Pielęgniarka a zawód opiekuna medycznego

Szanowny Panie Ministrze,

zawód opiekuna medycznego jest najmłodszym zawodem z profesji medycznych. W Polsce można uzyskać wykształcenie opiekuna medycznego od lipca 2007 roku, a jako zawód został on objęty klasyfikacją w 2008 roku.

Opiekun medyczny pomaga zaspokajać podstawowe potrzeby życiowe podopiecznych, między innymi pielęgnacyjno-higieniczne oraz związane z odżywianiem i mobilnością. Może pracować z pacjentem w domu, z zakładach opiekuńczych czy w szpitalu, jako wsparcie zespołu medycznego i terapeutycznego. Opiekun medyczny to zawód zaufania publicznego, niezbędne są u niego kompetencje interpersonalne i społeczne.

Osób z dyplomem opiekuna medycznego jest w Polsce ponad 50 tysięcy. Grupa ta zwiększa się o kilka tysięcy rocznie. Ze statystyk prowadzonych przez Ministerstwo Zdrowia wynika, że z tej grupy tylko 10 procent pracuje w środowisku medycznym. Wielu wykwalifikowanych opiekunów jest zatrudnionych przez osoby prywatne i nie są oni objęci tymi statystykami. Inni wyjeżdżają za granicę, a jeszcze inni pracują w środowiskach pozamedycznych.

Od wielu lat Ogólnopolskie Stowarzyszenie Opiekunów Medycznych stara się o podwyższenie kwalifikacji zawodowych. Ta grupa zawodowa daje szansę na to, by odciążać personel medyczny, szczególnie pielęgniarki i pielęgniarzy w opiece nad pacjentem, tym bardziej, że w wielu placówkach opiekuńczo-leczniczych pielęgniarka jest obecna tylko dwa razy w tygodniu, a objęci opieką pacjenci przyjmują leki przynajmniej dwa razy dziennie.

Opiekunowie medyczni odczuwają ogromny brak wsparcia ze strony Ministerstwa Zdrowia, a często i dyrekcji szpitali.

Opiekunowie nie są konkurencją, ale wsparciem dla zespołu pielęgniarskiego. Tam, gdzie włączono co systemu opieki nad pacjentami w sposób przemyślany i planowy – opiekunów medycznych, przyniosło to wiele korzyści dla chorych i personelu medycznego.

W związku z powyższym proszę o odpowiedzi na następujące pytania:

Czy właściwym kierunkiem nie byłoby zwiększenie kompetencji opiekunów medycznych?
Jakie zostały podjęte działania na celu upowszechnienia i lepszego wykorzystania zawodu opiekuna medycznego w systemie opieki zdrowotnej?
Czy ze względu na rozwój medycyny oraz wynikające z tego zmiany standardów świadczenia opieki zdrowotnej, zmiany demograficzne zachodzące w społeczeństwie oraz nowe wyzwania, z którymi mierzy się ochrona zdrowia – szczególnie w czasie pandemii, nie byłoby zasadne określenie zadań i zdefiniowanie roli opiekuna medycznego od nowa?
Z poważaniem

Katarzyna Ueberhan
Posłanka na Sejm RP

Ministerstwo zdrowia w sprawie zawodu opiekuna medycznego

Szanowna Pani Marszałek
W odpowiedzi na interpelację z dnia 19 listopada 2020 r. złożoną przez Panią Katarzynę Ueberhan – Posła na Sejm Rzeczypospolitej Polskiej i grupę posłów w sprawie zwiększenia znaczenia zawodu opiekuna medycznego, uprzejmie przekazuję poniższą informację.

Znaczącym ogniwem w systemie ochrony zdrowia jest wysoko wykwalifikowana i kompetentna kadra medyczna, fachowo i rzetelnie udzielająca świadczeń zdrowotnych. To właśnie te oczekiwania stawiane przed personelem medycznym przyczyniają się do konieczności konstruowania narzędzi monitorujących zapotrzebowanie na kompetencje wśród pracowników sektora ochrony zdrowia. Kształcenie kadr medycznych przyczynia się do aktywizacji osób wykonujących zawody medyczne zmierzając w kierunku podnoszenia kwalifikacji. Ministerstwo Zdrowia nieprzerwanie prowadzi szereg działań mających na celu zapewnienie optymalnej liczby kadry medycznej funkcjonującej na rynku. Analizując zapotrzebowanie na kadry medyczne należy zaważyć, iż obecnie w systemie ochrony zdrowia zawód opiekuna medycznego, w stosunku do potencjału jaki reprezentuje, nie jest w pełni wykorzystany. Mając na uwadze wykorzystanie istniejącego potencjału zawodów medycznych, dotychczas nieuregulowanych ustawowo, a tym samym dodając kolejne kompetencje zawodowe należy je kreować w taki sposób aby były one zgodne z wiedzą i praktyką zdobytą podczas kształcenia, po którym nabywają oni kwalifikację do wykonywania określonego zawodu medycznego.

W związku z powyższym resort zdrowia podjął prace polegające na wprowadzeniu zmian do podstawy programowej kształcenia w zawodzie opiekun medyczny, celem rozszerzenia kompetencji zawodowych opiekunów medycznych. W dniu 4 listopada 2020 r. na podstawie art. 46 ust. 2 ustawy z dnia 14 grudnia 2016 r. Prawo oświatowe (Dz. U. z 2020 r. poz. 910), resort wystąpił z wnioskiem do Ministra Edukacji Narodowej jako ministra właściwego do spraw oświaty o zmianę podstawy programowej dla zawodu opiekun medyczny. Zgodnie z wnioskiem kwalifikacja wyodrębniona w zawodzie zostanie rozszerzona i będzie brzmiała „Świadczenie usług medyczno – pielęgnacyjnych i opiekuńczych osobie chorej i niesamodzielnej”. Natomiast w toku kształcenia opiekunowie medyczni nabędą dodatkową wiedzę i umiejętności. Dzięki tym działaniom, system ochrony zdrowia wzbogaci się o wyspecjalizowaną kadrę medyczną, która będzie stanowiła wymierną pomoc dla osób wykonujących inne zawody medyczne, a przede wszystkim zracjonalizuje zatrudnienie pielęgniarek.

Wprowadzenie zmian do systemu kształcenia w zawodzie opiekun medyczny nie tylko przyczyni się do zapewnienia odpowiednio przygotowanego personelu w systemie ochrony zdrowia, ale pozwoli opiekunom medycznym rozwijać się zawodowo poprzez nabywanie dodatkowych kompetencji, ale także pozytywnie wpłynie na ofertę edukacyjną, z korzyścią zarówno dla szkół policealnych, jak i dla osób pragnących wykonywać zawody medyczne.

Niezależnie od powyższego obecnie w resorcie zdrowia trwają prace nad projektem ustawy o niektórych zawodach medycznych, która będzie regulować kompleksowo uzyskiwanie kwalifikacji, zasady wykonywania oraz zasady doskonalenia zawodowego nieuregulowanych do tej pory ustawowo, zawodów medycznych. Projekt zakłada uregulowanie wymagań m. in. dla zawodu opiekun medyczny. Należy zauważyć, iż celem przedmiotowej regulacji jest zabezpieczenie właściwej jakości udzielanych świadczeń zdrowotnych wykonywanych przez poszczególne zawody medyczne. Projekt ustawy o niektórych zawodach medycznych wprowadza mechanizmy mające zapewnić dostęp do wykonywania zawodu tylko profesjonalistom w danym zawodzie, którzy posiadają właściwe kwalifikacje. Należy podkreślić, iż właściwe kwalifikacje to te, które wynikają z regulowanego w Polsce przepisami prawa kształcenia w tych zawodach. 

Ponadto projekt ustawy zakłada wprowadzenie kursów kwalifikacyjnych m.in. dla opiekuna medycznego, dzięki którym nabędzie on dodatkowe kwalifikację niewynikające z kształcenie przedyplomowego, a co za tym idzie, pozwoli na rozwój zawodowy. 

Z poważaniem
z upoważnienia Ministra ZdrowiaMaciej Miłkowski
Podsekretarz Stanu

Wybrał: Mariusz Mielcarek