Minister zdrowia Ewa Kopacz, w dniu 16 grudnia 2007 roku podczas obrad sejmowej Komisji Zdrowia, przedstawiła zamierzenia legislacyjne swojego resortu na pierwsze półrocze 2008 roku. Poinformowała posłów, że projekty nowelizacji ustaw: o samorządzie zawodowym oraz zawodach pielęgniarki i położnej, zostaną skierowane pod obrady Komisji w czerwcu 2008 roku. Także wiceminister zdrowia Marek Twardowski w kwietniu 2008 roku w odpowiedzi na interpelację poselską potwierdził, że nowelizacja obu ustaw zostanie przedstawiona w podanym przez panią minister terminie. I co wyszło z obietnic minister zdrowia złożonych najliczniejszej grupie zawodowej działającej w obszarze ochrony zdrowia? Do tej pory ich nie zrealizowała!
W dniu 2 czerwca 2009 roku, czyli z rocznym opóźnieniem, przedmiotowe projekty ujrzały światło dzienne i zostały skierowane do konsultacji społecznych. Nie wiadomo co się dzieje obecnie z projektem ustawy o zawodach pielęgniarki i położnej. W ramach konsultacji społecznych można było składać uwagi do projektu ustawy do dnia 1 lipa 2009 roku. Mamy połowę września 2009 roku i cisza! Na stronie ministerstwa zdrowia nawet nie opublikowano dotąd zgłoszonych uwag i propozycji w przebiegu konsultacji społecznych. Ponadto z planu pracy sejmowej komisji zdrowia na drugie półrocze 2009 roku wynika, że komisja nie zajmie się w tym roku nowelizacją ustawy o zawodach pielęgniarki i położnej.
Środowisko zawodowe polskich pielęgniarek i położnych zasługuje na nowoczesne ustawy regulujące wykonywanie ich zawodu oraz na akty wykonawcze – zwłaszcza, że obecnie zawarte w przepisach rozwiązania i zapisy wzbudzają liczne kontrowersje. Niewywiązanie się pani minister ze złożonej posłom oraz naszemu środowisku zawodowemu deklaracji należy traktować jako lekceważenie prawie dwustu tysięcy pielęgniarek i położnych. Na skutek zaniechań legislacyjnych Ministerstwa Zdrowia, nadal obowiązuje rozporządzenie z 1997 roku określające, jakie leki może podać pacjentowi pielęgniarka lub położna bez zlecenia lekarskiego. Wykaz tych leków jest kuriozalny i znacznie skromniejszy od listy medykamentów, które można zakupić bez recepty na każdej stacji benzynowej!!! Szczegółowa analiza przedmiotowego rozporządzenia prowadzi do wniosków, że jego zapisy uwłaczają godności zawodowej polskich pielęgniarek i położnych, a hasło znanej sieci handlowej NIE DLA IDIOTÓW, mogłoby – w kontekście omawianego problemu – brzmieć: NIE DLA PIELĘGNIAREK.
Zachęcam do lektury poprzedniego komentarza redakcyjnego Portalu i Gazety Pielęgniarek i Położnych dotyczącego nowelizacji ustawy o zawodach pielęgniarki i położnej w zakresie instytucji przerwy w wykonywaniu zawodu pielęgniarki i położnej.
Bieżący komentarz poświęcam problemowi ustawowej definicji wykonywania zawodu pielęgniarki i położnej. Ustawa przecież powinna definiować co rozumie się pod pojęciem: "wykonywanie zawodu", skoro "przerwa w wykonywaniu zawodu" skutkuje sankcją w postaci obowiązku przejścia nawet 6 miesięcznego przeszkolenia! I widać gołym okiem, że autorzy nowelizacji ustawy mają poważny problem w tym zakresie.
Pojęcie "wykonywania zawodu" w projekcie nowelizacji ustawy o zawodach pielęgniarki i położnej
W projekcie nowelizacji ustawy o zawodach pielęgniarki i położnej zapisano, że:
Art. 4.
1. Wykonywanie zawodu pielęgniarki polega w szczególności na:
1) rozpoznawaniu warunków i potrzeb zdrowotnych;
2) rozpoznawaniu problemów pielęgnacyjnych;
3) sprawowaniu opieki pielęgnacyjnej;
4) samodzielnym udzielaniu w określonym zakresie świadczeń zapobiegawczych, diagnostycznych, leczniczych, rehabilitacyjnych i medycznych czynności ratunkowych;
5) realizacji zleceń lekarskich w procesie diagnostyki, leczenia i rehabilitacji;
6) edukacji zdrowotnej i promocji zdrowia.
2. Za wykonywanie zawodu pielęgniarki uważa się również:
1) nauczanie zawodu pielęgniarki i położnej oraz wykonywanie pracy na rzecz doskonalenia zawodowego pielęgniarek i położnych;
2) prowadzenie prac naukowo-badawczych w zakresie pielęgniarstwa;
3) kierowanie i zarządzanie zespołami pielęgniarek i położnych;
4) zatrudnienie w podmiotach zobowiązanych do finansowania świadczeń opieki zdrowotnej ze środków publicznych w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (Dz. U. Nr 210, poz. 2135, z późn. zm.3) lub urzędach te podmioty obsługujących, w ramach których wykonuje się czynności związane z przygotowywaniem, organizowaniem lub nadzorem nad udzielaniem świadczeń opieki zdrowotnej;
5) zatrudnienie w organach administracji publicznej, których zakres działania obejmuje nadzór nad ochroną zdrowia;
6) zatrudnienie w domach pomocy społecznej określonych w przepisach o pomocy społecznej;
7) sprawowanie funkcji z wyboru w organach samorządu pielęgniarek i położnych lub wykonywanie pracy na rzecz samorządu.
Analizując powyższą propozycję autorstwa urzędników ministerstwa zdrowia można tylko przecierać oczy ze zdumienia. Dla pełnego zobrazowania przedmiotowego zagadnienia przeanalizujmy szczegółowo propozycje ministerstwa zdrowia punkt po punkcie.
Art. 4.
1. Wykonywanie zawodu pielęgniarki polega w szczególności na:
1) rozpoznawaniu warunków i potrzeb zdrowotnych;
2) rozpoznawaniu problemów pielęgnacyjnych;
3) sprawowaniu opieki pielęgnacyjnej;
4) samodzielnym udzielaniu w określonym zakresie świadczeń zapobiegawczych, diagnostycznych, leczniczych, rehabilitacyjnych i medycznych czynności ratunkowych (po co to określenie "samodzielnym" – przecież inne punkty z tego katalogu (1,2,3,5,6) pielęgniarka lub położna może wykonywać zarówno "samodzielnie" jak i "niesamodzielnie"?);
5) realizacji zleceń lekarskich w procesie diagnostyki, leczenia i rehabilitacji;
6) edukacji zdrowotnej i promocji zdrowia.
2. Za wykonywanie zawodu pielęgniarki uważa się również:
1) nauczanie zawodu pielęgniarki i położnej oraz wykonywanie pracy na rzecz doskonalenia zawodowego pielęgniarek i położnych (co rozumieć za "wykonywanie pracy na rzecz doskonalenia zawodowego pielęgniarek i położnych" – czy jeśli dana osobą będzie prowadziła sprawy organizacyjne na specjalizacji np. listę obecności to taka osoba wykonuje zawód pielęgniarki?);
2) prowadzenie prac naukowo – badawczych w zakresie pielęgniarstwa;
3) kierowanie i zarządzanie zespołami pielęgniarek i położnych;
4) zatrudnienie w podmiotach zobowiązanych do finansowania świadczeń opieki zdrowotnej ze środków publicznych w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (Dz. U. Nr 210, poz. 2135, z późn. zm.3) lub urzędach te podmioty obsługujących, w ramach których wykonuje się czynności związane z przygotowywaniem, organizowaniem lub nadzorem nad udzielaniem świadczeń opieki zdrowotnej ("podmioty zobowiązane do finansowania świadczeń" według ustawy z 2004 roku – to właściwi ministrowie lub NFZ. Rozumiem, że osoba zatrudniona w NFZ na stanowisku, w którego zakresie obowiązków wchodzić będzie wykonywanie czynności związanych z kontraktowaniem świadczeń zdrowotnych (np. będzie prowadzić rejestr podpisanych umów ze świadczeniodawcami), posiadająca tytuł zawodowy pielęgniarki zgodnie z omawianym zapisem będzie wykonywać zawód pielęgniarki);
5) zatrudnienie w organach administracji publicznej, których zakres działania obejmuje nadzór nad ochroną zdrowia (komentarz jak wyżej);
6) zatrudnienie w domach pomocy społecznej określonych w przepisach o pomocy społecznej (wypadałoby przywołać te przepisy! Czy bez znaczenia jest jaki zakres czynności będzie wykonywany np. w DPS. Czy wystarczy samo "zatrudnienie"?);
7) sprawowanie funkcji z wyboru w organach samorządu pielęgniarek i położnych lub wykonywanie pracy na rzecz samorządu (rozumiem, że według autorów tego zapisu członek okręgowej rady pip będący np. emerytem wykonuje zawód pielęgniarki);
Propozycje urzędników ministerstwa zdrowa w zakresie zapisów definiujących pojęcie wykonywania zawodu pielęgniarki i położnej (bardzo istotnych zapisów, bo od ich treści zależy kto będzie musiał przejść przeszkolenie po przerwie w wykonywaniu zawodu!) są kuriozalne i niesprawiedliwe.
Urzędnicy ministerstwa zdrowia powinni się zdecydować czy wykonywanie zawodu pielęgniarki i położnej powinno być zdefiniowane jako "wykonywanie" jakiś czynności czy również jako "miejsce" ich wykonywania. Autorzy nowelizacji widać optowali za wariantem, że zarówno "miejsce" i "zakres wykonywanych czynności" powinien określać pojęcie wykonywania zawodu pielęgniarki i położnej.
Efektem tego sposobu myślenia jest legislacyjny potworek! Wzbudzający kontrowersje interpretacyjne. I niesprawiedliwy!
Pytam: kto będzie rozpatrywał i wydawał osąd w zakresie zagadnienia, czy pielęgniarka zatrudniona na konkretnym stanowisku w MZ lub NFZ, a także "urzędach te podmioty obsługujących", "wykonuje czynności związane z przygotowywaniem, organizowaniem lub nadzorem nad udzielaniem świadczeń opieki zdrowotnej?. Pani z izby pip?
Jaka to sprawiedliwość kiedy jedną pielęgniarkę – zatrudnioną w sklepie obuwniczym ustawodawca wysyła na przymusowe przeszkolenie, a na drugą "sprawującą funkcję z wyboru w organach samorządu pielęgniarek i położnych lub wykonywanie pracy na rzecz samorządu" nie nakłada takiej sankcji? Kto będzie rozpatrywał i wydawał osąd co to znaczy "wykonywanie pracy na rzecz samorządu". Czy pielęgniarka pisząca artykuły do biuletynu okręgowej izby pip wykonuje zawód pielęgniarki? Idźmy dalej w rozważaniach. Sklep obuwniczy zaopatruje w obuwie ochronne pracowników NFZ . . .
Zastanówmy się jaka jest idea przeszkolenia po przerwie w wykonywaniu zawodu pielęgniarki i położnej? Odpowiedź jest krótka. Dbałość o bezpieczeństwo pacjenta.
Zapraszam autorów nowelizacji ustawy na lot samolotem, który będzie pilotował pilot, który od lat "wykonuje pracę na rzecz samorządu" pilotów, a ostatni raz siedział za sterami dziesięć lat temu.
Proponowane przez MZ zapisy ośmieszają instytucję wykonywania zawodu pielęgniarki i położnej w Polsce i idealnie wpisują się w nurt myślenia o niskiej randze zawodów pielęgniarki i położnej.
Mariusz Mielcarek
21 września 2009 roku
P.S. Poruszyłem tylko te najważniejsze aspekty omawianego zagadnienia. W szczegóły nie ma co się zagłębiać. Kolejny komentarz redakcyjny w przyszły poniedziałek. Pozdrawiam wszystkich odwiedzających Portal i zapraszam do dyskusji poprzez zamieszczanie komentarzy. Osoby zainteresowane publikacją szerszych wypowiedzi proszę o nadsyłanie ich pocztą elektroniczną. Zostaną opublikowane pod powyższym komentarzem.
Zobacz także:
Pierwszy cykliczny komentarz redakcyjny do projektu ustawy. Instytucja "Przerwy w wykonywaniu zawodu pielęgniarki i położnej" w świetle obowiązujących regulacji prawnych oraz projektu nowelizacji ustawy o zawodach pielęgniarki i położnej z dnia 2 czerwca 2009 roku.
Dyskusje na Portalu – Nowelizacja ustawy o zawodach pielęgniarki i położnej. 181 KOMENTARZY.
