Normy zatrudniania pielęgniarek
Interpelacja do ministra zdrowia w sprawie konieczności ponownej weryfikacji zmian norm zatrudnienia pielęgniarek w podmiotach leczniczych udzielających świadczeń gwarantowanych z zakresu opieki psychiatrycznej i leczenia uzależnień
Szanowny Panie Ministrze,
zgodnie z przepisami rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 19 czerwca 2019 roku w sprawie świadczeń gwarantowanych z zakresu opieki psychiatrycznej i leczenia uzależnień zobowiązuje się podmioty lecznicze udzielające świadczeń zdrowotnych w powyższym zakresie w terminie do 31 grudnia 2020 r. do dostosowania norm zatrudnienia pielęgniarek do wymogów określonych w rozporządzeniu. Nowe przepisy w znacznym stopniu zwiększają wymogi ilościowe personelu pielęgniarskiego w poszczególnych rodzajach świadczeń. W zakresie udzielania świadczeń w trybie stacjonarnym (całodobowym) wprowadzono równoważnik etatów pielęgniarek o odpowiednich kwalifikacjach przypadających na jedno łóżko wykazane przez podmiot leczniczy w rejestrze wojewody, tj. w oddziałach udzielających świadczeń psychiatrycznych – 0,5 etatu przeliczeniowego, w oddziałach leczenia uzależnień 0,6 etatu przeliczeniowego, w oddziałach opiekuńczo-leczniczych 0,5 etatu przeliczeniowego.
W zakresie udzielania świadczeń w trybie dziennym ustalono wymogi ilościowe dotyczące pielęgniarek, niezależnie od ilości leczonych pacjentów, tj. w zakresie udzielania świadczeń psychiatrycznych – 4,5 etatu przeliczeniowego, w zakresie leczenia uzależnień – 4,5 etatu przeliczeniowego.
Z informacji posiadanych od podmiotu wnioskującego, który udziela wyżej wymienionych świadczeń, wynika, że normy są znacznie zawyżone, w sposób nieadekwatny do potrzeb pacjentów i nie uwzględniają trudnej sytuacji na rynku usług pielęgniarskich. Tym samym realizacja wymogu przywołanego rozporządzenia doprowadzi do zadłużenia podmiotów leczniczych i w konsekwencji, w związku z koniecznością zmniejszenia łóżek szpitalnych ograniczeń przyjęć pacjentów na ww. oddziały.
Ustalone normy nie są możliwe do zrealizowania z uwagi na brak wykwalifikowanej kadry pielęgniarskiej w całym kraju, na wskutek zwiększenia norm zatrudnienia pielęgniarek również w innych dziedzinach medycyny. Trudności w pozyskaniu wykwalifikowanej kadry pielęgniarskiej zmuszają kierowników podmiotów leczniczych do zmniejszania ilości łóżek oraz ograniczenia liczebności przyjmowanych na te oddziały pacjentów.
W ramach zawartych umów, o udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej otrzymywane środki finansowe są zdecydowanie niewystarczające i niewspółmierne do zwiększonych kosztów związanych z zatrudnieniem odpowiedniej ilości personelu pielęgniarskiego. Wnoszący o interpelację, będący podmiotem leczniczym udzielającym świadczeń zdrowotnych w ww. zakresach zaproponował normy zatrudnienia pielęgniarek uwzględniające zabezpieczenie dobrej jakościowo opieki nad pacjentem, stworzenie bezpiecznych warunków pracy dla personelu pielęgniarskiego oraz bezpieczeństwa dla pacjentów.
Proponowane normy:
– w oddziałach psychiatrycznych w trybie stacjonarnym – 0,4 etatu na łóżko, gdyż pacjent trafiający na ten oddział w pierwszym etapie wymaga szczególnej troski ze strony personelu pielęgniarskiego z uwagi na stan psychotyczny lub depresyjny, jednak po ustabilizowaniu jego stanu opieka pielęgniarek jest zdecydowanie mniej obciążająca psychicznie i fizycznie,
– w oddziałach leczenia uzależnień w trybie stacjonarnym – 0,3 etatu na łóżko, bowiem leczenie koncentruje się przede wszystkim na psychoterapii. Oprócz pielęgniarek świadczenia w tym oddziale udzielają głównie specjaliści psychoterapii uzależnień.
– w oddziałach psychiatrii w trybie dziennym pacjenci przebywają minimalnie 5 godzin dziennie, przez 5 dni w tygodniu. Wystarczające byłoby zatrudnienie jednej pielęgniarki pracującej w pełnym wymiarze godzin, bowiem praca pielęgniarki na terenie oddziału ogranicza się do przygotowywania leków dla pacjentów i wykonywania drobnych zabiegów medycznych,
– w oddziałach terapii uzależnień od alkoholu w trybie dziennym, zgodnie z wcześniejszymi wymogami, nie ma potrzeby zatrudniania pielęgniarek, ponieważ nie są tam wykonywane czynności pielęgniarskie. Zajęcia prowadzone są głównie przez terapeutów uzależnień,
– w oddziałach pielęgnacyjno-opiekuńczych psychiatrycznych, równoważnik co najmniej 0,5 etatu na łóżko, nie ma przełożenia na realne potrzeby pacjentów korzystających z tego rodzaju świadczeń. Pacjenci oddziałów długoterminowych posiadają różny stopień samodzielności i sprawności ruchowej, w większości nie wymagają intensywnej pielęgnacji, czas spędzają na zajęciach terapeutycznych, psychoedukacji, rehabilitacji i psychoterapii. W związku z powyższym należy stosować inny przelicznik norm zatrudnienia pielęgniarek niż liczba łóżek, przede wszystkim uwzględnić należy stany chorobowe pacjentów. Współczynnik winien kształtować się na poziomie nie wyższym niż 0,2 etatu na łóżko.
Wskazane powyżej propozycje wskaźników zatrudnienia pielęgniarek na oddziałach psychiatrycznych i leczenia uzależnień zostały poddane analizie i przedstawione w podmiotach leczniczych województwa wielkopolskiego. Kierownicy wskazanych podmiotów leczniczych uznali, iż wyżej wymienione rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 19 czerwca 2019 roku określające współczynnik zatrudnienia pielęgniarek może doprowadzić do likwidacji łóżek, oddziałów, a nawet placówek. Narzucone normy są niemożliwe do zrealizowania i nieuzasadnione z punktu widzenia opieki nad pacjentem, jak również z perspektywy ekonomicznej.
Należy zaznaczyć, iż w Polsce systematycznie wzrasta liczba osób leczonych z powodu zaburzeń psychiatrycznych i problemów uzależnień, w szczególności wśród dzieci i młodzieży, co stawia przed opieką zdrowotną nowe wyzwania związane z zapewnieniem dostępu do świadczeń opiekuńczych oraz terapeutycznych.
W nawiązaniu do wyżej przedstawionego problemu składam na ręce Pana Ministra następujące pytania i oczekuję rzetelnych odpowiedzi:
1. Czy na rynku pracy jest wystarczająca liczba pielęgniarek ze specjalizacjami w zakresie psychiatrii, które mogłyby być zatrudnione w związku z wprowadzonymi regulacjami, przy założeniu utrzymania obecnej liczby łóżek na oddziałach, a nawet konieczności zwiększenia przyjęć pacjentów?
2. Czy w związku ze zwiększeniem kosztów zatrudnienia w celu wypełnienia planowanych norm zatrudnienia podmioty lecznicze otrzymają dofinansowanie na ten cel?
3. W jaki sposób środki będą przekazane szpitalom nieposiadającym wystarczających środków finansowych?
4. Czy wobec obecnej sytuacji w służbie zdrowia (zadłużenie szpitali i deficyt wykwalifikowanej kadry pielęgniarskiej) ministerstwo przewiduje zmiany w powołanym rozporządzeniu Ministra Zdrowia określającym wymagane normy zatrudnienia pielęgniarek?
Z wyrazami szacunku
Joanna Jaśkowiak
18 lutego 2020 roku
Lutowe wydanie Ogólnopolskiej Gazety Pielęgniarki i Położnej właśnie zostało wysłane do drukarni! Poniżej prezentujemy okładkę, na której umieściliśmy kilka ważniejszych tematów tego wydania. Najnowszy numer w poniedziałek zostanie wysłany do prenumeratorów wersji papierowej natomiast prenumeratorzy e-wydania otrzymali gazetę w piatek!
Jeśli też chcesz przeczytać bieżące wydanie – wybierz którąś z opcji prenumeraty…
