Aspartam to jeden z najbardziej znanych i popularnych słodzików na świecie. Stosowany jest jako zamiennik cukru w wielu produktach spożywczych – od napojów gazowanych po gumy do żucia i żywność dietetyczną. Dzięki temu, że nie dostarcza kalorii i nie wpływa na poziom insuliny we krwi, cieszy się dużym zainteresowaniem wśród diabetyków czy osób odchudzających się. Jednocześnie wśród konsumentów pojawia się wiele obaw o aspartam. Skutki uboczne to podstawowy zarzut przeciwko tej substancji słodzącej. Czy jest to uzasadnione? Czy faktycznie aspartam może być szkodliwy?
Co to jest aspartam?
Aspartam to słodzik syntetyczny, który jest około 200 razy słodszy od cukru spożywczego. Pod względem budowy chemicznej stanowi połączenie dwóch aminokwasów – kwasu asparaginowego i fenyloalaniny. Jego dodatek do produktów spożywczych oznacza się symbolem E951.
Co ciekawe, pomimo swojej słodkości, aspartam nie dostarcza kalorii. Jest to związane z tym, że może być nawet 200 raz słodszy, niż cukier buraczany. W konsekwencji stosuje się go bardzo niewielkie ilości. Dodatkowo aspartam także wyglądem przypomina cukier – jest białym proszkiem. Wszystkie te cechy czynią go bardzo dobrym zamiennikiem cukru.
Aspartam – skutki uboczne – czy jest się czego obawiać?
Być może ze względu na syntetyczne pochodzenie, wokół aspartamu narosło wiele mitów. Niektórzy konsumenci obawiają się, że jego spożycie może mieć negatywny wpływ na zdrowie. Czy jednak te obawy mają podstawy?
Przede wszystkim warto wiedzieć, że aspartam został wprowadzony do użytku na początku lat 80., a jego dopuszczenie do spożycia było efektem licznych badań i oceny bezpieczeństwa. Niewątpliwie jest to jednej z najlepiej przebadanych słodzików na świecie! Co więcej, nadal aspartam jest szeroko badany pod kątem bezpieczeństwa. Z jego udziałem do samego 2013 roku (ostatni raz gdy Europejski Urząd ds. Bezpieczeństwa Żywności (EFSA) potwierdził jego bezpieczeństwo) przeprowadzono ponad 600 badań.
Jednocześnie jak wskazują eksperci, jest on bezpieczny dla ludzi, jeśli jest spożywany w dawkach nie przekraczających tzw. ADI (acceptable daily intake), czyli akceptowanego dziennego spożycia. ADI dla aspartamu wynosi 40 mg na kilogram masy ciała dziennie. Czy stanowi to realne zagrożenie? W zwyczajowej diecie praktycznie niemożliwe jest spożycie takiej dawki. Oznacza to, że przeciętny dorosły musiałby przyjąć wraz z pożywieniem ogromne ilości słodzika. W zależności od masy ciała byłoby to ponad 2800 mg samego słodzika (przykład; ilość dla osoby, która waży 70 kg).
Czy aspartam powoduje raka?
Wymieniając obawy, jakie pojawiają się w związku ze spożywaniem słodzików takich jak aspartam, skutki uboczne wymienia się najczęściej. Kolejny aspektem, jaki budzi niepokój jest pogląd, że aspartam zwiększa ryzyko nowotworów. Czy jest to prawda? Co jest źródłem powstania tych obaw?
Przez wiele lat stosowania aspartamu uznawano go za idealny zamiennik cukru spożywczego. Do czasu gdy w 2006 roku opublikowano badanie zrealizowane przez European Ramazzini Foundation (ERF). Zgodnie z jego wynikami autorzy wskazywali, że spożycie aspartamu może zwiększać ryzyko niektórych nowotworów, np. takich jak nowotwór pęcherza moczowego. Wyniki tych badań wywołały wiele niepokoju. Czy słusznie?
Jak się okazuje, nie do końca. Badanie, o którym mowa dotyczyło szczurów, które były przedmiotem doświadczenia. Dodatkowo spożywały one ogromne ilości aspartamu. Ważne jest, aby wiedzieć, że wyniki te nie mogą być wprost przenoszone na ludzi. Warto również dodać, że zarówno Amerykańska Agencja ds. Żywności i Leków (FDA), jak i Narodowy Instytut Raka (NCI, USA) nie potwierdziły związku pomiędzy spożyciem aspartamu przez ludzi i wzrostem ryzyka nowotworów. Jednocześnie badanie to dowodzi, że spożywając aspartam, skutki uboczne nie stanowią ryzyka, dopóki przyjmujemy go zgodnie z zaleceniami, czyli w ograniczeniu. Dbając o zdrowie, warto śledzić trendy i na bieżąco aktualizować swoją wiedzę.
Podsumowując czy wśród bezpiecznych słodzików jest aspartam? Skutki uboczne stanowią realne zagrożenie? Zgodnie z obecnie dostępną wiedzą – nie. W końcu aspartam jest jednym z najbardziej przebadanych dodatków do żywności na świecie. Chociaż wokół jego spożycia narosło wiele mitów, dotychczasowe dowody naukowe nie potwierdzają, aby aspartam miał negatywny wpływ na zdrowie. Jednocześnie warto jednak pamiętać, że jak w przypadku każdej substancji, kluczem jest umiar. Spożywanie aspartamu w nadmiarze, podobnie jak i cukru, nie jest zalecane. Zawsze warto konsultować się z dietetykiem lub lekarzem, aby dostosować dietę do własnych potrzeb zdrowotnych.
Bibliografia:
- Scientific Opinion on the re-evaluation of aspartame (E 951) as a food additive. European Food Safety Authority 2013.
- M. Soffritti i wsp, First experimental demonstration of the multipotential carcinogenic effects of aspartame administered in the feed to Sprague-Dawley rats. Environmental Health Perspectives, 2006; 114:3:379–385.
- Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1333/2008 z dnia 16 grudnia 2008 r.
- E. Wierzbicka. „Słodziki” – aspekty żywieniowe i zdrowotne. WSZECHNICA ŻYWIENIOWA SGGW, maj 2014.
