Interpelacja nr 6144

do ministra pracy i polityki społecznej oraz ministra zdrowia

w sprawie skutecznego zapewnienia świadczeń zdrowotnych mieszkańcom domów pomocy społecznej (DPS)

   Szanowna Pani Minister! Jak wszystkim wiadomo, lekarz podstawowej opieki zdrowotnej ma obowiązek zapewnić (od poniedziałku do piątku w godzinach od 8 do 18) porady lekarskie w przychodni, w przypadkach medycznie uzasadnionych – wizyty domowe oraz funkcjonowanie gabinetu zabiegowego i punktu szczepień. Nie odnosi się to jednak w żadnej mierze do pracy pielęgniarek szczególnie całodobowych. Specyfika pracy w DPS-ach, gdzie z każdym rokiem wzrasta ilość osób będących w ciężkich stanach zdrowia (demencja, otępienie starcze, choroba Alzheimera) będzie kolidować ze zorganizowaniem na terenie domów opieki pielęgniarskiej podstawowej opieki zdrowotnej, zatrudniającej pielęgniarki środowiskowe, świadczące swoje usługi, stosownie do obecnie obowiązujących przepisów, w dni powszednie od 7 do 18.

   Zakres czynności, do wykonywania których uprawnienia mają jedynie pielęgniarki dyplomowane, jest olbrzymi. Są one niezbędne dla zapewnienia bezpieczeństwa i odpowiedniego poziomu usług opiekuńczych. Obsługa ciężko chorych mieszkańców wymaga, z tych samych względów, jednoczesnego wykonania przez opiekunkę i pielęgniarkę wielu czynności kompleksowych.

   Dla zobrazowania ilości czynności, do wykonania których uprawnienia mają jedynie pielęgniarki dyplomowane, przedstawiam ich zakres:

   1) wykonywanie iniekcji zgodnie ze stałymi i doraźnymi zleceniami lekarskimi o wszystkich porach dnia i nocy,

   2) wykonywanie wkłuć dożylnych oraz pielęgnacja wenflonów,

   3) obserwacja i pomiar obrzęków,

   4) pobieranie materiałów do zleconych badań,

   5) pomiar i interpretacja poziomu glukozy we krwi, podawanie insuliny u obłożnie chorych oraz chorych z demencją,

   6) cewnikowanie pęcherza,

   7) zaopatrywanie sztucznych anusów,

   8) wykonywanie specjalistycznych opatrunków,

   9) pomiar i interpretacja parametrów życiowych o różnych porach doby (RR, tętno i oddech),

   10) zakładanie zgłębnika do żołądka i podawanie przez niego pokarmów, płynów i leków,

   11) doraźne podawanie leków celem eliminacji dolegliwości zgłaszanych przez mieszkańca,

   12) rozkładanie i rozdawanie mieszkańcom stałych leków i nadzorowanie, aby poszczególnych leków nie zabrakło (obecnie w Samarytanie podaje się leki pod kontrolą o wszystkich porach doby 73 mieszkańcom na zamieszkujących 89),

   13) udzielenie pierwszej pomocy w przypadku zdarzeń nagłych – ataki epilepsji, krwotoki, utrata przytomności, skaleczeń, upadku mieszkańca, itp.,

   14) interpretacja objawów oraz podejmowanie działań w przypadku nagłych zachorowań,

   15) konsultacje mieszkańców w specjalistycznych poradniach lekarskich i wykonywanie zleceń lekarskich,

   16) dezynfekcja i przygotowanie do sterylizacji narzędzi medycznych i przygotowanie odpowiednich roztworów płynów dezynfekcyjnych,

   17) prowadzenie dokumentacji (indywidualne karty zleceń lekarskich, raporty pielęgniarskie, rejestr leków podawanych doraźnie, rejestr zastosowania przymusu bezpośredniego),

   18) wykonywanie wlewek doodbytniczych,

   19) odsysanie zalegających wydzielin z górnych dróg oddechowych,

   20) fachowy nadzór nad jakością usług pielęgnacyjnych wykonywanych przez personel pomocniczy,

   21) posługa pośmiertna (np. usuwanie wenflonów, cewników, sond),

   22) udzielanie pierwszej pomocy w przypadku zagrożenia życia.

   Takich czynności w DPS dla osób przewlekle, somatycznie chorych jest bardzo wiele o każdej wspomnianej już porze dnia i nocy. Nie sposób przewidzieć jest moment potrzeby wykonania zabiegu ratującego zdrowie i życie ludzkie, dlatego stała, całodobowa, obecność pielęgniarek w domach pomocy społecznej jest całkowicie niezbędna.

   Zakładanie POZ przez zespoły pielęgniarek wymaga od nich uzyskanie tytułu pielęgniarki środowiskowej, co wiąże się z odbyciem kosztownego kursu. Obecnie koszty te pokrywane są za pośrednictwem izb pielęgniarskich ze środków publicznych. Ponadto, gdy pracodawcą pielęgniarek przestanie być DPS, a stanie się nim zespół pielęgniarski POZ, będą one mogły wykonywać tylko czynności stricte pielęgnacyjne. Obecnie, gdy nie wykonują w danym momencie czynności pielęgniarskich, są zobowiązane, w celu efektywnego czasu pracy, wykonywać inne czynności, np. opiekuńcze.

   Wprowadzenie w życie propozycji Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej doprowadzi do dwu zależności pielęgniarek przy wykonywaniu jednego skoordynowanego zadania – opieki nad osobami w podeszłym wieku i przewlekle chorymi, a w konsekwencji do niemożności jego realizacji. Zarządzanie będzie utrudnione i nieefektywne ekonomicznie, a co najważniejsze, niekorzystnie wpłynie na podopiecznych.

   Zapis z ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej, w którym stwierdza się, że ˝domy pomocy społecznej nie świadczą usług zdrowotnych˝, a jedynie ˝zobowiązane są do umożliwienia i organizacji dostępu do świadczeń opieki zdrowotnej˝ stanowi źródło dzisiejszych komplikacji oraz jest niezgodny z sytuacją i zakresem obowiązków DPS-ów.

   Dlatego zwracam się z pytaniami do Pani Minister:

   1. Czy możliwa jest taka nowelizacja ustawy, aby rozwiązać sprawę POZ pielęgniarek w sposób konstruktywny, dogodny dla wszystkich zainteresowanych stron?

   2. Dlaczego nie wzięto pod uwagę ilości pielęgniarek środowiskowych, które nie są w stanie zaspokoić potrzeb ludzi chorych z rejonu, a co dopiero potrzeb podopiecznych DPS, którym trzeba świadczyć usługi pielęgniarskie w sposób ciągły, nie wyłączając nocy?

   3. Kto poniesie odpowiedzialność na wypadek sytuacji, w której ze względu na brak odpowiedniej dostępności do usług pielęgniarskich nastąpi zgon mieszkańca?

   Z wyrazami szacunku

   Poseł Bożena Kotkowska

   Bielsko-Biała, dnia 15 października 2008 r.

Zobacz także:

Aktualności według działów – pielęgniarka DPS

Raport Portalu i Gazety Pielęgniarek i Położnych – Pielęgniarka DPS

Interpelacje poselskie i senatorów – pielęgniarka DPS