Pielęgniarki – dziś pracujesz na internie, jutro się okaże, że to "zakazy".

Pielęgniarki – sejm wprowadza ustawę o koronawirusie.

Uzasadnienie do rządowego projektu ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych.

W związku z zagrożeniem rozprzestrzeniania się zakażeń wirusem SARS CoV-2 istnieje konieczność wprowadzenia szczególnych rozwiązań, umożliwiających podejmowanie działań minimalizujących zagrożenie dla zdrowia publicznego stanowiące uzupełnienie podstawowych regulacji zawartych w szczególności w ustawie z dnia 5 grudnia 2008 r. o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi (Dz. U. z 2019 r. poz. 1239, z późn. zm.). Nowy koronawirus nazwany SARS-CoV-2 jest wirusem mogącym wywołać zespół niewydolności oddechowej, a wywołana nim choroba jest określana jako COVID-19. SARS-CoV-2 został zidentyfikowany pod koniec 2019 roku i jest nowym szczepem koronawirusa, który nie był wcześniej identyfikowany u ludzi.

Ustawa określa w szczególności zasady i tryb zapobiegania oraz zwalczania zakażenia i rozprzestrzeniania się choroby zakaźnej u ludzi, wywołanej wirusem SARS-CoV-2, w tym zasady i tryb podejmowania działań przeciwepidemicznych i zapobiegawczych w celu unieszkodliwienia źródeł zakażenia i przecięcia dróg szerzenia się choroby, zadania organów administracji publicznej w zakresie zapobiegania oraz zwalczania tej choroby, uprawnienia i obowiązki świadczeniobiorców, świadczeniodawców oraz osób przebywających na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej w zakresie zapobiegania oraz jej zwalczania oraz zasady pokrywania kosztów realizacji zadań związanych przeciwdziałaniem COVID-19, w szczególności tryb finansowania świadczeń opieki zdrowotnej dla osób z podejrzeniem zakażenia lub zakażeniem tą chorobą w celu zapewnienia tym osobom właściwego dostępu do diagnostyki i leczenia.

Należy zwrócić uwagę, iż przedkładane regulacje wychodzą naprzeciw wszystkim sytuacjom w których narasta zagrożenie epidemii i rozprzestrzeniania się chorób zakaźnych u ludzi i wprowadzają niezbędne mechanizmy działania .

W projekcie wprowadzono zasadę (art. 3), iż w celu przeciwdziałania COVID-19 pracodawca może polecić pracownikowi wykonywania obowiązków wobec pracodawcy, w określonym czasie w domu – praca zdalna.

Ponadto wprowadzono regulacje zapewniające prawo otrzymania dodatkowego zasiłku opiekuńczego dla rodziców zwolnionych od wykonywania pracy z powodu konieczności sprawowania opieki nad dzieckiem, za okres nie dłuższy niż 14 dni, w przypadku zamknięcia żłobka, klubu dziecięcego, przedszkola lub szkoły, do których uczęszcza dziecko.

Kolejna istotna z uwagi na cel wprowadzenia regulacji zasada to prawo do dokonywania zamówień, których przedmiotem są towary lub usługi niezbędne do przeciwdziałania COVID-19, bez stosowania przepisów ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. – Prawo zamówień publicznych – jeżeli zachodzi wysokie prawdopodobieństwo szybkiego i niekontrolowanego rozprzestrzeniania się choroby lub jeżeli wymaga tego ochrona zdrowia publicznego.

Analogicznie do projektowania, budowy, przebudowy, utrzymania i rozbiórki obiektów budowlanych, w tym zmiany sposobu użytkowania, w związku z przeciwdziałaniem COVID-19, wprowadzono możliwość nie stosowania przepisów ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. – Prawo budowlane, ustawy z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym oraz ustawy z dnia 23 lipca 2003 r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami.

W art. 7 ustawy określono zasady udzielania świadczeń opieki zdrowotnej w związku z rozprzestrzenianiem COVID-19 oraz zasady finansowania tych świadczeń. Świadczenia opieki zdrowotnej wykonywane w związku z przeciwdziałaniem COVID-19 będą udzielane przez podmioty wykonujące działalność leczniczą wpisane do wykazu, opracowywanego przez właściwego miejscowo dyrektora oddziału wojewódzkiego Narodowego Funduszu Zdrowia w porozumieniu z wojewodą. Świadczenia te będą finansowane przez Narodowy Fundusz Zdrowia ze środków pochodzących z budżetu państwa z części, której dysponentem jest minister właściwy do spraw zdrowia, na podstawie sprawozdań i rachunków składanych do właściwego miejscowo dyrektora oddziału wojewódzkiego Narodowego Funduszu Zdrowia.

W art. 9 ustawy przewidziano możliwość nałożenia na podmiot leczniczy będący spółką kapitałową, w której jedynym albo większościowym udziałowcem albo akcjonariuszem jest Skarb Państwa lub podmiot leczniczy będący samodzielnym publicznym albo niepublicznym zakładem opieki zdrowotnej lub państwową jednostką budżetową – obowiązek wykonania określonego zadania w związku z przeciwdziałaniem COVID-19. W szczególności obowiązki te mogą dotyczyć zmian w strukturze organizacyjnej podmiotu leczniczego lub przekazania produktów leczniczych, wyrobów medycznych, środków spożywczych specjalnego przeznaczenia żywieniowego oraz aparatury i sprzętu medycznego, w celu zapewnienia kontynuacji udzielenia świadczeń zdrowotnych w innym podmiocie leczniczym. Ponadto Prezes Rady Ministrów będzie mógł na wniosek ministra właściwego do spraw zdrowia, nałożyć identyczne obowiązki na jednostkę samorządu terytorialnego.

W celu sprawnej realizacji zadań związanych z przeciwdziałaniem COVID-19 przewidziano, iż wojewoda może wydawać polecenia obowiązujące wszystkie organy administracji rządowej działające w województwie i państwowe osoby prawne, organy samorządu terytorialnego, samorządowe osoby prawne oraz samorządowe jednostki organizacyjne nieposiadające osobowości prawnej a polecenia te podlegają natychmiastowemu wykonaniu. Analogicznie Prezes Rady Ministrów może na wniosek wojewody może rozszerzyć zakres podmiotowy takich podmiotów zobowiązanych do realizacji poleceń wojewody m.in. o przedsiębiorców.

W ustawie przewidziano również szczególne rozwiązania dotyczące ewentualnych odwołanych podróży pozostających w bezpośrednim związku z wybuchem epidemii wirusa SARS-CoV-2, tak aby należycie zabezpieczyć rynek turystyczny.

Ponadto wprowadzono przepis zgodnie z którym organy administracji rządowej, organy jednostek samorządu terytorialnego oraz państwowe jednostki organizacyjne nie ponoszą odpowiedzialności za ewentualne szkody wyrządzone przez organy wykonujące zadania publiczne związane działaniami mającymi na celu przeciwdziałanie COVID-19.

Analogicznie zarządzający lotniskiem, zarządzający dworcem kolejowym, przewoźnik lotniczy, kolejowy lub drogowy, nie ponoszą odpowiedzialności za szkodę wyrządzoną w związku z działaniami władz publicznych mającymi na celu zapobieganie rozprzestrzeniania się chorób zakaźnych i ich zwalczanie, w szczególności za brak możliwości przewozu (art. 13 oraz 14).

Projekt wprowadza ponadto zmiany w obowiązujących aktach prawnych, są to zmiany które dotyczą przede wszystkim możliwych działań w przypadku wystąpienia stanu zagrożenia epidemicznego, stanu epidemii albo w razie niebezpieczeństwa szerzenia się zakażenia lub choroby zakaźnej.

Najistotniejsze zmiany to zmiany w ustawie z dnia 14 marca 1985 r. o Państwowej Inspekcji Sanitarnej, które dotyczą m.in. uprawnienia Głównego Inspektora Sanitarnego lub działającego z jego upoważnienia państwowego wojewódzkiego inspektora sanitarnego wydawania decyzji dotyczących:

a) podjęcia określonych czynności zapobiegawczych lub kontrolnych oraz żądania niezbędnych informacji,

b) dystrybucji:

– produktów leczniczych, środków spożywczych specjalnego przeznaczenia żywieniowego lub wyrobów medycznych – w stosunku do hurtowni farmaceutycznych,

– środków ochrony osobistej – w stosunku do producentów, dystrybutorów lub importerów,

c) współdziałania z innymi organami administracji publicznej oraz organami Państwowej Inspekcji Sanitarnej – w przypadku kierowania decyzji do podmiotów innych niż te organy,

– w przypadku stanu zagrożenia epidemicznego, stanu epidemii albo w razie niebezpieczeństwa szerzenia się zakażenia lub choroby zakaźnej, które może stanowić zagrożenie dla zdrowia publicznego, w szczególności wystąpienia choroby szczególnie niebezpiecznej lub wysoce zakaźnej, o których mowa w przepisach o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi.

Ponadto przewidziano możliwość wydawania przez Głównego Inspektora Sanitarnego odpowiednich zaleceń i wytycznych, które następnie podlegają upowszechnieniu a osoby przebywające na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej są obowiązane do stosowania się do tych zaleceń i wytycznych.

Kolejne zmiany wprowadzono do ustawy z dnia 5 grudnia 2008 r. o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi. Dotyczą one m.in. wprowadzenia nowych pojęć tj. strefa zero, strefa buforowa, strefa zagrożenia, zagrożony obszar, miejsce kwarantanny. Zmiany dotyczące art. 34 ustawy o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi wprowadzają obowiązek dla ministra właściwego do spraw zdrowia określenie w rozporządzeniu wykazu chorób powodujących powstanie obowiązku hospitalizacji, kwarantanny lub nadzoru epidemiologicznego oraz okres podlegania takiej kwarantannie lub nadzorowi. Przy czym sam obowiązek poddania się hospitalizacji, kwarantannie lub nadzorowi epidemiologicznemu wynika wprost z przepisów ustawy.

Ponadto przewidziano, iż w przypadku wystąpienia stanu epidemii lub stanu zagrożenia epidemicznego o charakterze i w rozmiarach przekraczających możliwości działania właściwych organów administracji rządowej i organów jednostek samorządu terytorialnego, Rada Ministrów może określić, w drodze rozporządzenia zagrożony obszar wraz ze wskazaniem rodzaju strefy, na którym wystąpił stan epidemii lub stan zagrożenia epidemicznego oraz rodzaj stosowanych na tym terenie rozwiązań W rozporządzeniu można ustanowić czasowe ograniczenia, obowiązki i nakazy, o których mowa w art. 46 ust. 4 ustawy o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi, czasową reglamentację zaopatrzenia w określonego rodzaju artykuły, zakaz opuszczania miejsca kwarantanny, zakaz opuszczania strefy zero przez osoby chore i podejrzane o zachorowanie.

Ponadto zmiany mają na celu umożliwienie wykorzystywania niezbędnych narzędzi informatycznych przez podmioty wykonujące działalność leczniczą do przesyłania komunikatów dotyczących zapobiegania i zwalczania zakażeń i chorób u ludzi.

Wprowadzono ponadto regulacje dotyczące dystrybucji produktów leczniczych, wyrobów medycznych lub środków spożywczych specjalnego przeznaczenia żywieniowego. Przepisy dotyczące tych produktów leczniczych, wyrobów medycznych lub środków spożywczych specjalnego przeznaczenia żywieniowego mają na celu:

1) ograniczenie obrotu tym asortymentem produktów, który został udostępniony z rezerw strategicznych przez Agencję Rezerw Materiałowych i zapewnienie, że odpowiednie zestawy tego asortymentu (będą to głównie wyroby takie jak maseczki higieniczne, rękawiczki jednorazowe czy też leki przeciwwirusowe) trafią wyłącznie bezpłatnie do pacjentów;

2) przygotowanie systemu ochrony zdrowia na ewentualne zagrożenie braku dostępności produktów leczniczych, wyrobów medycznych lub środków spożywczych specjalnego przeznaczenia żywieniowego.

Kwestie związane z produkcją, zakupem i dystrybucją produktów leczniczych, środków spożywczych specjalnego przeznaczenia żywieniowego lub wyrobów medycznych m.in. w przypadku stanu zagrożenia epidemicznego, stanu epidemii albo w razie niebezpieczeństwa szerzenia się zakażenia lub choroby zakaźnej, zostały również doregulowane w ustawie z dnia z dnia 6 września 2001 r. – Prawo farmaceutyczne.

Kolejne zmiany to zmiana w ustawie z dnia 21 listopada 1967 r. o powszechnym obowiązku obrony Rzeczypospolitej Polskiej, która ma na celu umożliwienie wykorzystania wiedzy i kwalifikacji posiadanych przez żołnierzy pełniących czynną służbę wojskową w zakresie szerszym niż ten wynikający z pełnionych obowiązków w ramach posiadanej specjalności wojskowej i przeszkolenia wojskowego.

W ustawie z dnia 23 sierpnia 2001 r. o organizowaniu zadań na rzecz obronności państwa realizowanych przez przedsiębiorców wprowadzono zmiany dotyczące programu mobilizacji gospodarki. Wskazano m.in. iż selektywne uruchomienie programu lub jego uruchomienie w pełnym zakresie może nastąpić w przypadku pojawienia się bezpośredniego zewnętrznego zagrożenia bezpieczeństwa państwa; ochrony ludności przed zagrożeniami występującymi na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, których charakter i rozmiar wymaga użycia środków niebędących w posiadaniu właściwych organów administracji rządowej lub posiadanych w niewystarczającej ilości.

Istotne zmiany dotyczą zasad finansowania sytuacji wystąpienia zakażeń lub chorób zakaźnych. Ustawa o finansach publicznych zawiera już mechanizmy umożliwiające finansowanie działań nadzwyczajnych w ramach środków zaplanowanych w rezerwach budżetu państwa: ogólnej i celowych – natomiast wprowadzane rozwiązanie dodatkowe umożliwi przeniesienia środków także w zakresie pozostałych części budżetowych, analogicznie wprowadzono przepis mający na celu umożliwienie wsparcia jednostek samorządu terytorialnego z budżetu państwa w przypadku wystąpienia zagrożenia związanego z masowym wystąpieniem zakażeń lub chorób zakaźnych ludzi spowodowanych np. CoViD-19. Z uwagi na szeroki zakres realizowanych zadań przez samorządy, stworzenie podstawy prawnej w ustawie o dochodach jednostek samorządu terytorialnego pozwalającej na przekazanie środków budżetowych w ww. sytuacji jest zasadne.

Dodatkowo wprowadza się przepisy dotyczące Agencji Rezerw Materiałowych. Przepisy te umożliwiają szczególny tryb tworzenia rezerw strategicznych, kiedy z sytuacji zagrożenia epidemiologicznego, na wniosek ministra właściwego do spraw zdrowia, wykonanie decyzji o utworzeniu rezerw strategicznych będzie odbywać się z wyłączeniem przepisów normujących tryb zakupu rezerw, w przypadku, w którym nie stosuje się zamówień publicznych. Tryb ten, zwierający liczne obostrzenia jest pożądany przy zakupach w normalnej sytuacji, jednakże w sytuacji szczególnej, zagrożenia epidemiologicznego, może być zbyt czasochłonny i ograniczający natychmiastowe działanie. Tryb szczególny przewidziany w tym przepisie może być uruchamiany wyłącznie na wniosek ministra właściwego do spraw zdrowia.

Przyznano ponadto pierwszeństwo Agencji Rezerw Materiałowych w dokonywaniu zakupów.

Projekt ponadto wprowadza się zmiany w obszarze dotyczącym zarządzania kryzysowego, m.in. redefinicję pojęcia sytuacji kryzysowej – należy przez to rozumieć sytuację wpływającą negatywnie na poziom bezpieczeństwa ludzi, mienia w znacznych rozmiarach, środowiska lub dziedzictwa kulturowego, wywołującą znaczne ograniczenia w działaniu właściwych organów administracji publicznej ze względu na nieadekwatność posiadanych sił i środków lub zakłócenia obsługi tych organów.

Zmiany w art. 21a ust. 3 i 4 ustawy o zarządzaniu kryzysowym związane są z modyfikacją kompetencji dyrektora Rządowego Centrum Bezpieczeństwa. Dyrektor RCB będzie mógł reagować elastycznie na pojawiające się zagrożenia mogące skutkować wystąpieniem sytuacji kryzysowej przez zobowiązanie operatorów do wysłania komunikatu o zagrożeniu lub wysyłania takich komunikatów przez określony czas (w tym do odwołania – do decyzji dyrektora RCB będzie należeć ustalenie, czy użytkownik końcowy powinien otrzymać jeden komunikat lub wiele komunikatów). Dyrektor może również wskazać grupy użytkowników końcowych, do których mają być wysyłane komunikaty (np. osoby wjeżdżające do kraju i logujące się do sieci operatora krajowego po raz pierwszy). Celem projektowanej regulacji jest podniesienie poziomu bezpieczeństwa przez skuteczne przekazywanie informacji o zagrożeniach w zależności od rodzaju sytuacji kryzysowej.

Kolejna zamiana dotyczy ustawy z dnia 14 grudnia 2016 r. – Prawo oświatowe i stanowi, iż w przypadkach uzasadnionych nadzwyczajnymi okolicznościami zagrażającymi życiu lub zdrowiu dzieci i młodzieży minister właściwy do spraw oświaty i wychowania, w drodze rozporządzenia, może czasowo ograniczyć lub czasowo zawiesić funkcjonowanie jednostek systemu oświaty na obszarze kraju lub jego części, uwzględniając stopień zagrożenia na danym obszarze. Analogicznie w ustawie z dnia 20 lipca 2018 r. – Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce wprowadzono przepis, iż w przypadkach uzasadnionych nadzwyczajnymi okolicznościami zagrażającymi życiu lub zdrowiu członków wspólnoty uczelni minister właściwy do spraw szkolnictwa wyższego i nauki, w drodze rozporządzenia, może czasowo ograniczyć lub czasowo zawiesić funkcjonowanie uczelni na obszarze kraju lub jego części, uwzględniając stopień zagrożenia na danym obszarze.

W projekcie przewiduje się, narzędzie dla Rady Ministrów zapewnienia finansowania podejmowanych działań związanych z przeciwdziałaniem COVID-19 i dokonywania, w drodze rozporządzenia, przeniesienia planowanych dochodów i wydatków budżetowych, między częściami, działami i rozdziałami budżetu państwa, z zachowaniem przeznaczenia środków publicznych. Analogicznie z budżetu państwa mogą być udzielane dotacje celowe na wsparcie realizacji zadań związanych z przeciwdziałaniu COVID-19 dla właściwych jednostek samorządu terytorialnego. Ponadto umożliwiono wykorzystanie środków budżetowych z rezerwy celowej – Przeciwdziałanie i usuwanie skutków klęsk żywiołowych w tym 40 mln zł na dofinansowanie zakupu pojazdów ratowniczo-gaśniczych dla jednostek ochotniczych straży pożarnych na przeciwdziałanie COVID-19.

Przewidywany termin wejścia w życie ustawy nie narusza zasad demokratycznego państwa prawnego i jest uzasadniony ważnym interesem państwa.

Projekt ustawy nie jest sprzeczny z prawem Unii Europejskiej.

Projekt nie zawiera przepisów technicznych wymagających notyfikacji w rozumieniu rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 23 grudnia 2002 r. w sprawie sposobu funkcjonowania krajowego systemu notyfikacji norm i aktów prawnych (Dz. U. poz. 2039 oraz z 2004 r. poz. 597) oraz nie podlega notyfikacji na zasadach przewidzianych w tym rozporządzeniu.

Projekt ustawy nie wymaga przedstawienia właściwym instytucjom i organom Unii Europejskiej, w tym Europejskiemu Bankowi Centralnemu, celem uzyskania opinii, dokonania konsultacji albo uzgodnienia.

Sejm ma powyższą ustawę uchwalić na dzisiejszym posiedzeniu.

Zobacz projekt ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych.

źródło: sejm.gov.pl

Wybrał: Mariusz Mielcarek

Zobacz także:

Pielęgniarki – pobieranie testów na koronawirusa.

Pielęgniarka poddana kwarantannie. Aspekt formalno-prawny.

Pielęgniarka a koronawirus – środki ochrony osobistej – komu wierzyć?

Rząd: oddziały internistyczne przekształcimy w oddziały zakaźne.

Pielęgniarki – wszystko o maskach ochronnych – coronawirus SARS-CoV-2

Pielęgniarstwo – co powinna wiedzieć pielęgniarka – koronawirus SARS-CoV-2 – zasady postępowania.