Walka pielęgniarki przed sądami o uznanie kwalifikacji zawodowych i zaszeregowanie do odpowiedniej grupy siatki płac pielęgniarek…

Redakcja Ogólnopolskiego Portalu Pielęgniarek i Położnych przytacza fragmenty uzasadnienia wyroku Sądu Okręgowego z grudnia 2023 roku.

(…) Sąd Rejonowy w sprawie z powództwa pielęgniarki przeciwko Samodzielnemu Publicznemu Zakładowi Opieki Zdrowotnej o wynagrodzenie i ustalenie:

1. zasądził od pozwanego Samodzielnego Publicznego Zakładu Opieki Zdrowotnej na rzecz pielęgniarki tytułem zaległego wynagrodzenia z ustawowymi odsetkami,

2. ustalił, że od 1 lipca 2022 r. zajmowane przez pielęgniarkę stanowisko starszej pielęgniarki zalicza się do grupy zawodowej wymienionej pod poz. 2 załącznika do ustawy z dnia 8 czerwca 2017 r. o sposobie ustalania najniższego wynagrodzenia zasadniczego niektórych pracowników zatrudnionych w podmiotach leczniczych (Dz.U. Z 2017 r. poz. 1473 ze zm.) ze współczynnikiem pracy 1,29;

3. zasądził od pozwanego Samodzielnego Publicznego Zakładu Opieki Zdrowotnej na rzecz pielęgniarki zwrot kosztów zastępstwa procesowego, z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się wyroku do dnia zapłaty,

4. nadał wyrokowi w pkt 1 rygor natychmiastowej wykonalności.

Powyższe rozstrzygnięcie było wynikiem następujących ustaleń i wniosków Sądu Rejonowego:

Pielęgniarka wniosła pozew przeciwko Samodzielnemu Publicznemu Zakładowi Opieki Zdrowotnej, w którym domagała się zasądzenie na jej rzecz tytułem zaległego wynagrodzenia za pracę, z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od kwot i dat wskazanych w pozwie, do dnia zapłaty oraz o ustalenie, że od 1 lipca 2022 r. zajmowane przez nią stanowisko starszej pielęgniarki jest zaliczone do grupy zawodowej wymienionej w poz. 2 załącznika do ustawy z dnia 8 czerwca 2017 r. o sposobie ustalania najniższego wynagrodzenia zasadniczego niektórych pracowników zatrudnionych w podmiotach leczniczych, ewentualnie o uznanie za bezskuteczne wypowiedzenia powódce w dniu 25 sierpnia 2022 r. przez pozwanego warunków pracy i płacy w zakresie zakwalifikowania jej stanowiska do grupy zawodowej według załącznika do ustawy z dnia 8 czerwca 2017 r. o sposobie ustalania najniższego wynagrodzenia zasadniczego niektórych pracowników zatrudnionych w podmiotach leczniczych oraz wysokości należnego jej wynagrodzenia zasadniczego oraz jego pochodnych, a także zasądzenie od pozwanego kosztów postępowania, w tym kosztów z tytułu zastępstwa procesowego według norm przepisanych wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi od dnia uprawomocnienia się orzeczenia zasądzającego świadczenie do dnia zapłaty. Pismem pielęgniarka sprecyzowała żądanie pozwu w zakresie dochodzonej kwoty.

W odpowiedzi na pozew Samodzielny Publiczny Zakład Opieki Zdrowotnej w wniósł o oddalenie powództwa w całości jako nieuzasadnionego, z ostrożności również jako przedwczesnego oraz zasądzenie od powódki na rzecz pozwanego kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Na podstawie materiału dowodowego zebranego i ocenionego w toku postępowania Sąd Rejonowy ustalił, że skarżąca pielęgniarka jest pracownikiem Samodzielnego Publicznego Zakładu Opieki Zdrowotnej, zatrudnionym na podstawie umowy o pracę zawartej na czas nieokreślony, w pełnym wymiarze czasu pracy, od 2 stycznia 2003 r. na stanowisku starszej pielęgniarki. Od 2 stycznia 2017 r. powódka swoje obowiązki wykonuje na oddziale szpitalnym.

Pielęgniarka od 20 czerwca 2020 r. legitymuje się tytułem magistra pielęgniarstwa. W czerwcu 2019 r. uzyskała specjalizację w dziedzinie pielęgniarstwa rodzinnego. Pracodawca współfinansował pielęgniarce koszty szkolenia specjalizacyjnego. Do 30 czerwca 2022 r. skarżąca otrzymywała miesięczne wynagrodzenie zasadnicze ustalone przy uwzględnieniu współczynnika pracy na poziomie 1,06 przypisanego do 7 grupy zawodowej według kwalifikacji wymaganych na danym stanowisku.

Do tej grupy, zgodnie z obowiązującym wtedy brzmieniem załącznika do ustawy z dnia 8 czerwca 2017 r. o sposobie ustalania najniższego wynagrodzenia zasadniczego niektórych pracowników zatrudnionych w podmiotach leczniczych (Dz. U. z 2021 r., poz. 1801 t. j.) zaliczane były pielęgniarki z tytułem zawodowym magister pielęgniarstwa albo położna z tytułem zawodowym magister położnictwa, która uzyskała tytuł specjalisty w dziedzinie pielęgniarstwa lub dziedzinie mającej zastosowanie w ochronie zdrowia.

W lipcu 2022 r. pozwany zakwalifikował pielęgniarkę w zakresie prawa do wysokości wynagrodzenia zasadniczego „do grupy zawodowej według kwalifikacji wymaganych na zajmowanym stanowisku” wymienionej w poz. 5 załącznika do ustawy, o której mowa powyżej, tj. „farmaceuta, fizjoterapeuta, diagnosta laboratoryjny, pielęgniarka, położna, technik elektro-radiolog, psycholog, inny pracownik wykonujący zawód medyczny inny niż określony w lp. 1-4 z wymaganym wyższym wykształceniem na poziomie magisterskim; pielęgniarka, położna z wymaganym wykształceniem wyższym (studia I stopnia) i specjalizacją, albo pielęgniarka, położna ze średnim wykształceniem i specjalizacją”, ze współczynnikiem pracy o wysokości 1,02.

Strony nie zawierały w tym zakresie porozumienia zmieniającego warunki płacy, pielęgniarce nie złożono również wypowiedzenia zmieniającego te warunki. Pielęgniarka od 8 października 2022 r. rozpoczęła specjalizację w dziedzinie pielęgniarstwa internistycznego. Wniosła do pracodawcy o dofinansowanie nauki, ale ten odmówił udzielenia takiego dofinansowania.

Mając tak ustalony stan faktyczny Sąd Rejonowy stwierdził, że powództwo miało uzasadnione podstawy i zasługiwało na uwzględnienie. Sąd Rejonowy jako podstawę swojego rozstrzygnięcia wskazał przepisy ustawy z dnia 8 czerwca 2017 r. o sposobie ustalania najniższego wynagrodzenia zasadniczego niektórych pracowników zatrudnionych w podmiotach leczniczych (Dz. U. Z 2017 r. poz. 1423 ze zm.) w zw. z przepisami ustawy z dnia 26 maja 2022 r. o zmianie ustawy o sposobie ustalania najniższego wynagrodzenia zasadniczego niektórych pracowników zatrudnionych w podmiotach leczniczych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. Z 2022 r. poz. 1352), art. 42 kp, art. 481 § 1 kc w zw. z art. 300 kp, art. 189 kpc i art. 477 2 kpc. Rozstrzygnięcia o kosztach zastępstwa procesowego Sąd I instancji dokonał na podstawie art. 98 § 1, 1 1 i 3 kpc w zw. z § 9 ust. 1 pkt 2 w zw. z § 2 pkt 3 rozporządzenia z dnia 22 października 2015 r. Ministra Sprawiedliwości w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz.U. z 2015 r., poz. 1804 ze zm.).

Od powyższego wyroku apelację złożył pełnomocnik pozwanego Samodzielnego Publicznego Zakładu Opieki Zdrowotnej zaskarżając go w całości. Strona pozwana zarzuciła wyrokowi:

I. naruszenie przepisów postępowania, tj. art. 233 § 1 kpc poprzez:

– dokonanie oceny materiału dowodowego w sposób dowolny, a nie swobodny, sprowadzający się do przyjęcia, że uzyskana przez powódkę specjalizacja z zakresu pielęgniarstwa rodzinnego powinna przekładać się na zakwalifikowanie jej do grupy 2 zgodnie z załącznikiem do ustawy z dnia 8 czerwca 2017r. o sposobie ustalania najniższego wynagrodzenia zasadniczego niektórych pracowników zatrudnionych w podmiotach leczniczych, co za tym idzie do uzyskiwania wyższego wynagrodzenia niż inne pielęgniarki, które wykonują taką sama pracę na Oddziale Reumatologii,

– postępowania, które miało wpływ na wynik sprawy, a to art. 233 § 1 kpc poprzez dokonanie oceny materiału dowodowego w sposób dowolny, a nie swobodny, polegający na uznaniu, że pozwany uznawał kwalifikacje z zakresu pielęgniarstwa rodzinnego na Oddziale Reumatologii i widział ich możliwość wykorzystania, skoro zgodził się na taką specjalizację i ją współfinansował,

– błąd w ustaleniach faktycznych mający wpływ na treść wyroku polegający na przyjęciu, że pozwany niezgodnie z przepisami prawa wprowadził zmianę wynagrodzenia u powódki, gdyż nie zastosował wypowiedzenia zmieniającego,

– naruszenie dyspozycji załącznika do ustawy z dnia 8 czerwca 2017 r. o sposobie ustalania najniższego wynagrodzenia zasadniczego niektórych pracowników zatrudnionych w podmiotach leczniczych (Dz. U. Z 2017 r. poz. 1423 ze zm.) poprzez wskazanie, że przywołana wyżej ustawa wiąże wysokość współczynnika pracy z kwalifikacjami posiadanymi przez pielęgniarkę lub położną, podczas gdy w treści załącznika zawarte jest określenie „kwalifikacje wymagane”,

– naruszenie dyspozycji załącznika do ustawy z dnia 8 czerwca 2017 r. o sposobie ustalania najniższego wynagrodzenia zasadniczego niektórych pracowników zatrudnionych w podmiotach leczniczych (Dz. U. Z 2017 r. poz. 1423 ze zm.) poprzez uznanie, że pracodawca nie jest uprawniony do samodzielnej, arbitralnej odmowy uznania kwalifikacji pielęgniarek i położonych,

– prawa materialnego, a to art. 42 kp poprzez uznanie, że przepis ten powinien mieć zastosowanie w niniejszej sprawie, a pozwany winien dokonać powódce wypowiedzenia zmieniającego,

– prawa materialnego art. 18 3c kp poprzez jego nieuwzględnienie przy rozstrzygnięciu przedmiotowego stanu faktycznego i przyjęciu, że wykonywanie przez powódkę takiej samej pracy jak inne pielęgniarki w Oddziale Reumatologii nie narusza tego przepisu, bo powódka ma wyższe niż część z nich kwalifikacje,

– naruszenie art. 189 kpc poprzez uznanie, że powódka ma interes prawny w ustaleniu aktualnej treści stosunku pracy poprzez zakwalifikowanie jej do danej grupy zawodowej.

Wskazując na powyższe szpital wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku i oddalenie powództwa w całości oraz zasądzenie od powódki na rzecz pozwanego kosztów procesu za obie instancje. (apelacja k. 192-197)

W odpowiedzi na apelację, pełnomocnik pielęgniarki wniósł o jej oddalenie w całości i zasądzenie od pozwanego na rzecz powódki kosztów postępowania apelacyjnego, w tym kosztów zastępstwa procesowego wg norm przepisanych wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja pozwanego Samodzielnego Publicznego Zakładu Opieki Zdrowotnej okazała się nieuzasadniona i jako taka podlegała w całości oddaleniu.

Sąd Okręgowy podziela ustalenia faktyczne, ocenę materiału dowodowego i kwalifikację prawną przedstawione przez Sąd Rejonowy w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku. W przekonaniu Sądu Okręgowego Sąd Rejonowy nie dopuścił się zarzucanych mu w apelacji naruszeń prawa procesowego i prawa materialnego. Odmienne twierdzenia pozwanego stanowią polemikę z prawidłowymi ustaleniami okoliczności faktycznych i subsumpcją prawną tego stanu faktycznego dokonanymi przez Sąd Rejonowy.

Sąd Rejonowy słusznie wskazał, że w niniejszej sprawie kwestią sporną było dokonanie jednostronnie przez pracodawcę zmiany kwalifikacji grupy zawodowej pielęgniarki z poz. 7 załącznika do ustawy z dnia 8 czerwca 2017 r. o sposobie ustalania najniższego wynagrodzenia zasadniczego niektórych pracowników zatrudnionych w podmiotach leczniczych, w związku z nowelizacją wymienionej ustawy na mocy ustawy z dnia 26 maja 2022 r. o zmianie ustawy o sposobie ustalania najniższego wynagrodzenia zasadniczego niektórych pracowników zatrudnionych w podmiotach leczniczych oraz niektórych innych ustaw oraz zakwalifikowanie jej do grupy zawodowej z poz. 5 załącznika, o którym mowa powyżej. Takie zakwalifikowanie powódki przez pozwanego powodowało, że powódka otrzymała niższe niż dotychczas wynagrodzenie. Bezsporne jest w sprawie, że do 30 czerwca 2022 roku pielęgniarka otrzymywała miesięczne wynagrodzenie zasadnicze ustalone przy uwzględnieniu współczynnika pracy na poziomie 1,06 przypisanego do grupy zawodowej z poz. 7 złącznika do ustawy, o której w sprawie mowa według kwalifikacji wymaganych na danym stanowisku.

Zgodnie z art. 5a znowelizowanej ustawy z dnia 8 czerwca 2017r. o sposobie ustalania najniższego wynagrodzenia zasadniczego niektórych pracowników zatrudnionych w podmiotach leczniczych, od dnia 1 lipca 2022 r. w umowie o pracę pracowników wykonujących zawód medyczny lub pracowników działalności podstawowej, innych niż pracownicy wykonujący zawód medyczny, wskazuje się, do której grupy zawodowej określonej w załączniku do ustawy jest zaliczone zajmowane przez pracownika stanowisko pracy.

Sąd Okręgowy w całości podziela ustalenie Sądu Rejonowego, że skoro wynagrodzenie powódki było dotąd ustalane przy uwzględnieniu współczynnika pracy na poziomie 1,06, to pracodawca nie mógł zakwalifikować powódki do innej kategorii zaszeregowania (tj. obecnie do grupy z poz. 5 załącznika) przewidującej odmienne wynagrodzenie, w inny sposób niż poprzez wypowiedzenie warunków pracy lub zawierając z pracownikiem porozumienie zmieniające warunki pracy.

Pielęgniarka nie wyraziła zgody na taką zmianę sposobu ustalania wysokości jej wynagrodzenia, jak również szpital nie zastosował wobec niej wypowiedzenia dotychczasowych warunków pracy. Jednostronna zmiana przez pozwanego warunków wynagradzania powódki, z pominięciem tych wymogów była niedopuszczalna, bo oświadczenie woli pracodawcy, określające nowe zasady wynagradzania pracownika nie jest wypowiedzeniem zmieniającym, jeżeli nie zawiera oświadczenia o wypowiedzeniu dotychczasowych warunków umowy o pracę i propozycji ich zmiany (art. 42 kp). Jeżeli nie ma tych dwóch elementów, to czynność pracodawcy, który oświadcza pracownikom, że będą inaczej wynagradzani, może być jedynie traktowana jako propozycja zmiany umów o pracę w drodze porozumienia stron (wyrok SN z 7 stycznia 1997 r., I PKN 51/96, Legalis nr 2506107). Zatem słusznie Sąd I instancji ustalił, że aneks do umowy o pracę powódki z 20 lipca 2022 r. należało zakwalifikować jako skierowaną do pielęgniarki propozycję modyfikacji warunków jej zatrudnienia, której powódka nie zaakceptowała.

Dlatego wprowadzanie w życie nowego, gorszego niż poprzednio obowiązujące, rozwiązania kwestii wynagradzania powódki, nie miało podstaw prawnych.

Prawidłowo Sąd Rejonowy podkreślił, że w/w ustawa wiąże wysokość współczynnika pracy z kwalifikacjami posiadanymi przez pielęgniarkę lub położną. Celem wskazanych regulacji prawnych jest premiowanie i promowanie poprzez wyższe współczynniki wynagrodzenia pracy kadry medycznej o wyższych kwalifikacjach.

Dzięki temu podnosi się poziom bezpieczeństwa zdrowotnego, a pacjentom zapewnia się dostęp do profesjonalnej kadry medycznej. Pracodawca, wbrew twierdzeniom pozwanego, nie jest uprawniony do samodzielnej, arbitralnej odmowy uznania kwalifikacji pielęgniarek i położnych w celu uniknięcia zaszeregowania pracowników do grupy zawodowej o wyższym współczynniku pracy.

W ocenie Sądu Okręgowego powódka spełniała wszystkie przesłanki do tego, aby zakwalifikować ją do grupy zawodowej, według kwalifikacji wymaganych na zajmowanym stanowisku, wymienionej pod poz. 2 załącznika do w/w ustawy tj. pielęgniarka z tytułem zawodowym magister pielęgniarstwa albo położna z tytułem magister położnictwa z wymaganą specjalizacją w dziedzinie pielęgniarstwa lub w dziedzinie mającej zastosowanie w ochronie zdrowia, dla której współczynnik pracy wynosi 1,29.

Sąd Okręgowy podziela również twierdzenia Sądu Rejonowego w zakresie tego, że w świetle treści umowy o pracę łączącej strony pielęgniarka nie jest na stałe zatrudniona wyłącznie w oddziale reumatologii szpitala.

Pozwany może wykorzystać doświadczenie, umiejętności i wiedzę powódki na każdym oddziale szpitala, z której to możliwości korzystał już w przeszłości, a zatem też na oddziale, gdzie jej dodatkowe kwalifikacje będą mogły mieć w pełni zastosowanie.

Pozwany ma wiedzę na temat kwalifikacji zawodowych powódki, gdyż dodatkową specjalizację powódka uzyskała za wiedzą pozwanego, który współfinansował jej naukę i podniesienie kwalifikacji w tym zakresie. Słusznie Sąd Rejonowy podkreślił, że powołana ustawa nie obliguje do tego, aby pracownika wykonującego zawód medyczny kwalifikować do najniższej możliwej grupy zawodowej, w świetle jego kwalifikacji i stanowiska pracy.

Skoro na oddziale reumatologii nie jest konieczne posiadanie przez pielęgniarkę specjalizacji z dziedziny pielęgniarstwa rodzinnego, nie oznacza to, że te kwalifikacje powódki, być może bardziej pożądane na innym oddziale szpitala, mają być przez pracodawcę pominięte, jakby powódka ich w ogóle nie posiadała i nie wykazała się uprzednio chęcią podniesienia swoich umiejętności.

Dodać też należy, że w przekonaniu Sądu Okręgowego powódka swoje umiejętności i wiedzę uzyskaną w dziedzinie pielęgniarstwa rodzinnego w pewnym stopniu wykorzystuje również w pracy na oddziale reumatologicznym. Zdaniem Sądu Okręgowego różnicowanie wynagrodzenia pielęgniarek pracujących na tym samym oddziale z uwagi na posiadane przez nich kwalifikacje nie narusza art. 18 3c kp.

Sąd Okręgowy w całości uznał za prawidłowe ustalenia Sądu Rejonowego, że wysokość wynagrodzenia za pracę powódki za lipiec i sierpień 2022 r. powinna zostać ustalona na podstawie współczynnika pracy 1,29, a powstała w ten sposób różnica w wynagrodzeniu (kwota bezsporna) zasądzona na rzecz powódki.

Sąd Okręgowy podziela również stwierdzenie Sądu Rejonowego, że pielęgniarka ma interes prawny w ustaleniu aktualnej treści jej stosunku pracy poprzez zakwalifikowanie jej do danej grupy zawodowej na podstawie art 189 kpc. Interes prawny w rozumieniu tego przepisu istnieje wówczas, gdy zachodzi stan niepewności co do istnienia stosunku prawnego lub prawa, a wynik postępowania doprowadzi do usunięcia niejasności i wątpliwości w tym zakresie i zapewni powodowi ochronę jego prawnie chronionych interesów, czyli definitywnie zakończy spór już istniejący lub prewencyjnie zapobiegnie powstaniu takiego sporu w przyszłości. Ustalenie rzeczywistej treści stosunku pracy może być konieczne do zweryfikowania potencjalnych roszczeń pracownika, jakie w przyszłości mogą zostać skierowane w stosunku do pracodawcy (por. wyrok Sądu Najwyższego z 7 kwietnia 2010 r., II PK 342/09, OSNP 2011 nr 19-20, poz. 247). Interes prawny oznacza więc istniejącą po stronie powoda potrzebę wprowadzenia jasności i pewności prawnej w sferze jego sytuacji prawnej, wyznaczonej konkretnym stosunkiem prawnym, zagrożonej, a niekiedy nawet naruszonej już przez pozwanego (uzasadnienie wyroku Sądu Najwyższego z dnia 11 kwietnia 2017 r., I PK 132/16).

Mając na uwadze powyższe okoliczności oraz powołane przepisy Sąd Okręgowy na podstawie art. 385 kpc oddalił apelację szpitala jako nieuzasadnioną. Podstawą rozstrzygnięcia o kosztach procesu był art. 98 § 1 i 3 kpc w zw. z art. 99 kpc oraz § 10 ust. 1 pkt 1 w zw. z § 9 ust. 1 pkt 2 w zw. z § 2 pkt 3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (t. j. Dz. U. z 2023r. poz. 1935).

źródło: orzeczenia.ms.gov.pl