Od kilku lat informujemy na Ogólnopolskim Portalu Pielęgniarek i Położnych, że nadciąga katastrofa w zakresie zabezpieczenia obsady pielęgniarskiej. Także ministerstwo zdrowia wielokrotnie podkreślało o konieczności podjęcia działań w celu zapobieżenia katastrofie w kontekście sytuacji kadrowej pielęgniarstwa. Teraz ze zdumieniem przyjmujemy informację z ministerstwa zdrowia, że "nieprawdziwa jest teza, iż w szpitalach w Polsce brakuje personelu pielęgniarskiego".
Brak pielęgniarek? Ministerstwo – to nieprawda!
Interpelacja do ministra zdrowia w sprawie sytuacji pielęgniarek i położnych
Szanowny Panie Ministrze!
Sytuacja pielęgniarek i położnych w czasie epidemii koronawirusa jest szczególnie trudna. Pielęgniarki środowiskowe i te, które pracują w opiece długoterminowej, skarżą się na brak wystarczających środków ochrony, maseczek, rękawiczek, środków dezynfekcyjnych. W szpitalach brakuje personelu, bowiem część pielęgniarek przebywa na zwolnieniach lekarskich, a część opiekuje się dziećmi. Średnia wieku pielęgniarek to 52 lata. Środowisko pielęgniarskie alarmowało od lat, że pojawiła się luka pokoleniowa i brakuje personelu. Czas epidemii pogłębił dodatkowo istniejący już kryzys.
W związku z powyższym pragnę zadać Panu Ministrowi następujące pytania:
1. Jakie rozwiązania proponuje Ministerstwo Zdrowia w obliczu pogłębiającej się luki pokoleniowej w środowisku pielęgniarskim?
2. Jakie rozwiązania proponuje Ministerstwo Zdrowia, aby obniżyć średni wiek pielęgniarek w Polsce?
3. Jaka jest reakcja Ministerstwa Zdrowia na braki kadrowe w szpitalach? Jakie kroki podejmuje Ministerstwo, by te problemy nie dotykały polskich szpitali?
Z wyrazami szacunku
Poseł na Sejm RP
Magdalena Łośko
14 maja 2020 roku
Warszawa, 10 czerwca 2020 r.
Pani
Elżbieta Witek
Marszałek Sejmu
Rzeczypospolitej Polskiej
Szanowna Pani Marszałek,
w odpowiedzi na interpelację nr 6198 Pani Magdaleny Łośko – Posła na Sejm Rzeczypospolitej Polskiej w sprawie sytuacji pielęgniarek i położnych, uprzejmie proszę o przyjęcie poniższych informacji w przedmiotowej sprawie.
Minister Zdrowia w ostatnich latach podejmuje wiele działań, które mają na celu zwiększenie liczby aktywnych zawodowo pielęgniarek i położnych w systemie ochrony zdrowia, uatrakcyjnienie oraz zwiększenie prestiżu tych zawodów. Opracowany w grudniu 2017 r. dokument pn. „Strategia na rzecz rozwoju pielęgniarstwa i położnictwa w Polsce” stał się podstawą do przygotowania rządowego dokumentu pn. „Polityka Wieloletnia Państwa na Rzecz Pielęgniarstwa i Położnictwa w Polsce” (z uwzględnieniem etapów prac zainicjowanych w roku 2018), który został przyjęty uchwałą Rady Ministrów z dnia 15.10.2019 r.
Głównym celem „Polityki Wieloletniej Państwa na rzecz Pielęgniarstwa i Położnictwa w Polsce” jest wypracowanie rozwiązań zapewniających wysoką jakość, bezpieczeństwo i dostępność do opieki pielęgniarskiej i położniczej dla pacjentów i społeczeństwa przez zwiększenie liczby pielęgniarek i położnych w polskim systemie opieki zdrowotnej i powstrzymanie emigracji zarobkowej tej grupy zawodowej, zmotywowanie absolwentów do podejmowania pracy w zawodzie pielęgniarki i położnej oraz utrzymanie na rynku pracy pielęgniarek i położnych nabywających uprawnienia emerytalne. Jest to pierwszy tego typu wieloletni dokument planistyczny dotyczący pielęgniarstwa w Polsce.
Należy również zaznaczyć, że pomiędzy Naczelną Radą Pielęgniarek i Położnych (NRPiP) i Ogólnopolskim Związkiem Zawodowym Pielęgniarek i Położnych (OZZPiP), a Ministrem Zdrowia i Prezesem Narodowego Funduszu Zdrowia zostały zawarte porozumienia w trosce o zapewnienie właściwego miejsca pielęgniarkom i położnym w systemie świadczeń opieki zdrowotnej oraz dbając o bezpieczeństwo i jakość opieki nad pacjentami, starając się zabezpieczyć ilość wykwalifikowanych kadr na należytym poziomie oraz stwarzając warunki powodujące wzrost atrakcyjności zawodów pielęgniarki i położnej dla nowych, napływających do zawodu kadr.
Na mocy tych porozumień, oprócz działań mających na celu wzrost wynagrodzeń dla pielęgniarek i położnych podjęto m.in. następujące działania:
– wprowadzono minimalne normy zatrudnienia w zakresie świadczeń gwarantowanych z zakresu leczenia szpitalnego od 1 stycznia 2019 r.,
– wprowadzono normy zatrudnienia pielęgniarek i położnych z zakresu opieki psychiatrycznej i leczenia uzależnień – wejście w życie 1 stycznia 2021 r.,
– wprowadzono poradę pielęgniarki i poradę położnej do świadczeń gwarantowanych z zakresu ambulatoryjnej opieki specjalistycznej z wybranych zakresów (porada pielęgniarska – chirurgia ogólna, diabetologia, kardiologia; porada położnej – położnictwo i ginekologia). Należy zaznaczyć, iż w ramach powyższych porad pielęgniarki i położne mogą realizować świadczenia zdrowotne związane z ordynacją leków i wypisywaniem recept zarówno w ramach samodzielnej ordynacji jak i kontynuacji leczenia. Obecnie trwają w resorcie zdrowia prace dot. wprowadzenia porady pielęgniarki i położnej podstawowej opieki zdrowotnej. Dzięki takim uregulowaniom wzrośnie samodzielność zawodowa pielęgniarek i położnych.
– wprowadzono płatny urlop szkoleniowy dla pielęgniarek i położnych w wymiarze 6 dni rocznie,
– planuje się przeprowadzenie ogólnopolskiej kampanii medialnej promującej wykonywanie zawodu pielęgniarki i położnej ukierunkowanej na wzmocnienie nowoczesnego, pozytywnego nowego wizerunku i ukazującej atrakcyjność i różnorodność możliwości pracy w tych zawodach,
– konsultuje się ze środowiskiem pielęgniarek i położnych zmiany systemowe w ochronie zdrowia, prowadzony jest stały dialog z krajowymi reprezentacjami środowisk pielęgniarek i położnych.
Należy wskazać, iż działania prowadzone w ostatnich latach na rzecz pielęgniarek i położnych przyniosły widoczne efekty w postaci zatrzymania niekorzystnego trendu – niedoboru pielęgniarek i położnych. W ostatnim okresie obserwowany jest wzrost kadry pielęgniarskiej i położniczej w systemie ochrony zdrowia.
Zatem nieprawdziwa jest teza zawarta w Interpelacji, iż w szpitalach w Polsce brakuje personelu pielęgniarskiego.
Poniższa tabela zawiera dane przekazane przez Naczelną Radę Pielęgniarek i Położnych dotyczące liczby zatrudnionych pielęgniarek i położnych od 2014 r.
Według stanu na koniec danego roku, wynika, że liczba aktywnych zawodowo pielęgniarek w okresie od 31 grudnia 2014 r. do 31 grudnia 2019 r., wzrosła o 11 191 osób, tj. o około 5,11%. Również liczba aktywnych zawodowo położnych w okresie od 31 grudnia 2014 r. do 31 grudnia 2019r., wzrosła o 2 292 osoby, tj. o około 8,96 %.
Należy również podkreślić, iż liczba szkół kształcących pielęgniarki wzrosła z 74 uczelni w 2014 r. do 106 uczelni w 2020 r. (32 uczelnie więcej). Istotnie wzrosło zainteresowanie studiami pierwszego stopnia na kierunku pielęgniarstwo, jak również studiami magisterskimi. W roku akademickim 2014/2015 zostało przyjętych na pielęgniarstwo I stopnia 5 431 osób, a w roku 2018/2019 – 6 653 osoby, natomiast w roku akademickim 2019/2020 – 7 840 osób.
Koniecznym jest również zwrócenie uwagi na fakt, iż na mocy przytoczonych powyżej porozumień pomiędzy NRPiP i OZZPiP, a MZ i NFZ, resort zdrowia podjął następujące działania systemowe na rzecz wzrostu wynagrodzeń pielęgniarek i położnych:
– od roku 2015 wprowadzono podwyżki dla pielęgniarek i położnych (tzw.4 x 400);
– w roku 2018 wprowadzono stabilizację wynagrodzeń pielęgniarek i położnych poprzez włączenie dotychczasowych dodatków do wynagrodzenia zasadniczego kwoty co najmniej 1100 zł od 1 września 2018 r. i co najmniej 1200 zł od 1 lipca 2019 r.;
– w celu zagwarantowania stopniowego podwyższania najniższych wynagrodzeń pracowników wykonujących zawody medyczne, w tym pielęgniarek i położnych, uchwalona została ustawa z dnia 8 czerwca 2017 r. o sposobie ustalania najniższego wynagrodzenia zasadniczego niektórych pracowników zatrudnionych w podmiotach leczniczych (Dz, U. z 2019 r. poz. 1471 z późn. zm.). Przedmiotowa ustawa została znowelizowana w 2019 r. m.in. w zakresie odmrożenia kwoty bazowej z dotychczasowej 3900 zł na 4200 zł.
Środki finansowe przeznaczone na podwyżki pielęgniarek i położnych, wynikające z rozporządzenia Ministra Zdrowia w sprawie ogólnych warunków umów, przekazane przez NFZ świadczeniodawcom, kształtowały się następująco:
– za okres od 1.01.2015 do 31.12.2015 – 306 623 382,10 zł,
– za okres od 1.01.2016 do 31.12.2016 – 1 467 696 577,52 zł,
– za okres od 1.01.2017 do 31.12.2017 – 2 602 981 145,97 zł,
– za okres od 1.01.2018 do 31.12.2018 – 4 029 563 734,44 zł,
– za okres od 1.01.2019 do 31.12.2019 – 5 643 944 276,08 zł.
Konsekwencją ww. działań prowadzonych przez ostatnie 5 lat jest poprawa warunków wynagradzania pielęgniarek i położnych bowiem wynagrodzenie łączne brutto z tytułu umowy o pracę dla:
– pielęgniarek i położnych ze specjalizacją w marcu 2015 r. wynosiło 3 878 zł, zaś w styczniu 2019 r. wzrosło do 6 122 zł,
– pozostałych pielęgniarek i położnych w marcu 2015 r. wynosiło 3 406 zł, zaś w styczniu 2019 r. wzrosło do 5 025 zł.
Obok podjętych konkretnych działań na rzecz wzrostu wynagrodzeń pielęgniarek i położnych należy zaznaczyć, że kształtowanie poziomu wynagrodzeń w danym podmiocie jest elementem zarządzania, pozostaje w istotnej zależności od kondycji ekonomicznej podmiotu, dostępnej wielkości nakładów finansowych, realiów lokalnego rynku pracy, a także bazuje na wewnątrzzakładowych rozwiązaniach organizacyjnych i regulaminowych.
Ponadto co najważniejsze m.in. poprzez wzrost wynagrodzeń pielęgniarek i położnych coraz większa grupa młodych ludzi podejmuje decyzję o wyborze kształcenia w zawodzie pielęgniarki lub położnej, na co odpowiadają uczelnie wyższe poszerzając swoją ofertę kształcenia o pielęgniarstwo i położnictwo.
Mając na uwadze dane statystyczne dotyczące pielęgniarek i położnych oraz powyższe podejmowane działania, resort zdrowia ocenia, że korzystny trend w zakresie zwiększającej się liczby aktywnych zawodowo pielęgniarek i położnych w systemie ochrony zdrowia będzie się wciąż utrzymywał.
Z poważaniem,
Józefa Szczurek-Żelazko
Sekretarz Stanu
Zobacz także: Nadciąga katastrofa – brak pielęgniarek
Zobacz także:
Pielęgniarki – ministerstwo dało dyrektorom środki na wzrost wynagrodzeń.
Sejm – dodatek dla pielęgniarki to średnio 3 tys. PLN.
Za śmierć pielęgniarki nie 100 a 250 tys. PLN.
