Pielęgniarki – uprawnienia do przetaczania krwi
Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) ogłosiła w dniu 11 marca 2020 r. stan pandemii dla zakażenia SARS-CoV- 2, zaś 13 marca 2020 r. weszło w życie rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 13 marca 2020 r. w sprawie ogłoszenia na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej stanu zagrożenia epidemicznego (Dz. U. poz. 433, z późn. zm.), zgodnie z którym od dnia 14 marca 2020 r. na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej ogłoszony został stan zagrożenia epidemicznego w związku z zakażeniami wirusem SARS-CoV-2. Następnie, wobec dalszego rozwoju sytuacji epidemicznej, Minister Zdrowia ogłosił stan epidemii, który na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej obowiązuje nieprzerwalnie od dnia 20 marca 2020 r. (rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 20 marca 2020 r. w sprawie odwołania na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej stanu zagrożenia epidemicznego – Dz. U. poz. 491, z późn. zm.).
Wobec zaistniałej sytuacji, rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 26 marca 2020 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie szkolenia pielęgniarek i położnych dokonujących przetaczania krwi i jej składników (Dz. U. z 2020 r. poz. 536), umożliwiło w przypadku stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii, przedłużenie ważności zaświadczeń uprawniających do przetaczania krwi i jej składników, a w przypadku nieustania powyższych okoliczności ważność tych zaświadczeń mogła być przedłużona o kolejne 3 miesiące przez kierownika jednostki organizacyjnej publicznej służby krwi. Wobec przedłużającego się stanu epidemii SARS-CoV-2 na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej i wyczerpania, na podstawie obowiązujących przepisów, możliwości przedłużenia zaświadczeń uprawniających pielęgniarki i położne do przetaczania krwi i jej składników, koniecznym stało się wprowadzenie dalszych działań mających na celu umożliwienie jednostkom organizacyjnym publicznej służby krwi przeprowadzenie szkoleń, zarówno podstawowych, jak i uzupełniających, w formie zdalnej, z wykorzystaniem środków komunikacji elektronicznej i tym samym uzyskiwanie uprawnień do przetaczania krwi i jej składników, potwierdzonych odpowiednim zaświadczeniem. Brak takiego uregulowania może doprowadzić bowiem do sytuacji, w której część pielęgniarek i położnych nie będzie mogła przetaczać krwi i jej składników, co w konsekwencji może narazić pacjenta na niebezpieczeństwo utraty zdrowia a nawet życia.
Projektowana zmiana ma na celu przedłużenie zaświadczeń uprawniających pielęgniarki i położne do przetaczania krwi i jej składników przez umożliwienie jednostkom organizacyjnym publicznej służby krwi przeprowadzenie szkoleń, zarówno podstawowych, jak i uzupełniających, w formie zdalnej, z wykorzystaniem środków komunikacji elektronicznej i tym samym uzyskiwanie uprawnień do przetaczania krwi i jej składników, potwierdzonych odpowiednim zaświadczeniem. Projekt wprowadza zasadę, iż szkolenia praktyczne, niezależnie czy będą przeprowadzane w formie zdalnej, czy stacjonarnej, będą się odbywać w formie instruktażu, tj. przez przedstawienie szczegółowej procedury przetoczenia krwi lub jej składników „krok po kroku” obrazującej dokładnie przebieg tego zabiegu, przy użyciu np. filmów. W praktyce bowiem możliwość zdobycia praktycznej umiejętności przetoczenia krwi i jej składników, przy łóżku pacjenta, była bardzo trudna do realizacji. Przetoczenie krwi i jej składników nie należy bowiem do standardowych zabiegów medycznych wykonywanych w określonych dniach, czy godzinach. Często zabieg ten wykonywany jest na ratunek życia. Z tego względu, pomimo zawartych umów ze szpitalami, jednostki organizacyjne publicznej służby krwi nie były w stanie tak ustalić terminów szkoleń, aby akurat w danym dniu w szpitalu był wykonywany zabieg przetoczenia.
Niniejsza zmiana rozporządzenia dokonuje jednocześnie aktualizacji programu szkoleń w zakresie szkolenia podstawowego i uzupełniającego. W szkoleniach uzupełniających główny nacisk położono na ugruntowanie wiedzy zdobytej w trakcie szkoleń podstawowych, stąd zredukowano znacząco zagadnienia związane z organizacją służby krwi w Rzeczypospolitej Polskiej i organizacją leczenia krwią i jej składnikami w podmiotach leczniczych i zastąpiono te treści przedstawieniem informacji w zakresie aktualnego stanu regulacji prawnych w zakresie krwiodawstwa i krwiolecznictwa. Natomiast z programu szkoleń praktycznych usunięto część zagadnień, które są omawiane podczas szkoleń teoretycznych (np. związanych z kwalifikowaniem dawców). Usunięto też zagadnienia z zakresu immunologii transfuzjologicznej z tego względu, iż brak jest prawnej możliwości wykonywania tych czynności przez pielęgniarki i położne.
Ustawa z dnia 22 sierpnia 1997 r. o publicznej służbie krwi wymaga, aby przetoczeń krwi i jej składników dokonywał wyłącznie personel posiadający wymagane kwalifikacje, po odbyciu szkolenia (dot. pielęgniarek i położnych), potwierdzonego zaświadczeniem o nabyciu uprawnień do przetaczania krwi i jej składników. Rozporządzenie ma umożliwić, w określonych sytuacjach, np. zagrożenia epidemicznego, przedłużenie ważności tych zaświadczeń z mocy prawa lub umożliwić odbycie szkoleń podstawowych i uzupełniających w formie zdalnej, po to, aby zapewnić ciągłość procedur medycznych, mając na uwadze bezpieczeństwo dawców i biorców.
źródło: uzasadnienie do projektu poniższego rozporządzenia
Wybrał: Mariusz Mielcarek
Projekt z dnia 23.12.2020 r.
ROZPORZĄDZENIE
MINISTRA ZDROWIA1)
z dnia 2020 r.
zmieniające rozporządzenie w sprawie szkolenia pielęgniarek i położnych dokonujących przetaczania krwi i jej składników
Na podstawie art. 21 ust. 7 ustawy z dnia 22 sierpnia 1997 r. o publicznej służbie krwi (Dz. U. z 2020 r. poz. 1777) zarządza się, co następuje:
§ 1. W rozporządzeniu Ministra Zdrowia z dnia 16 maja 2017 r. w sprawie szkolenia pielęgniarek i położnych dokonujących przetaczania krwi i jej składników (Dz. U. poz. 1026 oraz z 2020 r. poz. 536) wprowadza się następujące zmiany:
1) w § 3:
a) ust. 1 otrzymuje brzmienie:
„1. Szkolenie obejmuje część teoretyczną i część praktyczną w formie instruktażu.”,
b) ust. 3 otrzymuje brzmienie:
„3. Część praktyczna szkolenia obejmuje następujące zagadnienia:
1) zasady pobierania próbek do badań;
2) zamawianie i odbiór krwi i jej składników z banku krwi;
3) przechowywanie krwi i jej składników;
4) postępowanie z pojemnikami zawierającymi krew i jej składniki;
5) kontrolę krwi i jej składników przeznaczonych do zabiegu przetoczenia;
6) identyfikację biorcy krwi i kontrola dokumentacji;
7) wykonywanie i dokumentowanie zabiegów przetoczenia krwi i jej składników;
8) obserwację biorcy krwi w trakcie i po zabiegu przetoczenia krwi i jej składników;
9) postępowanie w przypadku wystąpienia niepożądanych zdarzeń lub niepożądanych reakcji związanych z zabiegiem przetoczenia krwi i jej składników, w tym pobieranie próbek do badań w przypadku ich wystąpienia;
10) postępowanie z resztkami poprzetoczeniowymi;
11) wykonywanie krwioupustów i hemodilucji.”;
2) w § 4 dotychczasową treść oznacza się jako ust. 1 i dodaje się ust. 2 w brzmieniu:
„2. W przypadku ogłoszenia stanu zagrożenia epidemicznego, stanu epidemii albo w razie niebezpieczeństwa szerzenia się zakażenia lub choroby zakaźnej, które może stanowić zagrożenie dla zdrowia publicznego, w szczególności wystąpienia choroby szczególnie niebezpiecznej i wysoce zakaźnej, w rozumieniu art. 2 pkt 4 ustawy z dnia 5 grudnia 2008 r. o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi (Dz. U. z 2020 r. poz. 1845 i 2112), lub innych nadzwyczajnych okoliczności zagrażających zdrowiu i życiu wielu osób, w szczególności o charakterze siły wyższej, dopuszcza się możliwość przeprowadzenia szkoleń w formie zdalnej z wykorzystaniem środków komunikacji elektronicznej pozwalających na przesyłanie obrazu i dźwięku oraz umożliwiających dwukierunkową łączność w czasie rzeczywistym pomiędzy uczestnikami szkolenia i wykładowcą.”;
3) w § 6a:
a) ust. 3 otrzymuje brzmienie:
„3. W przypadku nieustania okoliczności będących podstawą przedłużenia ważności zaświadczeń w sposób, o którym mowa w ust. 1 i 2, kierownik jednostki organizacyjnej publicznej służby krwi, który wydał zaświadczenie, o którym mowa w § 6 ust. 1, podejmuje decyzję o przedłużeniu jego ważności o dalszy czas określony, nieprzekraczający trzech miesięcy albo o przeprowadzeniu szkoleń podstawowych i uzupełniających, w formie zdalnej, o której mowa w § 4 ust. 2.”,
b) w ust. 4 kropkę zastępuje się przecinkiem i po przecinku dodaje się wyrazy „również w formie zdalnej.”;
4) załącznik nr 1 do rozporządzenia otrzymuje brzmienie określone w załączniku do niniejszego rozporządzenia.
§ 2. Do szkoleń pielęgniarek i położnych dokonujących przetaczania krwi i jej składników rozpoczętych i niezakończonych w dniu wejścia w życie rozporządzenia stosuje się przepisy dotychczasowe.
§ 3. Rozporządzenie wchodzi w życie z dniem następującym po dniu ogłoszenia.
MINISTER ZDROWIA
Komentarze
