Kurs kwalifikacyjny dla pielęgniarek
Według danych podawanych przez Centrum kształcenia Podyplomowego Pielęgniarek i Położnych w Warszawie kurs kwalifikacyjny, któremu przyjrzymy się dzisiaj bliżej, w latach 2016 – 2022 ukończyło ponad 1 700 pielęgniarek.
Te pielęgniarki, w ciągu 7 lat ukończyły kurs kwalifikacyjny dla pielęgniarek – pielęgniarstwo geriatryczne. Celem kształcenia tego kursu, zgodnie z programem zatwierdzonym przez ministra zdrowia jest: zdobycie przez pielęgniarkę ogólnej wiedzy z zakresu geriatrii i pielęgniarstwa
geriatrycznego oraz uzyskanie przez nią umiejętności postępowania i pielęgnowania chorych
z typowymi schorzeniami wieku podeszłego.
Zobacz także:
Łączna liczba godzin przeznaczonych na realizację programu kursu kwalifikacyjnego wynosi 305 godzin dydaktycznych:
- zajęcia teoretyczne – 180 godzin,
- zajęcia praktyczne – 125 godzin.
Poniżej publikujemy wykaz świadczeń zdrowotnych, do których jest uprawniona pielęgniarka po ukończeniu kursu kwalifikacyjnego – pielęgniarstwo geriatryczne.
1. Prowadzenie poradnictwa w zakresie żywienia dorosłych.
2. Aktywizacja podopiecznych z wykorzystaniem elementów terapii zajęciowej.
3. Doraźne podawanie tlenu.
4. Przemieszczanie pacjentów z ograniczeniami mobilności i długotrwale unieruchomionych.
5. Pobieranie materiału biologicznego do badań, interpretowanie wyników badań laboratoryjnych.
6. Prowadzenie usprawniania ruchowego (siadanie, pionizacja, nauka chodzenia, nauka samoobsługi)
Całość programu kursu kwalifikacyjnego pielęgniarstwo geriatryczne dla pielęgniarek publikujemy poniżej.
Pielęgniarstwo geriatryczne – wykaz literatury
W programie kursu zatwierdzonym w dniu 19 sierpnia 2015 roku wskazano literaturę podstawową i uzupełniającą. Jako obowiązującą literaturę wskazano pozycję, którą można zakupić w Sklepie Pielęgniarek i Położnych:
Wieczorowska-Tobis K., Talarska D.: Geriatria i pielęgniarstwo geriatryczne. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2008
W II wydaniu tego cenionego podręcznika Autorzy przekazują najnowsze osiągnięcia w dziedzinie geriatrii oraz współczesne rozwiązania w opiece geriatrycznej, a także dzielą się doświadczeniami zdobytymi w codziennej pracy z pacjentami w starszym wieku.
Podręcznik adresowany jest do studentów pielęgniarstwa wyższych uczelni medycznych. Z pewnością będzie również niezwykle pomocny w codziennej pracy pielęgniarek sprawujących opiekę nad osobami starszymi, zarówno w środowisku domowym, jak i w domach pomocy społecznej czy zakładach opieki leczniczej.
Liczba pielęgniarek na oddziałach geriatrycznych
Świadczenia pielęgniarki opieki geriatrycznej nie mają wyodrębnionego charakteru tak jak w przypadku opieki długoterminowej. Udzielane są w różnych zakresach systemu, od POZ po lecznictwo szpitalne. Świadczeniodawca udzielający świadczeń opieki zdrowotnej w trybie hospitalizacji i hospitalizacji planowej jest obowiązany do opracowania i wdrożenia procedury oceny geriatrycznej pacjenta.
Najwięcej oddziałów geriatrycznych znajdowało się w dwóch najbardziej zaludnionych województwach, czyli śląskim i mazowieckim, a najmniej – po jednym – w województwach pomorskim, lubuskim, podlaskim i zachodniopomorskim. W województwie warmińsko-mazurskim nie było oddziału geriatrii w żadnym szpitalu. Liczba oddziałów geriatrycznych – 46. Liczba łóżek. Liczba łóżek – 1208.
Średni wiek pielęgniarki w oddziałach geriatrycznych wynosi – 48 lat. Prawie 10% pielęgniarek wykonujących świadczenia zdrowotne w zakresie geriatrii osiągnęło wiek emerytalny.
Na oddziałach geriatrycznych liczba zatrudnionych pielęgniarek, lekarzy i fizjoterapeutów wynosiła łącznie 1 577 osób. Część z nich pracowała w więcej niż jednym podmiocie leczniczym. Najwięcej zatrudnionych było pielęgniarek (900), a następnie lekarzy i fizjoterapeutów.
źródło: Kompleksowy przegląd możliwości tworzenia w szpitalach powiatowych ośrodków opieki długoterminowej oraz oddziałów geriatrycznych w Polsce – Warszawa 2022
NIK kontroluje realizację świadczeń w zakresie pielęgniarskiej opieki geriatrycznej
W raporcie NIK z kontroli systemu opieki geriatrycznej czytamy: brakuje nie tylko lekarzy geriatrów, ale także pielęgniarek mających kwalifikacje w dziedzinie pielęgniarstwa geriatrycznego lub zachowawczego, internistycznego, przewlekle chorych i niepełnosprawnych, opieki długoterminowej, opieki paliatywnej, lub będących w trakcie takich specjalizacji. Wymogu dotyczącego zatrudnienia na oddziale geriatrycznym odpowiedniej liczby pielęgniarek nie spełniało 60 proc. kontrolowanych szpitali (sześć na 10). Największy niedobór pod tym względem występował w województwie lubuskim, w którym nie pracowała żadna pielęgniarka z taką specjalizacją oraz w województwie wielkopolskim, gdzie pracowały tylko trzy.
W raporcie podkreślono,że zatrudnianie mniejszej liczby pielęgniarek niż określone minimum, zwłaszcza w sytuacji sprawowania przez nie opieki nad często niesamodzielnymi pacjentami w podeszłym wieku, mogło powodować zagrożenie dla ich bezpieczeństwa.
Brakuje pielęgniarek geriatrycznych
NIK w raporcie z 2021 roku stwierdzono: Skontrolowane szpitale nie zawsze zatrudniały na oddziałach geriatrycznych wymaganą liczbę pielęgniarek. Zgodnie z załącznikiem nr 3 do rozporządzenia w sprawie świadczeń gwarantowanych w szpitalach, odnośniezatrudnienia pielęgniarek wymagany jest równoważnik co najmniej 0,6 etatu na jedno łóżko, w tym równoważnik co najmniej dwóch etatów – specjalista w dziedzinie pielęgniarstwa geriatrycznego lub zachowawczego, internistycznego, przewlekle chorych i niepełnosprawnych, opieki długoterminowej, opieki paliatywnej, lub w trakcie specjalizacji w dziedzinie pielęgniarstwa: geriatrycznego, internistycznego, opieki długoterminowej, opieki paliatywnej, po kursie kwalifikacyjnym w dziedzinie pielęgniarstwa geriatrycznego, zachowawczego, internistycznego, przewlekle chorych i niepełnosprawnych, opieki długoterminowej, opieki paliatywnej, w trakcie kursu kwalifikacyjnego w dziedzinie pielęgniarstwa geriatrycznego internistycznego, opieki długoterminowej, opieki paliatywnej. Wymóg ten w całym okresie objętym kontrolą albo w poszczególnych latach tego okresu nie został spełniony w sześciu skontrolowanych szpitalach.
W raporcie podano następujący przykład ukazujący skalę problemu w zakresie pozyskania kadry pielęgniarskiej:
W Szpitalu w Częstochowie na 40 łóżek szpitalnych na oddziale geriatrycznym liczba zatrudnionych pielęgniarek powinna odpowiadać 24 etatom, podczas gdy ich liczba wynosiła na dzień 31 grudnia 2018 r. i 2019 r. odpowiednio 21,66 (90%) i 18,49 (77%) etatów przeliczeniowych, a w sierpniu 2019 r. – 18 etatów (75%). Jak wyjaśnił Dyrektor: Od dłuższego czasu występują problemy w pozyskiwaniu kadry pielęgniarskiej. Widoczna jest narastająca fala uzasadnionych zwolnień lekarskich oraz liczna grupa pielęgniarek, która odchodzi na emeryturę. Środowisko pielęgniarskie boryka się z brakiem zastępowalności pokoleń. Istotnym aspektem w naborze personelu pielęgniarskiego jest nasilająca się konkurencja między pracodawcami, gdzie rolę w pozyskaniu i utrzymaniu pracownika odgrywają warunki płacowe. Aktualnie ‘normą’ jest, że pielęgniarki pracują w kilku podmiotach leczniczych. W związku z tym szpital, aby spełnić wymagane normy zaplanował zatrudnienie pielęgniarek. Brak ofert na pracę w ramach etatu wymusił zatrudnienie na umowę zlecenie.
źródło: NIK – Informacja o wynikach kontroli: Funkcjonowanie medycznej opieki geriatrycznej 2021
Kurs kwalifikacyjny w siatce płac pielęgniarek
Warto podkreślić, że ukończenie przez pielęgniarkę kursu kwalifikacyjnego nie ma żadnego przełożenia na jej wynagrodzenie. Zgodnie z zapisami siatki płac tylko tytuł specjalisty w dziedzinie pielęgniarstwa jest warunkiem wyższego wynagrodzenia zasadniczego. Nie ma to niestety nic wspólnego z realiami wykonywania praktyki zawodowej pielęgniarek. Z powyżej cytowanych standardów w zakresie kwalifikacji wymaganych od pielęgniarki opieki geriatrycznej wynika jasno, że nie tylko posiadania specjalizacji jest wypełnieniem warunków w zakresie kwalifikacji. Także posiadanie ukończonego kursu kwalifikacyjnego jest spełnieniem przedmiotowych wymogów. Warto zwrócić uwagę, że nawet bycie przez pielęgniarkę w trakcie odbywania kursu kwalifikacyjnego jest już spełnieniem warunków kwalifikacyjnych. Powyższe ukazuje, że siatka płac ministra zdrowia jest oderwana od realiów wykonywania praktyki zawodowej przez pielęgniarki. Także projekt ustawy OZZPiP w sprawie wynagradzania personelu pielęgniarskiego jest dyskryminujący dla pielęgniarek z kursem kwalifikacyjnym.
Liczba pielęgniarek, które zgłosiły się do organizatorów szkoleń, aby odbyć kurs kwalifikacyjny pielęgniarstwo geriatryczne
Z danych (na dzień 1 czerwca 2023 roku) zamieszczonych w Systemie Monitorowania Kształcenia Pracowników Medycznych wynika, że liczba zainteresowanych pielęgniarek odbyciem kursu kwalifikacyjnego w zakresie pielęgniarstwa geriatrycznego to prawie 300 osób.
Poniżej publikujemy szczegółowe dane z podziałem na województwa.
| Województwo: | Liczba pielęgniarek, które zgłosiły swój udział w kursie |
| dolnośląskie | 0 |
| kujawsko-pomorskie | 35 |
| lubelskie | 0 |
| lubuskie | 0 |
| łódzkie | 95 |
| małopolskie | 0 |
| mazowieckie | 0 |
| opolskie | 0 |
| podkarpackie | 25 |
| podlaskie | 50 |
| pomorskie | 0 |
| śląskie | 30 |
| świętokrzyskie | 35 |
| warmińsko-mazurskie | 0 |
| wielkopolskie | 25 |
| zachodniopomorskie | 0 |
| Razem: | 295 |
źródło danych: smk2.ezdrowie.gov.
Opracowanie: Daria Krajewska pielegniarki.info.pl
Wyszukiwarka szkoleń dla pielęgniarek i położnych
Na Portalu Pielęgniarek i Położnych stworzyliśmy wyszukiwarkę kursów i szkoleń. Jest to praktyczna funkcjonalność Portalu, w której pielęgniarki i położne znajdą informacje o dodatkowym kształceniu. Zamieszczone w wyszukiwarce oferty szkoleń są zgodne z rozporządzeniem ministra zdrowia w sprawie wykazu szkoleń, które może odbywać pielęgniarka i położna.
