadził mechanizm przyznania po dwyżek pielęgniarkom świadczącym pracę w podmiotach, mających zawarte umowy z Narodowym Funduszem Zdrowia. Zostało to osiągnięte poprzez podwyższenie stawki kapitacyjnej za pacjenta, któremu są udzielane świadczenia pielęgniarskie/położnicze z jednoczesnym zastrzeżeniem przeznaczenia tej podwyżki (obliczanej średnio na etat) na podniesienie wynagrodzeń pielęgniarek i położnych. Szczegółowe zasady podziału dodatkowych środków pomiędzy pielęgniarki określać ma porozumienie, zawierane przez świadczeniodawcę i organizacje związkowe. W przypadku braku porozumienia w określonym terminie, świadczeniodawca sam dokonuje podziału środków, zgodnie z regułami wynikającymi z rozporządzenia.
Ustawą z dnia 8 czerwca 2017 r. o sposobie ustalania najniższego wynagrodzenia 
zasadniczego pracowników wykonujących zawody medyczne zatrudnionych w podmiotach leczniczych (Dz. U. poz. 1473) wprowadzono sposób określania minimalnego wynagrodzenia zasadniczego (iloczyn „współczynnika pracy” i przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia brutto w gospodarce narodowej). Wysokość podwyżki ma wynieść – w terminach określonych w ustawie – „co najmniej” 10% lub 20% różnicy pomiędzy obecnym wynagrodzeniem zasadniczym a wynagrodzeniem minimalnym obliczanym w powyżej wskazany sposób. Sposób podwyższenia wynagrodzenia określać ma porozumienie „stron uprawnionych w danym zakładzie do zawarcia zakładowego układu zbiorowego pracy”. W przypadku braku porozumienia w określonym terminie – decyzję o sposobie podwyższenia wynagrodzenia podejmuje kierownik podmiotu leczniczego, względnie podmiot tworzący. Jednocześnie, co istotne, środki na podwyższenie wynagrodzenia do minimalnego musi wygospodarować podmiot leczniczy. W odniesieniu do pielęgniarek i położnych, kluczowy wydaje się art. 3 ust. 4 ustawy, zgodnie z którym, „ustalony w drodze porozumienia albo zarządzenia sposób podwyższania wynagrodzenia zasadniczego osoby zajmującej stanowisko pielęgniarki lub położnej uwzględnia wzrost miesięcznego wynagrodzenia danej pielęgniarki albo położnej dokonany na podstawie przepisów wydanych na podstawie art. 137 ust. 2 ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. O świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych” – na tej podstawie prawnej wprowadzono omawiany dodatek.
W praktyce zdarzają się przypadki, w których środki przeznaczone na dodatek są przez zarządzających podmiotami leczniczymi „włączane” do wynagrodzenia pielęgniarek i położnych (w taki sposób interpretują oni przywołany art. 3 ust. 4 ustawy). Przyjmując wyższą kwotę obecnego wynagrodzenia zasadniczego pielęgniarek i położnych, zmniejszają oni różnicę pomiędzy minimalnym wynagrodzeniem wynikającym z ustawy a aktualnym wynagrodzeniem pielęgniarki lub położnej i, tym samym, zmniejszają kwotę, o którą muszą podnieść wynagrodzenie na mocy ustawy. Bywa również, że w takich sytuacjach, pielęgniarka w ogóle nie otrzyma na mocy ustawy podwyżki.
Zgodnie z art. 4 pkt 2 ustawy z dnia 1 sierpnia 2017 r. kontrolę wykonania jej przepisów przeprowadza Państwowa Inspekcja Pracy. W związku z powyższym, działając na podstawie art. 12 pkt 2 ustawy z dnia 15 lipca 1987 r. o Rzeczniku Praw obywatelskich (Dz. U z 2017 r. poz. 958) o przedstawienie informacji i stanowiska odnośnie do sygnalizowanych problemów.
Warszawa, dnia 17 kwietnia 2018 r.
źródło: strona internetowa RPO
O sprawie pisaliśmy na Portalu rok temu:
12 maja 2017 roku
Jakie zmiany się dokonają w kwestii sposobu wypłaty dodatków brutto brutto pielęgniarkom i położnym, po dniu 1 lipca br, w związku z wejściem w życie ustawy "o sposobie ustalania najniższego wynagrodzenia zasadniczego pracowników medycznych zatrudnionych w podmiotach leczniczych". Odpowiedzi należy szukać nie tylko w zapisach samej ustawy, ale także w uzasadnieniu do przedmiotowej ustawy oraz w stanowiskach ministerstwa zdrowia, które są odpowiedziami ministerstwa na uwagi do projektu ustawy. Ministerstwo wielokrotnie podkreśla, że w uzasadnieniu do ustawy zapisano interpretacje w zakresie organizacyjnych uwarunkowań nowych rozwiązań płacowych, wprowadzonych przedmiotową ustawą.
Otóż Drogie Pielęgniarki i Położne,
w jaki sposób są teraz wypłacane pielęgniarkom i położnym dodatki brutto brutto to wiemy. Co się zmieni? Zasadnicza zmiana polegać będzie na tym, że w pierwszej kolejności środki przekazywane przez NFZ mają zostać przeznaczone przez dyrektórów podmiotów leczniczych na… stopniowe podwyższanie wynagrodzeń zasadniczych pielęgniarek i położnych. Pierwszy wzrost ma być dokonany na dzień 1 lipca 2017 roku. Oczywiste jest to, że powyższy wzrost wynagrodzenia zasadniczego zaskutkuje, wzrostem pochodnych od wynagrodzenia. Po wykonaniu tej operacji przez dyrektorów podmiotów leczniczych, pozostałe środki finansowe, mają zostać wypłacane jako dodatki brutto brutto na dotychczasowych zasadach.
Wniosek: obecna wysokość wynagrodzeń zasadniczych pielęgniarek i położnych oraz liczba pielęgniarek i położnych, które zostaną przypisane do jednej z grup zaszeregowania np. 7 lub 8 lub 9, w konkretnych zakładach pracy, będą miały wpływ na sposób podziału pieniędzy dla pielęgniarek i położnych. Wobec powyższego, może się teoretycznie tak zdarzyć, że część pielęgniarek i położnych otrzyma wzrost wynagrodzenia zasadniczego, natomiast dla części nie starczy środków finansowych na wypłaty dodatków brutto brutto na starych zasadach, a wzrostu wynagrodzenia zasadniczego nie otrzymają, bo obecna wysokość ich wynagrodzenia zasadniczego jest zbyt wysoka, wobec kryteriów zapisanych w ustawie.
Jestem całkowicie zaskoczony, że panie w czepkach nie zajęły jeszcze oficjalnego stanowiska w powyższym zakresie. Czy minister Radziwiłł nie łamie zapisów porozumienia z września 2017 roku?
Jutro (w sobotę) przybliżę, bardziej szczegółowo, w jaki sposób mają zostać podwyższone wynagrodzenia zasadnicze pielęgniarek i położnych. Dlatego proszę podajcie w komentarzach w jakiej grupie pielęgniarek i położnych się znajdziecie, np. 7 lub 8 lub 9:
i podajcie obecne wynagrodzenie zasadnicze. Postaram się odnieść do przedstawionych przez was przykładów, w kontekście zapisów ustawy i interpretacji ministerstwa zdrowia i uzasadnienia do ustawy.
Mariusz Mielcarek
