To właśnie osoby wykonujące zawód pielęgniarek bądź pielęgniarzy są szczególnie narażone na schorzenia wątroby wywołane na skutek wirusa HBV. Choć choroba jest znana na całym świecie, to w Polsce jej temat jest poruszany dość sporadycznie. Nieświadomi zakażenia pacjenci są zagrożeniem dla zdrowia i życia pielęgniarek w szpitalach w całym kraju. Zatem, jakie skutki może wywołać bezobjawowe zakażenie się WZW B?

WZW B co to?

Zakażenie WZW B to nic innego, jak wirusowe zakażenie wątroby typu B, które wywołuje wirus nazywany HBV (hepatitis B virus). Przebiega ono w dwóch formach – ostrej, która może występować bezobjawowo oraz przewlekłej, która może stanowić zagrożenie dla ludzkiego życia. Nie wykrycie choroby w porę może skutkować pogorszeniem kondycji organizmu i przekształceniu się w formę przewlekłą, która jest zdecydowanie groźniejsza dla osoby zakażonej. Do najczęstszych dolegliwości wywołanych przez PZW (przewlekłe zakażenie wątroby) zaliczamy – guzkowe zapalenie tętnic, kłębuszkowe zapalenie nerek, krioglobulinemia, marskość wątroby, a nawet raka wątrobowokomórkowego HCC. 

W Polsce ilość zakażeń przewlekłym zakażeniem wątroby typu B sięga blisko 700 000 osób. Nie da się ukryć, że znaczną przewagę w tej kwestii ma płeć męska, może być to spowodowane zdecydowanie rzadszymi kontrolami i badaniami lekarskimi oraz brakiem ostrożności w kontaktach seksualnych z wieloma partnerkami. Jednak sytuacji, w których dochodzi do zakażenia WZWB, jest zdecydowanie więcej. Z kolei większość kobiet umawia się na wizyty lekarskie, w celu sprawdzenia stanu zdrowie przeważnie regularnie. 

Najskuteczniejszymi czynnikami, które pozwalają wyeliminować zakażenie żółtaczką typu B, jest regularna profilaktyka zdrowotna, wykonywanie badań kontrolnych krwi, a także indywidualne stosowanie szczepień przeciwko WZWB. Warto zauważyć, że szczepionka przeciwko żółtaczce typu B nie jest w Polsce obowiązkowa, a jej podanie zależy wyłącznie od pozytywnej decyzji pacjenta. Jednak obowiązkowym szczepieniem objęte są wszystkie noworodki i niemowlęta.

Pielęgniarki są szczególnie narażone na działanie WZW B

Według statystyk wirus HBV jest prawie 100 razy bardziej zaraźliwy niż np. wirus HIV. Do zarażenia na żółtaczkę typu B dochodzi przy kontakcie z zakażoną krwią lub wydzielinami takimi jak śluz, lub sperma osoby zakażonej. Nie da się ukryć, że najbardziej narażeni na zachorowanie są partnerzy i osoby mieszkające z nosicielami, jednak na szczególną uwagę zasługują również pielęgniarki w placówkach medycznych, które mają stały kontakt z pacjentami, ich krwią i innymi wydzielinami.

Pielęgniarki pracujące w punktach medycznych, takich jak szpitale, kliniki i przychodnie, są narażone na zakażenie różnymi chorobami, w tym również wirusem WZW B (wirus zapalenia wątroby typu B), z kilku powodów:

• bliski kontakt z pacjentami – pielęgniarki często mają bezpośredni kontakt z pacjentami, pomagając im w codziennych czynnościach, wykonywaniu badań, podawaniu leków i prowadzeniu procedur medycznych. W przypadku wirusa WZW B, który przenosi się przez krew i płyny ustrojowe, takie kontakty mogą zwiększać ryzyko zakażenia.
• wykonywanie procedur inwazyjnych – pielęgniarki często wykonują różnego rodzaju procedury, takie jak wkłucia dożylne, pobieranie krwi, podawanie zastrzyków i przeprowadzanie innych zabiegów, które mogą być potencjalnie inwazyjne. Jeśli zostaną naruszone zasady aseptyki, czyli zabezpieczenia przed zakażeniem, może dojść do przeniesienia wirusa WZW B z pacjenta na pielęgniarkę.
• narażenie na ciało chorego – w trakcie pracy pielęgniarki mogą mieć kontakt z krwią, wymiocinami, kałem i innymi płynami ustrojowymi pacjentów, które mogą zawierać wirus WZW B. Niewłaściwe stosowanie środków ochrony osobistej, takich jak rękawice i maski, może zwiększać ryzyko zakażenia.
• wypadki przy ukłuciu igły – wypadki przy ukłuciu igły to poważne zagrożenie dla pielęgniarek. Mogą się one zdarzyć w wyniku nieostrożności, złego zarządzania odpadami medycznymi lub nieprawidłowego postępowania z ostrymi przedmiotami. Jeśli pacjent jest nosicielem wirusa WZW B, taki wypadek może prowadzić do zakażenia pielęgniarki.

W celu minimalizacji ryzyka zakażenia WZW B i innych chorób, pielęgniarki pracujące w punktach medycznych powinny przestrzegać ścisłych standardów higieny i procedur zabezpieczenia. Powinny również regularnie uczestniczyć w szkoleniach dotyczących bezpiecznej praktyki zawodowej, korzystać z odpowiedniego sprzętu ochronnego oraz być zaszczepione przeciwko wirusowi WZW B.

Zakażenie WZW B w przypadku kontaktu z agresywnym pacjentem

W przypadku agresywnych pacjentów zakażonych wirusem WZW B ważne jest, aby pielęgniarki były odpowiednio przygotowane i stosowały środki ochrony osobistej. Powinny nosić rękawice, maski, okulary ochronne i fartuchy, aby zminimalizować ryzyko kontaktu z płynami ustrojowymi pacjenta. W sytuacjach ryzykownych, takich jak agresja pacjenta, możliwe jest również zastosowanie odpowiednich środków kontroli zachowań, aby zapewnić bezpieczeństwo personelu medycznego i samego pacjenta.

Zakażenie WZW B może nastąpić podczas zranienia skóry, jeśli agresywny pacjent zarażony wirusem żółtaczki typu B zada pielęgniarce rany skóry poprzez ugryzienie, zadrapanie lub uderzenie, wirus może przeniknąć przez te uszkodzenia skóry i spowodować zakażenie. Inną sytuacją jest ukłucie igłą, w przypadku agresji ze strony pacjenta, może dojść do ukłucia pielęgniarki igłą lub ostrym narzędziem przez zakażonego pacjenta. Istnieje ryzyko przeniesienia wirusa przez ukłucie, jeśli igła była wcześniej używana na ciele nosiciela WZW B. Jeszcze jedną sytuacją, w której pielęgniarka może być narażona na zakażenie wirusowym zapaleniem wątroby typu B, jest kontakt z krwią lub innymi płynami ustrojowymi pacjenta. Jeśli pielęgniarka ma bezpośredni kontakt z krwią, śliną, wymiocinami, moczem lub innymi płynami ustrojowymi agresywnego pacjenta, który jest nosicielem wirusa WZW B, istnieje ryzyko zakażenia. Wirus może przenikać przez uszkodzoną skórę lub błony śluzowe jak te znajdujące się w nosie, ustach lub oczach.

W razie wystąpienia takich zdarzeń, w których pielęgniarka jest narażona na zakażenie WZW B, konieczne jest natychmiastowe zgłoszenie incydentu odpowiednim służbom w miejscu pracy (szpitalach, przychodniach, klinikach, laboratoriach itp.). Pracownicy medyczni powinni również mieć dostęp do szczepień przeciwko wirusowi WZW B, które mogą zminimalizować ryzyko rozwoju ciężkiej postaci choroby w przypadku zakażenia.

Podsumowanie – szczepienie WZW B pielęgniarki

Szczepienie przeciwko wirusowi WZW B jest niezwykle ważne dla pielęgniarek z kilku powodów. Po pierwsze, zapewnia ochronę ich własnego zdrowia, minimalizując ryzyko ostrego i przewlekłego zapalenia wątroby oraz powikłań, takich jak marskość wątroby lub rak wątrobowokomórkowy. Po drugie, szczepienie chroni pacjentów i personel medyczny, zapobiegając szerzeniu się wirusa WZW B w środowisku medycznym. Po trzecie, jest to istotne dla bezpieczeństwa zawodowego pielęgniarek, które mają stały kontakt z różnymi pacjentami, w tym z nosicielami wirusa WZW B. 

Dodatkowo w niektórych miejscach pracy, szczepienia pielęgniarek przeciwko WZW B mogą być wymagane jako obowiązkowe dla personelu medycznego. Pielęgniarki powinny kierować się zaleceniami i wytycznymi zdrowotnymi w zakresie szczepień oraz regularnie aktualizować swoje szczepienia w celu utrzymania ochrony. Szczepienie jest skuteczną i bezpieczną metodą ochrony przed wirusem WZW B.