Hormony mają ogromny wpływ na funkcjonowanie naszego organizmu. W nieprawidłowym stężeniu mogą wpływać na codzienne funkcjonowanie, cykl miesiączkowy i płodność. Regularne badania hormonalne dla kobiet pozwolą odpowiednio wcześnie zauważyć problem i przywrócić równowagę hormonalną.

W przypadku kobiet łatwo zauważyć, że poziom hormonów jest nieprawidłowy. Przeczytaj, jakie symptomy sugerują konieczność wykonania badań hormonalnych dla kobiet i uchroń się przed poważnymi chorobami.

Znaczenie hormonów

Hormony to substancje chemiczne produkowane przez gruczoły w organizmie. Wpływają na wiele procesów fizjologicznych i psychicznych, m.in. wzrost i rozwój, metabolizm, reprodukcję, nastrój i zachowanie. Zaburzenia poziomu hormonów mogą objawiać się poprzez wahania nastroju czy problemy dermatologiczne. Hormony dzielimy na trzy główne grupy:

• steroidowe – pochodne cholesterolu, przenikają przez błonę komórkową,
• peptydowe – zbudowane z aminokwasów, działają poprzez wiązanie się z receptorami na powierzchni komórki,
• aminowe – są pochodnymi tyrozyny i mogą działać zarówno przez przenikanie przez błonę komórkową, jak i przez wiązanie się z receptorami na powierzchni komórki.

Jakie są hormony płciowe?

Hormony płciowe są związkami chemicznymi, które regulują wiele procesów w organizmie kobiety. Wyróżniamy wśród nich:

• estrogeny – odpowiedzialne za rozwój cech płciowych kobiecych, takich jak piersi, macica i pochwa;
• progesteron współdziała z estrogenami i przygotowuje organizm do ciąży;
• testosteron – jest hormonem męskim, ale występuje także u kobiet w niewielkich ilościach. Odpowiada za libido, siłę mięśni i gęstość kości;
• prolaktyna stymuluje proces laktacji w gruczołach sutkowych po porodzie.

Nieprawidłowy poziom hormonów płciowych może powodować zaburzenia płodności, zaburzenia miesiączkowania czy spadek libido. Szczególnie w wieku rozrodczym warto regularnie wykonywać pakiet badań hormonalnych, które pozwolą wykrywać problemy na wczesnym etapie.

Badania hormonalne dla kobiet – kiedy wykonać?

Badania hormonalne dla kobiet są ważnym elementem profilaktyki zdrowotnej. Zaleca się wykonywać je przynajmniej raz w roku. Kontrolowanie poziomu hormonów płciowych jest ważne:

• przed planowaniem ciąży, aby sprawdzić, czy nie ma zaburzeń płodności lub ryzyka powikłań;
• w trakcie ciąży, aby monitorować stan zdrowia matki i dziecka;
• po porodzie, aby ocenić czy doszło do prawidłowej regeneracji organizmu;
• w okresie menopauzy, aby dostosować terapię hormonalną lub zapobiegać chorobom związanym z niedoborem estrogenów;
• w przypadku wystąpienia nieprawidłowych objawów cyklu miesiączkowego, takich jak zaburzenia cyklu miesiączkowego, nadmierna suchość pochwy, zmiany nastroju;
• w przypadku podejrzenia chorób endokrynologicznych, takich jak zespół policystycznych jajników, niedoczynność lub nadczynność tarczycy, guzy przysadki mózgowej.

Warto zwracać uwagę na symptomy, jakie zaburzenia hormonalne wywołują w organizmie; np.: wahania nastrojów, nadmierne owłosienie twarzy, wypadanie włosów i łysienie typu męskiego, zmiany skórne (np. trądzik), nagły wzrost lub utrata masy ciała.

To wszystko wskazywać może nieprawidłową pracę tarczycy, za której pracę odpowiada hormon tyreotropowy produkowany przez przysadkę mózgową. Funkcjonowanie tarczycy określa się badając stężenie TSH. Ten hormon powoduje nieregularne cykle miesięczne i wpływa na pracę jajników. Kobiety z niedoczynnością tarczycy mają więcej problemów płciowych. Tarczyca jest więc bardzo ważna w diagnostyce niepłodności.

Normy hormonów u kobiet

Poziom hormonów u kobiet zależy od wielu czynników, takich jak wiek, cykl menstruacyjny, stan zdrowia, styl życia, dieta i stres. Poziom hormonów płciowych zależy od aktywności seksualnej, diety. Zmienia się też w okresie ciąży i karmienia.

Ogólnie przyjmuje się, że prawidłowe stężenie estradiolu w fazie folikularnej wynosi od 19 do 144 pg/ml, w fazie owulacyjnej od 64 do 357 pg/ml, a w fazie lutealnej od 56 do 214 pg/ml.

Norma progesteronu w fazie folikularnej wynosi od 0,2 do 1,5 ng/ml, w fazie owulacyjnej od 0,8 do 3 ng/ml, a w fazie lutealnej od 1,7 do 27 ng/ml.

Zaburzenia poziomu hormonów płciowych u kobiet mogą wiązać się z niepłodnością, zaburzeniami miesiączkowania, zespołem policystycznych jajników, endometriozą, osteoporozą. Ich wykonanie pozwala wykryć też niewydolność jajników.

Na wyniki badań wpływ na też ciąża. W tym okresie badania hormonalne wykonuje się częściej, a ich wyniki będą inne niż np. w pierwszej fazie cyklu miesiączkowego. Pod koniec ciąży stężenie prolaktyny powinno być wyższe, bo organizm przygotowuje się do produkcji mleka.

Nieprawidłowy poziom hormonów płciowych – co robić?

Nieprawidłowy poziom hormonów płciowych u kobiet może mieć różne przyczyny i skutki. Hormony płciowe, takie jak estrogen i progesteron, odpowiadają za wiele funkcji organizmu, takich jak cykl menstruacyjny, owulacja, ciąża, gęstość kości czy nastrój. Niektóre czynniki, które mogą zaburzać równowagę hormonalną, to stres, choroby, leki, wiek, dieta czy styl życia.

Jeśli podejrzewasz, że masz problem z hormonami płciowymi, skonsultuj się z lekarzem endokrynologiem lub ginekologiem. Badania hormonalne dla kobiet są bardzo proste – badana jest próbka krwi lub śliny pacjenta. Leczenie nieprawidłowego poziomu hormonów płciowych zależy od indywidualnej sytuacji i może obejmować terapię hormonalną, zmianę diety i stylu życia lub leczenie choroby podstawowej.