Zastosowanie oleju CBD w łagodzeniu skutków leczenia onkologicznego – przydatne informacje dla pielęgniarek

Leczenie onkologiczne, mimo że coraz bardziej skuteczne, obarczone jest dużym ryzykiem wystąpienia skutków ubocznych. Nudności, wymioty i ból, to tylko niektóre dolegliwości zgłaszane przez pacjentów po chemioterapii. Obok tradycyjnych leków łagodzących wymienione objawy, chorym coraz częściej proponuje się stosowanie produktów konopnych. Czy CBD może łagodzić działania niepożądane terapii onkologicznej? Co powinny wiedzieć na ten temat pielęgniarki?

CBD – co to jest?

Kannabidiol – bo tak inaczej nazywa się CBD – to związek chemiczny pozyskiwany z kwiatów konopi siewnej – Cannabis Sativa L.

Roślina, w przeciwieństwie do konopi indyjskiej, powszechnie określanej marihuaną, posiada jedynie śladowe ilości psychoaktywnego THC. 

W Polsce, powszechnie dostępne produkty z CBD mogą zawierać nie więcej niż 0,2% THC.

Dzięki temu nie wykazują właściwości odurzających i nie wpływają w żaden na funkcje poznawcze. 

Jest to dobra wiadomość dla osób, które obawiały się swojego codziennego funkcjonowania z kannabidiolem. Otóż, suplementując CBD można normalnie wykonywać codzienne czynności, np. pracować czy prowadzić samochód.

Czym jest olej CBD?

Obecnie jedną z najbardziej popularnych postaci kannabidiolu jest olej CBD. Produkt składa się z ekstraktu konopnego z odpowiednim stężeniem kannabidiolu – najczęściej 4-30% oraz nośnika – np. oleju roślinnego.

Oleje CBD przeważnie zawierają również inne korzystne kannabinoidy, np.: CBG, CBDa oraz terpeny odpowiedzialne za aromat. 

Krople CBD można wytworzyć kilkoma metodami, wykorzystując:

• alkohol, 
• olej roślinny,
• dwutlenek węgla. 

Ostatni sposób, tzw. ekstrakcja nadkrytycznym CO2, jest najtrudniejszy, ponieważ wymaga zastosowania zaawansowanych technologii. Daje jednak najlepszy efekt w postaci czystego produktu bez szkodliwych rozpuszczalników, chlorofilu i innych zbędnych substancji.

Olej CBD w łagodzeniu skutków chemioterapii

W ciągu ostatnich lat pojawiło się mnóstwo badań naukowych dotyczących potencjalnego działania prozdrowotnego CBD. 

Wiele z nich dotyczy właściwości kannabidiolu, które mogą być przydatne w łagodzeniu skutków ubocznych leczenia onkologicznego.

W dotychczasowych raportach naukowcy sugerują, że:

CBD może łagodzić nudności i wymioty po chemioterapii

Nudności i wymioty to najczęstsze i bardzo uciążliwe dolegliwości występujące po zastosowaniu chemioterapii. Niestety u niektórych pacjentów, leki przepisywane na powyższe skutki uboczne, okazują się nieskuteczne. 

Wg przeprowadzonych badań, CBD może łagodzić nudności i wymioty po leczeniu onkologicznym ^{[1], [2].} 

W dużej mierze zwiększa to ich komfort życia i umożliwia normalne funkcjonowanie.

CBD może poprawiać apetyt u pacjentów onkologicznych

Brak apetytu to kolejne bardzo częste działanie niepożądane chemioterapii. Niekiedy prowadzi ono do kacheksji – nadmiernej utraty masy ciała i wyniszczenia organizmu. Jest to stan zagrażający życiu, któremu trzeba przeciwdziałać.

Wg dostępnych badań, m.in. publikacji “Cannabinoids and appetite stimulation”, kannabidiol może zwiększyć apetyt i poprawić stan odżywienia u pacjentów z nowotworami złośliwymi ^[3].

Dzięki temu rośnie ich szansa na wyzdrowienie.

CBD może łagodzić dolegliwości bólowe po chemioterapii

Obok dolegliwości bólowych wynikających z samej choroby, pacjenci często uskarżają się na specyficzny rodzaj bólu indukowanego leczeniem onkologicznym.

Jest to tzw. ból neuropatyczny wynikający z zaburzonej lekami pracy układu nerwowego. Dotyczy on często nóg i dłoni, daje uczucie palenia, mrowienia, kłucia. 

Badania nad CBD sugerują, że może on łagodzić ból neuropatyczny ^[4], ułatwiając poruszanie się i podnosząc ogólny komfort w codziennym funkcjonowaniu.

CBD może minimalizować stres i lęk u chorych onkologicznie

Stres i uczucie lęku często towarzyszą osobom z diagnozą raka. Leczenie, związany z nim spadek formy oraz zmiana wyglądu nasilają problem.

Wg opublikowanych dotychczas badań, CBD może łagodzić stres i lęk o różnej etiologii, np. w zespole stresu pourazowego (PTSD) ^[5], który przejawiają pacjenci onkologiczni.

Wiadomo, że kondycja psychiczna ma duży wpływ na proces leczenia, dlatego wyniki badań dają nadzieję wielu chorym.

Jak stosować olej CBD u pacjentów onkologicznych?

Najważniejszą informacją dotyczącą suplementacji CBD u chorych na raka, jest konieczność jej konsultacji z lekarzem prowadzącym.

To onkolog na podstawie wielu czynników, np.: ogólnej kondycji, wyników badań, przyjmowanych leków, podejmuje decyzję o tym, czy chory może stosować kannabidiol. Jest to kwestia indywidualna.

Niektórzy wyrażają zgodę na dozowanie olejku CBD w trakcie chemioterapii, inni w tylko w przerwach między kolejnymi cyklami leczenia, a jeszcze inni, dopiero po zakończonej terapii.

Jeśli onkolog nie widzi przeciwwskazań, można zaproponować pacjentowi stosowanie CBD.

Ważna jest wtedy regularność dozowania kropli. Najlepiej robić to 3 razy dziennie, 30 min. przed głównymi posiłkami, aplikując pod język.

W celu przyzwyczajenia organizmu do nowej substancji, dobrze jest zaczynać od olejków CBD o niższym stężeniu, stopniowo zwiększając ilość i moc produktu. Na przykład, pacjent może zacząć od 1 kropli 5% ekstraktu, 3 razy dziennie, a po kilku dniach zwiększyć do 2-3 kropli. W późniejszym czasie warto wybierać oleje o wyższych stężeniach, np. 30%.

Mimo, że olej CBD nie jest zarejestrowanym lekiem, obecnie wielu onkologów, specjalistów z poradni leczenia bólu i opieki paliatywnej, szkoli się w zakresie jego podawania. Powstają nawet kliniki specjalizujące się we wspomaganiu standardowego leczenia konopiami. 

Z pewnością warto konsultować się z nimi w celu ustalenia odpowiedniej porcji CBD dla konkretnego pacjenta.

Kadra pielęgniarska pełni bardzo ważną rolę w powrocie chorych do zdrowia. To pielęgniarki i pielęgniarze mają najczęstszy kontakt z pacjentami – zarówno podczas podawania chemioterapii, w trakcie wizyt kontrolnych, aż po opiekę domową.

M.in. z tego powodu wiedza na temat wszelkich nowinek w zakresie stosowania kannabinoidów u osób z rakiem, powinna być wśród nich  nieustannie rozwijana i rozpowszechniana.

Źródła:

1. M. R Tramèr, D Carroll, F. A Campbell, D. J Reynolds, R. A Moore, H. J McQuay, Cannabinoids for control of chemotherapy induced nausea and vomiting: quantitative systematic review, W: BMJ 2001, Jul; 7;323(7303):16-21.
2. Marta Duran, Eulàlia Pérez, Sergio Abanades, Xavier Vidal i inni, Preliminary efficacy and safety of an oromucosal standardized cannabis extract in chemotherapy-induced nausea and vomiting, W: British journal of clinical pharmacology 2010, Nov; 70(5):656-63.
3. Richard D. Mattes, Karl Engelman, Leslie M. Shaw, Mahmoud A. Elsohly, Cannabinoids and appetite stimulation, W: Pharmacology Biochemistry and Behavior, 1994, Sep; Pages 187-195.
4. Martin Mücke,Tudor Phillips, Lukas Radbruch,Frank Petzke,Winfried Häuser, Cannabis‐based medicines for chronic neuropathic pain in adults, W: Cochrane Database of Systematic Reviews, 2018, 7 March.
5. Esther M. Blessing, Maria M. Steenkamp, Jorge Manzanares, Charles R. Marmar, Cannabidiol as a Potential Treatment for Anxiety Disorders, W: Neurotherapeutics volume 12, 2015: 825–836.