„Pielęgniarka ponosi pełną odpowiedzialność za opiekę medyczną”

W projekcieu stawy o zmianie ustawy o zawodach pielęgniarki i położnej z dnia 20 października 2020 roku zapisano:

„Pielęgniarka i położna wykonując zawód ponosi pełną odpowiedzialność za planowanie, organizowanie i zarządzanie opieką medyczną świadczoną pacjentowi.”

W uzasadnieniu do przedmiotowego projektu zapisano:

W związku z zarzutem Komisji Europejskiej, dotyczącym braku wdrożenia art. 33 ust. 1 dyrektywy 2005/36/WE do polskiego prawa, w projektowanej regulacji wprowadzono przepis dotyczący pielęgniarek i położnych, które niezależnie od rodzaju ukończonej szkoły, wykonując zawód ponoszą pełną odpowiedzialność za planowanie, organizowanie i zarządzanie opieką medyczną świadczoną pacjentowi – art. 4 ust. 3 oraz art. 5 ust. 3 projektowanej regulacji.

Już po krótkiej analizie zapisu o „ pełnej odpowiedzialność za planowanie, organizowanie i zarządzanie opieką medyczną świadczoną pacjentowi”, można dojść do wniosku, że powyższy zapis urąga zdrowemu rozsądkowi. Autorzy powyższego uregulowania nie mają zielonego pojęcia o realiach wykonywania praktyki zawodowej pielęgniarki i położnej.

Autorem zapisu jest pielęgniarka…

Pikanterii powyższej poruszonej sprawy dodaje fakt, że osobą odpowiedzialną za wprowadzenie omawianego zapisu do projektu ustawy jest… Podsekretarz Stanu Pani Józefa Szczurek-Żelazko, Sekretarz Stanu w Ministerstwie Zdrowia. Pielęgniarka. Pielęgniarka, która przez 3 lata była postrzegana przez izby i związek pielęgniarek, jako zbawca zawodu pielęgniarki i położnej. To ta pani odpowiada także za zapisy w siatce płac, które skłóciły środowisko pielęgniarskie. To ta pani na konferencjach prasowych występowała z panią Ptok i Małas. Wszystkie panie, na tych konferencjach, przekazywały informacje do opinii publicznej, że pielęgniarstwo podnosi się z kolan. Jest lepiej. Jest światełko w tunelu…

Powyższą propozycję wpisania do ustawy o zawodach „pełnej odpowiedzialności” przedstawiamy użytkownikom pielegniarki.info.pl, w celu ukazania, poziomu merytorycznego projektów regulacji prawnych, dotyczących pielęgniarek i położnych, przygotowywanych przez ministerstwo zdrowia. Zapewne projekt ustawy przeszedł przez ręce wielu prawników, specjalistów…, którzy nie zdecydowali się pokazać go… chociaż jednej pielęgniarce. Jestem pewien, że wybiła by im z głowy ten absurdalny zapis.

W ramach konsultacji publicznych zgłoszono poprawki do zaproponowanego przez panią Szczurek-Żelazko zapisu w nowelizowanej ustawie o zawodach pielęgniarki i położnej. Podajemy wybrane uwagi lub ich fragmenty, które sprowadzają się do istoty poruszonego zagadnienia.

Związek Pracodawców Business Center Club

1. (…) uzupełnić projektowane zmiany w art. 4 ust. 3 oraz art. 5 ust. 3 ustawy zmienianej w art. 1 pkt 1 i 2 projektu, poprzez zastąpienie kropki myślnikiem i dodanie wyrazów: zgodnie z posiadanymi kwalifikacjami.

Tym samym brzmienie powyższych przepisów byłoby następujące:

– w art. 4 ust. 3: „3. Pielęgniarka wykonując zawód ponosi pełną odpowiedzialność za planowanie, organizowanie i zarządzanie opieką medyczną świadczoną pacjentowi – zgodnie z posiadanymi kwalifikacjami.”;

Konsultant krajowy w dziedzinie pielęgniarstwa diabetologicznego

Proponuję zamianę na: ponosi pełną odpowiedzialność za wykonywanie swojej pracy świadczoną pacjentowi.

Uzasadnienie:

Pielęgniarka nie może ponosić pełnej odpowiedzialności za planowanie, organizowanie i zarządzanie opieką medyczną świadczoną pacjentowi, ponieważ za całokształt opieki medycznej odpowiada wiele osób min.: dyrektor placówki, lekarze. Zapis ten odnosi się do odpowiedzialności pielęgniarki za opiekę medyczną, w tym pełną odpowiedzialność za planowanie, organizowanie i zarządzanie. Takiego zapisu nie ma w ustawie o zawodzie lekarza.

Urząd Marszałkowski Województwa Zachodniopomorskiego za pośrednictwem Biura Związku Województw RP

Brzmienie zapisu zaprezentowane w projekcie ustawy stanowi dokładne przełożenie zapisów polskiego brzmienia art. 33 Dyrektywy 2005/36/WE. Oryginalne brzmienie odnosi się jednak wyłącznie do opieki pielęgniarskiej:

„full responsibility for the planning, organisation and administration of nursing care delivered to the patient”.

Zachowanie zaproponowanego w projekcie zapisu oznaczałoby obarczenie pielęgniarek odpowiedzialnością za organizację i zarządzanie opieką medyczną w pełnym zakresie, również tym zarezerwowanym dla innych zawodów medycznych i wykraczającym poza kompetencje i zakres obowiązków pielęgniarek.

Konferencja Rektorów Akademickich Uczelni Medycznych

W proponowanym zapisie projektu ustawy wątpliwości budzi ponoszenie przez pielęgniarki odpowiedzialności za organizowanie i zarządzanie opieką medyczną świadczoną pacjentowi. Co należy rozumieć przez pojęcie zarządzanie i organizowanie – czy czynności te należą do kompetencji pielęgniarki i w jakim zakresie mając na uwadze, że opieka medyczna często świadczona jest przez zespół terapeutyczny, a nie jednoosobowo? Należy zdefiniować zakres „pełnej odpowiedzialności” pielęgniarki i położnej.

Polskie Towarzystwo Położnych

Zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 28 lutego 2017 r. w sprawie rodzaju i zakresu świadczeń zapobiegawczych, diagnostycznych, leczniczych i rehabilitacyjnych udzielanych przez pielęgniarkę albo położną samodzielnie bez zlecenia lekarskiego położna ponosi pełną odpowiedzialność za planowanie, organizowanie i zarządzanie jedynie w odniesieniu do świadczeń które ma prawo realizować samodzielnie bez zlecenia lekarskiego. Położna realizując swoje funkcje zawodowe, będąc członkiem zespołu terapeutycznego wykonuje również zlecenia lekarskie.

Proponowany przepis wskazuje, że będzie ona ponosić pełną odpowiedzialność również za te działania, z czym trudno się zgodzić.

Konsultant Krajowy w dziedzinie Pielęgniarstwa Chirurgicznego i Operacyjnego

Proponowane zapisy dotyczące pielęgniarek i położnych, które niezależnie od rodzaju ukończonej szkoły, ponoszą pełną odpowiedzialność za planowanie organizowanie i zarządzanie opieką medyczną, nie są zgodne z aktualną sytuacją i obowiązującymi regulacjami prawnymi co na przykład wynika z art. 2 rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 28 lutego 2017 r. w sprawie rodzaju i zakresu świadczeń zapobiegawczych, diagnostycznych, leczniczych i rehabilitacyjnych udzielanych przez pielęgniarkę albo położną samodzielnie bez zlecenia lekarskiego (Dz. U z 2017 poz. 497), który wskazuje kompetencje pielęgniarki w określonym zakresie świadczeń zdrowotnych a nie całościowej opiece medycznej.

Dlatego też uważam, że pielęgniarka nie może ponosić pełnej odpowiedzialności za planowanie, organizowanie i zarządzanie opieką medyczną świadczoną pacjentowi, ponieważ za całokształt opieki medycznej odpowiada zespół wielu profesjonalistów.

Takiej odpowiedzialności nie ponosi nawet lekarz w ustawie o zawodzie lekarza. W związku z powyższym proponuję zamianę zapisu na: „…ponosi pełną odpowiedzialność za planowanie, organizowanie i zarządzanie opieką pielęgniarską świadczoną pacjentowi w ramach realizowanego, uzgodnionego z zespołem terapeutycznym planu opieki zdrowotnej ”.

Konsultant Krajowy w dziedzinie pielęgniarstwa psychiatrycznego

Zapis ten nie wynika jak zapisano w uzasadnieniu do zmiany ustawy konieczność dostosowania do zapisów Dyrektywy UE. Dyrektywa mówi o uznawaniu kwalifikacji i należy w pełni zgodzić się z wszystkimi zapisami poza wskazanym powyżej. Zapis ten odnosi się do odpowiedzialności pielęgniarki za opiekę medyczną, w tym pełną odpowiedzialność za planowanie, organizowanie i zarządzanie. Takiego zapisu nie ma w ustawie o zawodzie lekarza, farmaceuty czy ustawie o ratownictwie medycznym. Skutki pozostawienia takiego zapisu będą trudne do przewidzenia dla środowiska pielęgniarek.

Rzecznik Praw Pacjenta

„Opieka medyczna” jest terminem nieprecyzyjnym, niezdefiniowanym w ustawie o zawodach pielęgniarki i położnej. Jest to tym bardziej istotne, iż przepis ma odnosić się do odpowiedzialności zawodowej danej osoby za uchybienie normie prawnej. W ocenie Rzecznika Praw Pacjenta należy rozważyć posłużenie się pojęciem „świadczeń zdrowotnych”, które jest zdefiniowane w przepisach o działalności leczniczej i do niego odwołuje się do art. 4 ust. 1 ustawy o zawodach pielęgniarki i położnej, który stanowi, że: „Wykonywanie zawodu pielęgniarki polega na udzielaniu świadczeń zdrowotnych, w szczególności na (…)”. Taka zmiana objęłaby swoim zakresem wszystkie kompetencje pielęgniarki związane z opieką nad pacjentem.

Konsultant Krajowy w dziedzinie pielęgniarstwa geriatrycznego

Pozostawienie omawianych powyżej zapisów bez wyjaśnienia odnoszącego się do zakresu kompetencji zawodowych, wydaje się nieprecyzyjne i może wprowadzać w błąd, wskazując na całość opieki medycznej świadczonej pacjentowi.

Wojewoda Lubelski

Uwagi zgłoszone przez konsultantów wojewódzkich w dziedzinach pielęgniarstwa.

(…) Również w mojej ocenie, pielęgniarki ani położne nie mogą ponosić pełnej odpowiedzialności za planowanie, organizowanie i zarządzanie opieką medyczną świadczoną pacjentowi, ponieważ za całokształt opieki medycznej odpowiada zespół wielu profesjonalistów, w tym kierujący podmiotem leczniczym, ordynatorzy, lekarze rehabilitanci itp. Zgodnie z rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 28 lutego 2017 r. w sprawie rodzaju i zakresu świadczeń zapobiegawczych, diagnostycznych, leczniczych i rehabilitacyjnych udzielanych przez pielęgniarkę albo położną samodzielnie bez zlecenia lekarskiego pielęgniarka u położna ponosi pełną odpowiedzialność za planowanie, organizowanie i zarządzanie jedynie w odniesieniu do świadczeń które ma prawo realizować samodzielnie bez zlecenia lekarskiego. (…)

Prezes Narodowego Funduszu Zdrowia

W projektowanych przepisach posłużono się pojęciem „pełnej odpowiedzialności”, przy czym pojęcie to nie zostało zdefiniowane, co powoduje wątpliwości interpretacyjne związane z określeniem zakresu tej odpowiedzialności. Ponadto proponuję zastąpić użyte we wskazanych przepisach wyrażenie „zarządzanie opieką” na „planowanie, organizowanie, realizację i ocenę opieki medycznej”. Zarządzanie jest bowiem pojęciem zbyt ogólnym, które obejmuje działania związane z planowaniem, organizowaniem, realizacją i oceną. Będzie to również spójne z procesem pielęgnowania jako metodą pracy pielęgniarki i położnej w opiece nad pacjentem. Należy również doprecyzować, za jaką opiekę medyczną odpowiada pielęgniarka i położna, ponieważ za opiekę medyczną odpowiadają członkowie zespołu terapeutycznego sprawujący opiekę nad pacjentem. Dlatego istotnym jest doprecyzowanie, w zakresie jakich kompetencji pielęgniarka i położna ma ponosić odpowiedzialność.

Komentarz redakcji Ogólnopolskiego Portalu Pielęgniarek i Położnych

Informujemy użytkowników pielegniarki.info.p, że nowelizacja ustawy o zawodach pielęgniarki i położnej ma być przedmiotem obrad Rady Ministrów w pierwszym kwartale 2022 roku.

Natomiast absurdalny zapis o pełnej odpowiedzialność pielęgniarek i położnych za planowanie, organizowanie i zarządzanie opieką medyczną świadczoną pacjentowi, w nowym projekcie ustawy – z dnia 15 października 2021 – roku nie widnieje. Ministerstwo poszło po rozum do głowy i wyjaśnia:

Wyjaśnić należy, że projektowany przepis został usunięty i w nowym brzmieniu ujęty w art. 51 ust. 1a w związku ze zmianą jego istoty w wyniku ponownej analizy kontekstowej związanej z rozpatrywaniem uwag zgłoszonych w ramach konsultacji publicznych.

Dobre… w wyniku ponownej analizy kontekstowej.