Minister zdrowia podpisał rozporządzenie w sprawie specjalizacji, którą będą mogły odbywać pielęgniarki
Przedmiotowe rozporządzenie wprowadza nową dziedzinę specjalizacji „chirurgiczna asysta lekarza”, którą będą mogły uzyskać pielęgniarki. To kolejne rozszerzenie katalogu szkoleń dla pielęgniarek w ostatnim czasie – po specjalizacji – psychoterapia dzieci i młodzieży.
Rozporządzenie zostało przez ministra Adama Niedzielskiego w dniu 10 listopada podpisane. RCL informuje, że ten akt prawny został skierowany do ogłoszenia w Dzienniku Ustaw. Zostanie ogłoszony najpóźniej do dnia 25 listopada.
W uzasadnieniu do powyższego rozporządzenia ministerstwa zdrowia czytamy:
Asystent lekarza byłby przygotowany merytorycznie i technicznie do wykonywania określonych czynności przedoperacyjnych, którymi nie musiałby się zajmować już lekarz, m.in. wsparcie intensywnej terapii w czynnościach chirurgii ogólnej. Chirurgiczny asystent lekarza mógłby asystować przy stole operacyjnym, a także wykonywać określone czynności po zabiegach chirurgicznych. Ratownik medyczny, fizjoterapeuta i pielęgniarka, którzy uzyskają dodatkowe kwalifikacje po szkoleniu specjalizacyjnym będą mogli odciążyć chirurga, w szczególności chirurga ogólnego.
źródło: mz.gov.pl
Katalog osób, które będą mogły uzyskać tytuł specjalisty w nowej dziedzinie specjalizacji
W rozporządzeniu uregulowano, że kierunki studiów, po których będzie można przystąpić do szkolenia specjalizacyjnego to:
- pielęgniarstwo, fizjoterapia, ratownictwo medyczne lub
- dietetyka, technologia żywności i żywienia człowieka, zarządzanie, zdrowie publiczne, pod warunkiem ukończenia studiów I stopnia i uzyskania tytułu zawodowego licencjata na kierunku studiów w zakresie ratownictwa medycznego lub pielęgniarstwa.
W uzasadnieniu wskazano, że:
„Takie rozwiązanie funkcjonuje w innych krajach. Jest praktykowane i stanowi realne wsparcie dla lekarzy. W krajach UE oraz w Wielkiej Brytanii, Stanach Zjednoczonych, Kanadzie, Australii funkcjonuje zawód asystenta lekarza i w rankingu atrakcyjności i przydatności należy w krajach rozwiniętych do zawodów pierwszorzędnych. (…) W USA w roku 2011 praktykujących było 79 000 asystentów lekarzy (PA) i 154 programy szkoleniowe na uniwersytetach i szkołach medycznych. W roku 2018 liczba ta przekroczyła 100 000 asystentów lekarzy (PA)”.
W roku 2020 ze względu na pandemię COVID19 i niedobór personelu we wszystkich oddziałach intensywnej terapii na świecie kraje EU, USA, Kanada i Australia i Nowa Zelandia zwiększyły o 100% nabór na szkolenie PA, a inne, jak Nowa Zelandia, Tajwan, Singapur uruchomiły specjalny, skrócony tryb szkolenia PA, ze szczególnym naciskiem na szkolenie umiejętności praktycznych wobec nadchodzących wyzwań.
źródło: mz.gov.pl
Ministerstwo zdrowia szacuje, że od 2024 roku około 85 osób rocznie będzie mogło przystąpić do egzaminu specjalizacyjnego w tej dziedzinie specjalizacji mającej zastosowanie w ochronie zdrowia.
Specjalizacja pielęgniarek – chirurgiczna asysta lekarza – opinie
W trakcie konsultacji społecznych dotyczących wprowadzenia nowej specjalizacji wpłynęło wiele opinii oraz stanowisk. Publikujemy jedną z nich.
Zbigniew Koniusz Wojewoda Świętokrzyski
Zgłoszone przez konsultantów wojewódzkich w dziedzinie: pielęgniarstwa, medycyny paliatywnej oraz chirurgii dziecięcej:
1. Konsultant wojewódzki w dziedzinie pielęgniarstwa wskazuje, że projekt rozporządzenia dotyczy utworzenia nowej dziedziny szkolenia specjalizacyjnego dla pielęgniarek oraz ratowników medycznych tj. chirurgicznej asysty lekarza. Istotnie zawód – asystent lekarza (Physician Assistant) wykonują w USA oraz niektórych krajach Europy Zachodniej samodzielni pracownicy ochrony zdrowia, uprawnieni do wykonywania określonych procedur medycznych oraz zabiegowych wyłącznie pod nadzorem lekarza.
Procedowane rozporządzenie jednak nie precyzuje zakresu zadań pracownika medycznego ze specjalizacją w zakresie chirurgicznej asysty lekarza. Tym samym nie można wykluczyć koincydencji z zakresem obowiązków pielęgniarek posiadających specjalizacje w dziedzinie pielęgniarstwa operacyjnego lub pielęgniarstwa chirurgicznego.
Warto zatem rozważyć, czy dobrą alternatywą dla propozycji utworzenia nowej specjalizacji – chirurgicznej asysty lekarza nie byłoby rozszerzenie zakresu szkolenia specjalizacyjnego dla pielęgniarek w ramach specjalizacji chirurgicznej oraz operacyjnej na przykład o określone czynności przed – i pooperacyjne oraz czynny udział przy zabiegach chirurgicznych w zakresie pierwszej lub drugiej asysty itp. Aktualnie w toku studiów oraz specjalizacji pielęgniarki nabywają wiedzę i umiejętności między innymi w zakresie przedmiotowego i podmiotowego badania chorego, prowadzenia diagnostyki czy metod terapii. Jednocześnie wydaje się zasadne by, powierzenie pielęgniarkom dodatkowych kompetencji, pozwalające odciążyć lekarzy, dotyczyło osób, których udział w szkoleniu specjalizacyjnym byłby warunkowany posiadaniem wykształcenia wyższego wyłącznie na poziomie magisterskim.
2. Konsultant wojewódzki w dziedzinie medycyny paliatywnej uważa, że priorytetem jest stworzenie dogodnych warunków i zachęt dla lekarzy aby podejmowali specjalizację z chirurgii ogólnej. Pomocą lekarzy w tej dziedzinie są specjaliści i specjalistki pielęgniarstwa chirurgicznego. Stworzenie nowego stanowiska o wyższych kompetencjach, niż specjalista pielęgniarstwa chirurgicznego, a niższych od kompetencji lekarza spowoduje, że lekarze nie będą chcieli specjalizować się w dziedzinie chirurgii.
Odpowiedzialność spoczywająca na specjalistach chirurgii ogólnej będzie przez wprowadzenie tych rozwiązań jeszcze większa i uzależniona nie od indywidualnych kompetencji specjalisty, ale od kompetencji jego współpracowników. Ponadto lekarze zamiast zajmować się leczeniem będą skupiać się na nadzorowaniu podległych im asystentów. Ważnym aspektem, o którym nie można zapominać, jest również odpowiedzialność prawna za przeprowadzone w ten sposób zabiegi. Jeśli działanie asystenta będzie w całości podlegało nadzorowi lekarza, to powstaje wątpliwość, czy asystent będzie miał możliwość samodzielnych działań.
Projekt nie wskazuje również, kto w razie błędów asystenta będzie odpowiadał prawnie za ich skutki. Nie zostało także sprecyzowane, pracę ilu asystentów jednocześnie będzie musiał nadzorować lekarz. W opinii konsultanta zaproponowane rozwiązanie ma charakter doraźny, zaś w dłuższej perspektywie jego skutki mogą pogłębić kryzys kadrowy wśród chirurgów ogólnych. W projekcie brakuje również dokładnego określenia zakresu zadań i prac, jakie miałby asystent wykonywać, co utrudnia merytoryczną ocenę projektowanych zmian.
3. Konsultant wojewódzki w dziedzinie chirurgii dziecięcej wskazuje, że specjalizacja nie powinna być dostępna dla grup zawodowych innych, niż grupa pielęgniarek i pielęgniarzy.
Jednocześnie zwraca uwagę, że program studiów I i II stopnia dla ratowników medycznych nie jest wystarczający, by dopuszczenie ratowników medycznych do możliwości szkolenia i uzyskania specjalizacji w tej dziedzinie było zasadne. Argumentuje on również, że należy, dopuścić taką możliwość tylko po ukończeniu pełnego cyklu kształcenia na studiach wyższych I lub I i II stopnia na kierunku pielęgniarstwo.
Jednocześnie zwraca uwagę, że program studiów I i II stopnia dla ratowników medycznych nie jest wystarczający, by dopuszczenie ratowników medycznych do możliwości szkolenia i uzyskania specjalizacji w tej dziedzinie było zasadne. Argumentuje on również, że należy, dopuścić taką możliwość tylko po ukończeniu pełnego cyklu kształcenia na studiach wyższych I lub I i II stopnia na kierunku pielęgniarstwo.
Uzyskanie tytułu magistra inżyniera świadczy o ukończeniu innego kierunku studiów i nie powinno dawać wskazanych powyżej uprawnień. Dodaje także możliwość specjalizowania się „krótką ścieżką” dla magistrów pielęgniarstwa posiadających co najmniej 10 letni staż pracy na bloku operacyjnym ze specjalizacja z pielęgniarstwa operacyjnego lub automatyczne nadanie specjalizacji po zdaniu wyłącznie egzaminu weryfikującego bez konieczności odbywania specjalizacji.
Ponadto, specjalizacja w dziedzinie chirurgicznej asysty lekarza powinna być specjalizacją szczegółową, a nie podstawową (możliwość specjalizowania się tylko po uzyskaniu specjalizacji z pielęgniarstwa operacyjnego lub pielęgniarstw chirurgicznego).
źródło: mz.gov.pl
