Zobacz projekt rozporządzenia . . . .

Zobacz także:

MIĘDZYNARODOWA KARTA CHARAKTERYSTYKI ZAGROŻEŃ ZAWODOWYCH – PIELĘGNIARKA

CHOROBY ZAWODOWE PRACOWNIKÓW SZPITALI

Stanowisko w sprawie rozszerzenia wykazu chorób zawodowych o żylaki kończyn dolnych oraz choroby kręgosłupa u pielęgniarek i położnych wykonujących zawód.

Departament Pielęgniarek i Położnych udziela odpowiedzi na postulat wystosowany przez XXI Zjazd Sprawozdawczy Okręgowej Izby Pielęgniarek i Położnych Ziemi Sieradzkiej w sprawie rozszerzenia wykazu chorób zawodowych o żylaki kończyn dolnych oraz choroby kręgosłupa za chorobę zawodową środowiska pielęgniarek i położnych.

Na podstawie stanowiska Pani Dr n. med. Ewy Węgrowskiej-Koski –Konsultanta Krajowego w dziedzinie Medycyny Pracy, Departament Pielęgniarek i Położnych uprzejmie prosi o przyjęcie następujących wyjaśnień :
Zasady postępowania w przypadku podejrzenia choroby zawodowej reguluje rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 30 lipca 2002 r. w sprawie wykazu chorób zawodowych, szczegółowych zasad postępowania w sprawach zgłaszania podejrzenia, rozpoznawania i stwierdzania chorób zawodowych oraz podmiotów właściwych w tych sprawach. (Dz.U.Nr 132, poz. 1115).
Obowiązujący wykaz chorób zawodowych nie jest wykazem branżowym i uznanie choroby za zawodową zależne jest od stwierdzenia w konkretnym środowisku pracy czynnika szkodliwego bądź uciążliwego dla zdrowia i odpowiadających im skutków biologicznych w postaci schorzenia znajdującego się w wykazie chorób zawodowych, stąd też ograniczenie uznawania konkretnego schorzenia do jednej grupy zawodowej jest niemożliwe i merytorycznie nieuzasadnione.
Polski wykaz chorób zawodowych jest znacznie szerszy w porównaniu z wykazami obowiązującymi w innych krajach i ustaleniami Międzynarodowej Organizacji Pracy i zaleceniami Komisji Europejskiej.
W trakcie prac nad nowelizacją wykazu chorób zawodowych problem schorzeń kręgosłupa w aspekcie choroby zawodowej był wielokrotnie zgłaszany przez przedstawicieli różnych środowisk zawodowych i został negatywnie rozpatrzony przez zespoły ekspertów.
Zmiany zwyrodnieniowe kręgosłupa i związane z tym zespoły bólowe kręgosłupa są jedną z chorób cywilizacyjnych i stanowią poważny problem społeczny ze względu na ich znaczenie i rozpowszechnienie w populacji ogólnej. Częstość ich występowania szacowana jest na 50-80% w zależności od grupy wiekowej. Choroba występuje ze zbliżoną częstością w rożnych grupach zawodowych i stanowi drugą po chorobach układu oddechowego przyczynę absencji chorobowej, zarówno wśród mężczyzn jak i u kobiet. Etiologia zmian zwyrodnieniowych kręgosłupa i stawów jest złożona. Wśród pozazawodowych czynników predysponujących do powstania tych zmian wymienia się uwarunkowania genetyczne, hormonalne, konstytucjonalne i metaboliczne procesu zniekształcająco – zwyrodnieniowego, wady postawy, zmiany pozapalne swoiste i nieswoiste, urazy i wady rozwojowe kręgosłupa. Do ujawnienia bądź pogorszenia zmian chorobowych mogą przyczyniać się również warunki pracy. W grupie zawodowych czynników usposabiających do występowania tego rodzaju zmian wyróżnia się nie fizjologiczne obciążenia statyczne (długotrwała praca w pozycji siedzącej) i dynamiczne (dźwiganie ciężkich przedmiotów, pchanie, ciąganie, skręty tułowia), pracę w niekorzystnych warunkach mikroklimatycznych, szczególnie w chłodzie i wilgoci.
Istnienie tak wielu i w dodatku tak zróżnicowanych czynników przyczynowych lub usposabiających do występowania zmian zwyrodnieniowych i zespołów bólowych kręgosłupa stwarza poważne problemy przy ustalaniu ewentualnego związku choroby z warunkami pracy, co jest warunkiem niezbędnym do rozpoznania choroby zawodowej. Trudności spowodowane są również niespecyficznym charakterem zmian i brakiem możliwości dokonania ilościowej oceny w indywidualnych przypadkach ryzyka choroby wynikającego z rodzaju i sposobu wykonywania pracy. W tej sytuacji zasadne jest zakwalifikowanie tych chorób do chorób para zawodowych tzn. takich, w których warunki pracy są jednym z wielu ale nie podstawowym czynnikiem etiologicznym.
Dane literaturowe wskazują, że częstość występowania zmian zwyrodnieniowych i zespołów bólowych kręgosłupa nie wykazuje istotnej zależności z warunkami pracy. Obserwuje się występowanie tych zmian ze zbliżoną częstością zarówno u pracowników wykonujących ciężką pracę fizyczną jak i nienarażonych na ten czynnik. Brak jest udokumentowanych w badaniach epidemiologicznych danych, że tego rodzaju zmiany występują u pielęgniarek z większą częstością niż w innych grupach zawodowych.
Żylaki kończyn dolnych to również jedna z najczęściej występujących chorób cywilizacyjnych, występuje u około 50% osób dorosłych. Najistotniejszą przyczyną powstawania żylaków jest genetycznie uwarunkowana, słabsza budowa ścian żył i niewydolność zastawek w naczyniach żylnych. Czynnikami ryzyka powstania przewlekłej niewydolności żylnej są płeć (3:1 na niekorzyść kobiet), wiek (wzrost zachorowań w trzeciej dekadzie życia), ciąża ( u około 20 % kobiet przyczyna powstania była ciąża) otyłość, długie stanie i/lub siedzenie, przyjmowanie estrogenów (antykoncepcja, hormonoterapia zastępcza). Żylaki kończyn dolnych występują z równą częstością u osób prowadzących siedzący tryb życia i wykonujących prace w pozycji siedzącej (np. praca w biurze, kierowca, operatorzy monitorów ekranowych jak i stojący tryb życia (np. fryzjer, sprzedawca).
Reasumując należy stwierdzić, że na podstawie dotychczasowej wiedzy medycznej i wyników badań epidemiologicznych nie ma podstaw, aby uznać, że szkodliwe i uciążliwe czynniki występujące w środowisku pracy pielęgniarek powodują istotne zwiększenie ryzyka choroby zwyrodnieniowej kręgosłupa i żylaków kończyn dolnych w porównaniu z populacją ogólną, nie ma, więc merytorycznych podstaw do uznania tych zmian za chorobę zawodową pielęgniarek.

źródło informacji: strona internetowa MZ