Sąd: pracodawca nie ma ustawowych kompetencji do dowolnego przypisywania współczynników pracy poszczególnym pielęgniarkom i położnym…
W dniu dzisiejszym publikujemy fragment uzasadnienia do wyroku Sądu Okręgowego z dnia 1 lipca 2024 roku. Osią rozważań sądu jest zagadnienie dotyczące uprawnień dyrektora podmiotu leczniczego do „żonglowania współczynnikami pracy” personelu pielęgniarskiego. Oddajmy głos sądowi…
W roku 2022 r. na podstawie rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 5 lipca 2021 r. zmieniającego rozporządzenie w sprawie ogólnych warunków umów o udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej, pozwany dokonał zgłoszenia do NFZ, w którym wskazał, iż pielęgniarki (…) należą do grupy zawodowej: pielęgniarka z tytułem zawodowym magister pielęgniarstwa albo położna z tytułem zawodowym magister położnictwa, które uzyskały tytuł specjalisty w dziedzinie pielęgniarstwa lub dziedzinie mającej zastosowanie w ochronie zdrowia.
Dyrektor ZOZ w Zarządzeniu nr (…) z dnia 13 września 2021 r. zarządził wprowadzenie jednolitego wzorcowego opisu stanowisk pracy pracowników wymienionych w poszczególnych grupach zawodowych pod l.p. 5 – 11 załącznika do ustawy z dnia 8 czerwca 2017 r. o sposobie ustalania najniższego wynagrodzenia zasadniczego niektórych pracowników zatrudnionych w podmiotach leczniczych uwzględniający zróżnicowane zadania przypisane do danego stanowiska oraz poziom wykształcenia i specjalizacji wymagane od pracownika na zajmowanym przez niego stanowisku.
Jednocześnie zobowiązano kierowników poszczególnych komórek organizacyjnych do dokonania analizy zakresów czynności podległych im pracowników, w tym pielęgniarek i położnych (par 1 i 2 Zarządzenia nr (…)) oraz weryfikacji tych zakresów pod względem zróżnicowania zadań wskazanych w opisach stanowisk pracy oraz niezbędnych do zajmowania tych stanowisk kwalifikacji będących kryterium ustalania wysokości najniższego wynagrodzenia zasadniczego wynikającego z ustawy.
Następnie zarządzono przeprowadzenie analizy prawidłowości ustalenia wynagrodzenia zasadniczego poszczególnych grup zawodowych z uwzględnieniem kryterium poziomu wykształcenia oraz specjalizacji wymaganych od pracownika na zajmowanym stanowisku.
Od dnia 1 lipca 2022 r. stanowiska pozywających szpital pielęgniarek nie uległy jakiejkolwiek zmianie. Sposób podwyższenia wynagrodzeń zasadniczych pracowników pozwanego szpitala określony został w Zarządzeniu nr 41/QZ dyrektora ZOZ z dnia 19 lipca 2022 r. zmieniającym Zarządzenie nr 36/QZ z dnia 8 lipca 2022 r.
Zarządzenie to wprowadziło nową tabelę z nowym podziałem na grupy zawodowe pielęgniarek i położnych w strukturze organizacyjnej ZOZ – u oraz kwalifikacjami wymaganymi na zajmowanych przez nie stanowiskach i przypisanymi do tych stanowisk współczynnikami pracy.
| Lp. | Stanowisko | Wymagane kwalifikacje | Współczynnik pracy od 1.07.2022 |
| 1 | Naczelna pielęgniarka | – wyższe na kierunku pielęgniarstwo lub położnictwo i studia podyplomowe lub tytuł specjalisty w dziedzinie mającej zastosowanie w ochronie zdrowia – średnie medyczne i specjalizacja | 1,29/1,02 |
| 2 | Pielęgniarka, położna oddziałowa, z – ca pielęgniarki, położnej oddziałowej | – licencjat pielęgniarstwa lub położnictwa i tytuł specjalisty w odpowiedniej dziedzinie – średnie medyczne i specjalizacja w odpowiedniej dziedzinie | 1,02 |
| 3 | Pielęgniarka ds. epidemiologii | – licencjat pielęgniarstwa lub położnictwa i tytuł specjalisty w dziedzinie pielęgniarstwa epidemiologicznego lub higieny i epidemiologii – średnie medyczne i specjalizacja w dziedzinie pielęgniarstwa epidemiologicznego lub higieny i epidemiologii | 1,02 |
| 4 | Specjalistka: pielęgniarka, położna | – licencjat pielęgniarstwa lub położnictwa i tytuł specjalisty w odpowiedniej dziedzinie – średnie medyczne i specjalizacja | 1,02 |
| 5 | Starsza: pielęgniarka, położna | – licencjat pielęgniarstwa lub położnictwa – średnie medyczne | 0,94 |
| 6 | Starsza: pielęgniarka środowiskowa, położna środowiskowa | – licencjat pielęgniarstwa lub położnictwa i kurs kwalifikacyjny – średnie medyczne i kurs kwalifikacyjny | 0,94 |
| 7 | pielęgniarka środowiskowa, położna środowiskowa | – licencjat pielęgniarstwa lub położnictwa i kurs kwalifikacyjny – średnie medyczne i kurs kwalifikacyjny | 0,94 |
| 8 | Pielęgniarka służby medycyny pracy | – licencjat pielęgniarstwa i kurs kwalifikacyjny – średnie medyczne i kurs kwalifikacyjny | 0,94 |
| 9 | Pielęgniarka, położna | – licencjat pielęgniarstwa – średnie medyczne | 0,94 |
(…) Sąd Rejonowy zauważył, że poza sporem w sprawie pozostaje, że zakres obowiązków powodów przed i po 1 lipca 2022 r. nie uległ zmianom, bezsporne jest także, że do dnia 30 czerwca 2022 r. każdy z powodów otrzymywał wynagrodzenie obliczane w sposób, który uwzględniał posiadany przez niego stopień magistra oraz specjalizację – zakwalifikowani byli bowiem do grupy 3 załącznika – Współczynniki pracy do ustawy – zgodnie z brzmieniem sprzed wejścia w życie ustawy z dnia 28 maja 2021 r. o zmianie ustawy o sposobie ustalania najniższego wynagrodzenia zasadniczego niektórych pracowników zatrudnionych w podmiotach leczniczych oraz niektórych innych ustaw – czyli do grupy przewidzianej dla stanowiska pielęgniarki (położnej) z tytułem magistra oraz specjalizacją.
Dalej Sąd I instancji podniósł, że pomimo wcześniejszego kwalifikowania stanowiska powodów jako stanowiska dla pielęgniarki z tytułem magistra i specjalizacją, pozwany pracodawca od dnia 1 lipca 2022 r. nie zakwalifikował powodów do grupy dotychczasowej (analogicznej), ale do grupy co do której arbitralnie uznał, że praca w niej wymaga niższych kwalifikacji – przyznając wynagrodzenie przy uwzględnieniu współczynnika 1,02, w konsekwencji w lipcu i sierpniu 2022 r. pracownicy mieli wypłacone wynagrodzenie zasadnicze (a co za tym idzie – pochodne liczone od tego wynagrodzenia) – w wysokości niższej niż wynikałoby to z zastosowania współczynnika 1,29.
Tabela ta jedynie dla stanowiska naczelnej pielęgniarki przewiduje wykształcenie wyższe na kierunku pielęgniarstwo lub położnictwo i studia podyplomowe lub tytuł specjalisty w dziedzinie mającej zastosowanie w ochronie zdrowia (w przypadku grup „niższych” jest to licencjat), tym samym wynagrodzenie powodów zostało zrównane z tymi pielęgniarkami, które posiadają licencjat pielęgniarstwa lub położnictwa albo wykształcenie średnie medyczne (oraz specjalizację).
Odnosząc się do skutków prawnych wydania tego zarządzenia, Sąd meriti w pierwszej kolejności wskazał, że ustawa z dnia 8 czerwca 2017 r. o sposobie ustalania najniższego wynagrodzenia zasadniczego niektórych pracowników zatrudnionych w podmiotach leczniczych wprawdzie przewidywała możliwość (w przypadku braku zawarcia porozumienia) ustalenia sposobu podwyższenia wynagrodzenia zasadniczego w drodze zarządzenia w sprawie podwyższenia wynagrodzenia przez kierownika podmiotu leczniczego lub podmiot tworzący, jednocześnie wskazano, że ustalony w drodze porozumienia albo zarządzenia sposób podwyższenia wynagrodzenia zasadniczego zapewnić ma proporcjonalny dla każdej z grup zawodowych średni wzrost tego wynagrodzenia; dalej wskazano minimalne wynagrodzenie oraz grupy zawodowe wraz z przypisanymi im współczynnikami.
Zdaniem Sądu I instancji chybiony jest pogląd wynikający z pism strony pozwanej, jakoby ustawa przekazała pracodawcy kompetencje do dowolnego, arbitralnego ustalenia wynagrodzenia poszczególnych pracowników i ich kwalifikacji do określonej grupy zawodowej (wraz z przypisanymi do nich współczynnikami).
Mocą omawianej ustawy pracodawca zobowiązany został do podwyższenia wynagrodzenia, lecz na zasadach i w wysokościach ustalonych ustawowo. Tym samym, słusznie skarżące szpital pielęgniarki podnosiły, że zarządzenie pozwanego w zakresie w jakim dąży do sprecyzowania (w ocenie pozwanego) zapisów ustawy jest nieważne, jako sprzeczne z obowiązującym prawem.
Nie ma w ocenie Sądu Rejonowego podstaw ku temu, aby od lipca 2022 r. pracodawca jednostronnie i dowolnie dokonywał zmiany stanowisk powodów i nie uwzględniał kwalifikacji, które uwzględniał wcześniej.
Skoro wynagrodzenie powodów przed 1 lipca 2022 r. ustalane było przy uwzględnieniu posiadanego tytułu magistra i specjalizację to pracodawca nie mógł w drodze swojej jednostronnej decyzji dokonać zakwalifikowania powodów do innej kategorii zaszeregowania, co pociąga za sobą zmianę wynagrodzenia.
Podkreślenia wymaga, że zmiana tej kwalifikacji nie została uwidoczniona w żadnym dokumencie dotyczącym indywidualnego stosunku pracy, a sam pozwany przyznawał, że wynagrodzenie począwszy od lipca 2022 r. wypłacone zostało „zaliczkowo”; dokonanie zaś wypowiedzenia zmieniającego miało miejsce dopiero we wrześniu 2022 r., przy czym jego zasadność i legalność stała się przedmiotem dalszych rozważań. (…)
źródło: ms.gov.pl
